Ελπίδες ανακούφισης προσφέρει η βιοτεχνολογία σε χιλιάδες
Έλληνες που υποφέρουν από ψωρίαση. Η ασθένεια, δεν αποτελεί μόνο
αισθητικό πρόβλημα. Είναι μία δύσκολα αντιμετωπίσιμη νόσος, που αν
και δεν μεταδίδεται, προκαλεί στους πάσχοντες σειρά κοινωνικών
προβλημάτων.
Η ανακάλυψη ενός μονοκλωνικού αντισώματος, με τη βοήθεια της
μοριακής βιολογίας, προσφέρει σημαντική ανακούφιση για τους
χιλιάδες Έλληνες που πάσχουν από τη μέτρια ή τη σοβαρή μορφή της
ασθένειας. Η ψωρίαση προσβάλλει 1 στα 50 άτομα παγκοσμίως.
Εκτιμάται ότι περίπου 200.000 Έλληνες πάσχουν από την ασθένεια και
από αυτούς οι 20.000 έχουν μέτρια έως σοβαρή μορφή της πάθησης. Οι
περισσότεροι πάσχοντες, όπως και ο κοινωνικός τους περίγυρος, δεν
γνωρίζουν όσα θα έπρεπε για την ασθένεια και ειδικά για τις
σύγχρονες διαθέσιμες θεραπείες. Σημειώνεται ότι η ασθένεια, δεν
είναι μεταδοτική και δεν έχει καμία σχέση με την ψώρα, όπως πολλοί
εσφαλμένα πιστεύουν.
Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την καταπολέμηση της ψωρίασης κατάφεραν να βρουν έναν αποτελεσματικό και ασφαλή τρόπο θεραπείας της νόσου – η οποία εφαρμόζεται ήδη στην Ελλάδα – , αφού πρώτα έδωσαν απάντηση στο ερώτημα ποιος μηχανισμός του οργανισμού ευθύνεται για την εκδήλωση της ψωρίασης.
Η ψωρίαση, προκαλείται από μία υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού (αμυντικό) συστήματος του ανθρώπου. Η ψωρίαση οφείλεται σε εσφαλμένη ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο φυσιολογικά προστατεύει το σώμα από ξένους εισβολείς, έτσι ώστε αρχίζει να επιτίθεται στα δερματικά κύτταρα. Το γεγονός αυτό επιταχύνει τον πολλαπλασιασμό των δερματικών κυττάρων που αντί να αποβάλλονται, συσσωρεύονται και σχηματίζουν τις αλλοιώσεις.
Η ψωρίαση κατά πλάκας, που αποτελεί την πιο συχνή μορφή της νόσου, χαρακτηρίζεται από φλεγμονώδεις, ερυθηματώδεις πλάκες του δέρματος που καλύπτονται από φολίδες χρώματος ασημί-λευκού.
Στο φυσιολογικό δέρμα, τα κύτταρα ωριμάζουν εντός 28-30 ημερών και στη συνέχεια αποβάλλονται απαρατήρητα. Στο δέρμα με ψωρίαση, ωστόσο, τα κύτταρα ωριμάζουν εντός μόλις τριών έως τεσσάρων ημερών και στη συνέχεια κινούνται προς την επιφάνεια, όπου συσσωρεύονται και σχηματίζουν πυκνές ανυψωμένες αλλοιώσεις. Αν και η ψωρίαση ενδέχεται να προσβάλει οποιαδήποτε περιοχή του σώματος, οι περιοχές που προσβάλλονται πιο συχνά είναι οι αγκώνες, τα γόνατα, το τριχωτό της κεφαλής, τα χέρια, τα πόδια και τα γεννητικά όργανα.
Καθοριστικό ρόλο στην αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος διαδραματίζουν τα «Τ – κύτταρα» (λεμφοκύτταρα), τα οποία αντί να συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού σε διάφορες παθήσεις, στρέφονται εναντίον του και προκαλούν προβλήματα στη φυσιολογική διαδικασία ανανέωσης του δέρματος.
Χάρη στην κατανόηση αυτού του μηχανισμού δράσης, οι επιστήμονες κατόρθωσαν να δημιουργήσουν στο εργαστήριο ένα μονοκλωνικό αντίσωμα, την εφαλιζουμάμπη. Η εφαλιζουμάμπη είναι το πρώτο εγκεκριμένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση βιοτεχνολογικό προϊόν για την αντιμετώπιση της Ψωρίασης που κυκλοφορεί τώρα και στην Ελλάδα.
Τα μονοκλωνικά αντισώματα στοχεύουν διάφορα αντιγόνα (ξένες προς το σώμα πρωτεΐνες) και το συγκεκριμένο είναι σχεδιασμένο ώστε να δρα στα «Τ -κύτταρα» (λεμφοκύτταρα) και να αναστέλλει τις φλεγμονώδεις επιδράσεις, οι οποίες συνδέονται με την ψωρίαση.
Τα αποτελέσματα κλινικών μελετών, στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 3.500 ασθενείς με ψωρίαση κατά πλάκας, δείχνουν ότι η εφαλιζουμάμπη οδηγεί σε σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων ακόμη και από τη δεύτερη εβδομάδα σε ορισμένους ασθενείς.
Η εφαλιζουμάμπη αντιπροσωπεύει μία σημαντική εξέλιξη στη μακροχρόνια θεραπεία της μέτριας έως και σοβαρής ψωρίασης, καθώς επί του παρόντος δεν υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες που να είναι και αποτελεσματικές και χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες για εκτεταμένη χρονική περίοδο. Πολλοί ήταν οι ασθενείς που δήλωσαν ότι η νέα αυτή θεραπευτική προσέγγιση βελτίωσε σημαντικά την ποιότητα ζωής τους. Η ουσία χορηγείται στον πάσχοντα μία φορά την εβδομάδα, (με υποδόρια ένεση την οποία μπορεί να κάνει και ο ίδιος κατόπιν εκπαίδευσης από ειδικό).
Η ανακάλυψη αυτής της νέας θεραπείας προσφέρει πολλές ελπίδες στους πάσχοντες, αν αναλογιστεί κανείς ότι η νόσος προσβάλει κυρίως νέους ανθρώπους ηλικίας από 18 ετών, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις εκδηλώνεται και σε άτομα ηλικίας πάνω από 50 ετών. Πρέπει να σημειωθεί ότι περίπου 10-15% των πασχόντων από ψωρίαση προσβλήθηκαν πριν από την ηλικία των 10 ετών, ενώ περιστασιακά εμφανίζεται ακόμη και κατά τη βρεφική ηλικία.
Αν και η ασθένεια δεν είναι απειλητική για τη ζωή, ένας σημαντικός αριθμός ασθενών έχουν πολύ χαμηλή ποιότητα ζωής. Αυτοί οι ασθενείς αντιμετωπίζουν πολλά κοινωνικά προβλήματα λόγω της άγνοιας που επικρατεί για τη νόσο, καθώς οι περισσότεροι θεωρούν λανθασμένα ότι μεταδίδεται, ενώ η σεξουαλική τους ζωή είναι γεμάτη εμπόδια, λόγω των έντονων αλλοιώσεων στο δέρμα τους.
Ο Ανδρέας Κατσάμπας είναι Καθηγητής Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και επικεφαλής της Δερματολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Υγεία. Επίσης έχει διατελέσει Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας καθώς και Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας.