Οι βλάβες του προσωπικού νεύρου διαιρούνται σε 3 κατηγορίες:
-Νευροπραξία: αναστέλλεται μόνο η λειτουργία του ενώ το
νεύρο παραμένει ακέραιο. Είναι ανατάξιμη.
-Αξονότμηση: είναι μερική διατομή και εκφύλιση του νεύρου.
Είναι σοβαρή βλάβη αλλά με την αναμενόμενη αναγέννηση των νευρικών
ινών και την έγκαιρη άρση του αιτίου που την προκάλεσε υπάρχει
ικανοποιητική αποκατάσταση.
-Νευρότμηση: είναι η σοβαρότερη, πρόκειται για πλήρη διατομή
με δυσμενή πρόγνωση.
Ανάλογα με το σημείο εντόπισης της βλάβης η παράλυση διακρίνεται σε κεντρική (μεταξύ εγκεφαλικού φλοιού και γέφυρας) με εκδηλώσεις στο αντίθετο ημιμόριο του προσώπου και σε περιφερική (στην πορεία του νεύρου από τη γέφυρα και πέρα) με εκδηλώσεις στο σύστοιχο ήμισυ του προσώπου. Ο άρρωστος δεν μπορεί να κλείσει το μάτι του, να σφίξει τα χείλη κ.α. Οι περιφερικές παραλύσεις είναι αυτές που κυρίως σχετίζονται με την ωτολογία.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι εξέτασης του νεύρου, όπως ερεθισμός με ρεύμα, ηλεκτρομυο-και νευρογραφία, δοκιμασία ακουστικού αντανακλαστικού, γεύσης κ.α που εφαρμόζονται για τη διερεύνηση και τη διάγνωση των παθήσεων του νεύρου.
Οι σημαντικότερες βλάβες είναι:
Iδιοπαθής παράλυση (του Bell)
Είναι η συχνότερη και το αίτιο της είναι άγνωστο. Χαρακτηριστική είναι η απουσία άλλων νευρολογικών ή ωτολογικών ευρημάτων. Εμφανίζεται απότομα και είναι πλήρης ή ατελής που μπορεί να εξελιχθεί σε πλήρη. Υπερέχει στους άνδρες. Εκδηλώνεται με αισθητική και κινητική πάρεση του μισού προσώπου. 80% υποχωρεί αυτόματα. Οι ατελείς παραλύσεις παρουσιάζουν πλήρη αποκατάσταση σε λίγες μέρες. Η πλήρης παράλυση υποχωρεί σε διάστημα 6 εβδομάδων έως 4 μηνών ανάλογα με το αν έχει γίνει εκφύλιση του νεύρου ή όχι και το αποτέλεσμα δεν είναι πάντα ικανοποιητικό. Θεραπευτικά χορηγούνται στεροειδή φάρμακα και επί αποτυχίας επιχειρείται χειρουργική αποσυμπίεση του νεύρου.
Ωτικός έρπης ζωστήρας
Είναι ιογενής παράλυση του νεύρου και οφείλεται στον ιό του έρπητα ζωστήρα-ανεμευλογιάς. Ξεκινάει με έντονη ωταλγία και πυρετό και μετά 24-48 ώρες εμφανίζονται οι φυσαλίδες του έρπητα στο τύμπανο, τον πόρο και το πτερύγιο. Ακολουθεί η παράλυση του νεύρου. Η νόσος διαρκεί λίγες μέρες ως εβδομάδες και η αντιμετώπιση είναι συμπτωματική.
Κατάγματα κρανίου
Το προσωπικό νεύρο μπορεί να τραυματισθεί από κατάγματα του κροταφικού οστού. Όταν η παράλυση είναι μερική η πρόγνωση είναι καλή. Επί πλήρους παραλύσεως η πρόγνωση βαραίνει γιατί παρουσιάζονται μεγάλες διεγχειρητικές δυσχέρειες.
Παράλυση προσωπικού νεύρου από όγκους
Ογκοι του μέσου ωτός π.χ παραγαγγλιώματα, χολοστεατώματα, του κροταφικού οστού και της παρωτίδας (το νεύρο περνά μέσα από τον αδένα) μπορεί να έχουν σαν πρώτο σύμπτωμα την παράλυση του προσωπικού. Εδώ προέχει η αντιμετώπιση των όγκων και κυρίως των κακοήθων.
Μετεγχειρητική παράλυση του προσωπικού νεύρου
Σπάνια μεν αλλά μπορεί να εμφανισθεί στις χειρουργικές επεμβάσεις του μέσου ωτός, λόγω συμπίεσης, σύνθλιψης ή υπερθέρμανσης του νεύρου. Αν η παράλυση εμφανισθεί αμέσως μετά την επέμβαση, πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα χειρουργικά. Αν εμφανισθεί 5-7 ημέρες μετά οφείλεται συνήθως σε μετεγχειρητική φλεγμονή και οίδημα. Σε αυτή την περίπτωση επεμβαίνουμε χειρουργικά αν το νεύρο δεν επαναλειτουργήσει σε 2 μήνες.
