Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Κιρσούς ονομάζουμε τη διάταση και ελικοειδή πορεία των επιπολής φλεβών των κάτω άκρων. Είναι αρκετά συχνή πάθηση, μια που υπολογίζεται πως το 10-20% του γενικού πληθυσμού, πάσχει από κιρσούς.

Ανατομικά στοιχεία

Υπάρχουν τρία συστήματα φλεβών στα κάτω άκρα:
– Το επιπολής, που αποτελείται από τη μείζονα και ελάσσονα σαφεινή φλέβα
– Το εν τω βάθει φλεβικό δίκτυο, που αποτελείται από φλέβες που πορεύονται μέσα στους μύες, συνοδεύοντας τις αντίστοιχες αρτηρίες
– Τους αναστομωτικούς κλάδους, που συνδέουν τα δύο παραπάνω συστήματα.

Κύριο χαρακτηριστικό όλου του φλεβικού στυστήματος είναι η ύπαρξη βαλβίδων, που κατευθύνουν το αίμα από την περιφέρεια (πιο απομακρυσμένο σημείο του ποδιού) προς το κέντρο, αλλά και από το επιπολής σύστημα στο εν το βάθει.Οι κιρσοί επίσης χαρκατηρίζονται σε πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς.

Αιτιολογία

Για τους πρωτοπαθείς κιρσούς υπάρχουν δύο κύριες θεωρίες όσον αφορά το σχηματισμό τους. Κατά την πρώτη, ανεπαρκούν (δε λειτουργούν σωστά) οι βαλβίδες, με αποτέλεσμα το αίμα να λιμνάζει στο επιπολής δίκτυο (σαφεινείς) και οι φλέβες να διατείνονται (φουσκώνουν). Κατά τη δεύτερη, το τοίχωμα των φλεβών είναι αδύνατο, με αποτέλεσμα να είναι ευένδοτο και να διατείνονται και έτσι να εμποδίζουν τις βαλβίδες να λειτουργούν σωστά. Υπάρχουν φυσικά και αρκετοί προδιαθεσικοί παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία των κρισών, όπως η κληρονομικότητα, η παχυσαρκία, η ορθοστασία, το γυναικείο φύλο, η εγκυμοσύνη, τα εφαρμοστά ρούχα, η λήψη αντισυλληπτικών.

Οπως προαναφέρθηκε οι βαλβίδες προωθούν το αίμα από το επιπολής στο εν τω βάθει δίκτυο. Σε περίπτωση που υπάρχει απόφραξη του εν τω βάθει συστήματος το αίμα ακολουθεί την αντίθετη ροή και διατείνει τις επιπολής φλέβες (κιρσοί).

Διάγνωση

Η διάγνωση στηρίζεται στη λήψη προσεκτικού ιστορικού και στη φυσική εξέταση. Οι ασθενείς παραπονούνται για πόνο, οίδημα (πρήξιμο), βάρος, κράμπες και φαγούρα, καθώς και για αισθητική παραμόρφωση. Πολλές φορές τα συμπτώματα δεν είναι ανάλογα με το μέγεθος των κιρσών. Ο πόνος και τα άλλα συμπτώματα παρατηρούνται μετά από παρατεταμένη ορθοστασία, επιδεινώνονται όσο προχωρά η μέρα και υποχωρούν με ανάπαυση, ανύψωση του ποδιύ ή με την τοποθέτηση ελαστικής κάλτσας.Το οίδημα στους πρωτοπαθείς κιρσούς είναι μικρό και συνήθως αφορά το άκρο πόδι έως και τον αστράγαλο. Στις γυναίκες τα συμπτώματα είναι συνήθως πιο σοβαρά λίγες ημέρες πριν από την περίοδο.

Τα συμπτώματα στους δευτεροπαθείς κιρσούς είναι συνήθως πιο σοβαρά, σ΄αντίθεση με τους πρωτοπαθείς και μπορεί να περιλαμβάνουν εξελκώσεις (πληγές) κοντά στον αστράγαλο, αιμορραγία από ρίξη κάποιας φλέβας, δερματίτιδα με έντονο κνησμό (φαγούρα) και αλλαγή στο χρώμα του δέρματος. Η διάγνωση κατά τη φυσική εξέταση στηρίζεται στη δοκιμασία Trendelenbung, η οποία καθορίζει το σημείο της βλάβης (της φλεβικής ανεπάρκειας). Φυσικά με μεγαλύτερη ακρίβεια, η ανεπάρκεια καθορίζεται με το Dupplex.

Επιπλοκές

Οι κυριότερες επιπλοκές αφορούν τους δευτεροπαθείς κιρσούς και είναι εξελκώσεις, αιμορραγία, αλλαγή στο χρώμα του δέρματος, δερματίτιδα, επιπολής θρομβοφλεβίτιδα.

Θεραπεία

Σκοπός της θεραπείας είναι να εξαλείψει τα συμπτώματα, να προλάβει τις επιπλοκές, να βελτιώσει την εμφάνιση του άκρου και εάν είναι δυνατό να εξαλείψει την αιτία. Περίπου το 1/3 των ασθενών δε χρειάζονται θεραπεία, παρά μόνο την εφαρμογή συμβουλών.
– Μη εγχειρητική
Ενθάρρυνση για βάδισμα, αποφυγή ορθοστασίας και καθιστικής ζωής, ανύψωση του ποδιού όταν ο ασθενής κάθεται, τοποθέτηση ελαστικών καλτσών ή επιδέσμων, αυτά τα μέτρα είναι συνήθως αρκετά για τους περισσότερους αρρώστους.
– Σκληροθεραπεία
Ονομάζουμε την ένεση σκληρυντικών ουσιών μέσα στις φλέβες με σκοπό την αποφραγή τους. Τα βραχυχρόνια αποτελέσματα είναι το ίδιο καλά με την εγχείρηση, ωστόσο με το πέρασμα του χρόνου έχουμε υποτροπές.
– Εγχείρηση (σαφηνεκτομή)
Μόνο μία μειοψηφία ασθενών θα χρειασθούν εγχείρηση. Ποιοι είναι αυτοί; Ατομα με σοβαρά συμπτώματα, πολύ μεγάλους κιρσούς, επεισόδια θρομβοφλεβίτιδας, αιμορραγία, εξελκώσεις, αισθητική παραμόρφωση του ποδιού. Η εγχείρηση συνιστάται σε αφαίρεση των φλεβών που πάσχουν, δηλαδή κατά κανόνα της μείζονος σαφηνούς φλέβας και όλων των κλάδων της.
Υπάρχει ένα μικρό ποσοστό υποτροπής, της τάξεως του 10%, που μπορεί να οφείλεται σε ατελή επέμβαση. Κατά κανόνα έχουμε ικανοποιητικά αποτελέσματα, τόσο όσον αφορά την υποχώρηση των συμπτωμάτων, αλλά και όσον αφορά το αισθητικό αποτέλεσμα.

Διαβάστε επίσης

• Ευρυαγγείες: Ποια διαγνωστική εξέταση προλαμβάνει τις υποτροπές τους;
• Υγεία και ομορφιά για τα πόδια σας