Το σωματικό λίπος, έχει ιδιαίτερη σημασία για την υγεία του ανθρώπου και σχετίζεται με πολλές λειτουργίες. Η αύξηση όμως και η μείωση του σωματικού λίπους, πέρα των φυσιολογικών επιπέδων έχει συσχετιστεί με πολλά προβλήματα υγείας. Επιπλέον το ποσοστό λίπους στο σώμα, πέραν του σωματικού βάρους, είναι μία παράμετρος, η οποία απασχολεί ολοένα και περισσότερους ανθρώπους, είτε πρόκειται για παχύσαρκους, είτε έχουν φυσιολογικό σωματικό βάρος. Η λιπομέτρηση, αποτελεί τη μέθοδο μέτρησης του ποσοστού λιπώδους ιστού του σώματος και μπορεί να γίνει με διάφορες μεθόδους. Το Care, παρουσιάζει τις μεθόδους λιπομέτρησης που υπάρχουν, τις δυνατότητες τους και τους περιορισμούς τους.
Οι λειτουργίες του λιπώδους ιστού σχετίζονται με την παραγωγή ορμονών, την προστασία των οργάνων του σώματος αλλά και τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του. Το ποσοστό λιπώδους ιστού πρέπει να αντιπροσωπεύει το 14-25% του σωματικού βάρους για τους άνδρες και το 17-30% για τις γυναίκες. Τα όρια αυτά διαφοροποιούνται ανάλογα και με την ηλικιακή ομάδα.
Οι κυριότερες μέθοδοι λιπομέτρησης είναι οι εξής:
Η μέθοδος της μέτρησης δερματικών πτυχών
Με τη μέθοδο γίνεται μέτρηση των δερματικών πτυχών σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος. Η μέθοδος βασίζεται στην υπόθεση ότι το υποδόριο λίπος είναι ανάλογο με το συνολικό λίπος στο σώμα.
Μετρώνται τέσσερις δερματικές πτυχές: δύο στο μπράτσο (τρικέφαλος και δικέφαλος), μία στην πλάτη (ωμοπλάτιος πτυχή) και μία στην περιοχή κάτω από την τελευταία πλευρά, (υπερλαγόνιος πτυχή).
Πρόκειται για την πιο διαδεδομένη, εύκολη και γρήγορη μέθοδο μέτρησης, με χαμηλό κόστος, απαιτεί όμως εμπειρία από το άτομο που πραγματοποιεί τη μέτρηση. Δεν ενδείκνυται για πολύ παχύσαρκα άτομα.
Η μέθοδος της βιοηλεκτρικής αντίστασης
Η μέθοδος αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι οι διαφορετικοί ιστοί και τα υγρά του σώματος έχουν διαφορετική ηλεκτρική αντίσταση.
Με τη διέλευση ενός ασθενούς ρεύματος διαμέσου του σώματος είναι δυνατόν να αναλυθεί η σύσταση του σώματος και να μετρηθεί το ποσοστό του λιπώδους ιστού.
Το άτομο θα πρέπει να είναι επαρκώς ενυδατωμένο, ενώ δεν πρέπει να έχει ασκηθεί και να έχει καταναλώσει αλκοόλ.
Τα αποτελέσματα από τις μετρήσεις της βιοηλεκτρικής αντίστασης εισέρχονται σε μία ειδική εξίσωση με την οποία υπολογίζεται και το ποσοστό λιπώδους ιστού στο σώμα.
Η μέθοδος της βιοηλεκτρικής αντίστασης, μπορεί να υπερεκτιμήσει το ποσοστό λίπους σε αθλητές ή άτομα με χαμηλό ποσοστό, ενώ δε δίνει στοιχεία για την κατανομή του λίπους το σώμα.
Η μέθοδος DEXA (Dual Energy X-ray Absorptiometer)
H μέθοδος DEXA αποτελεί την πιο αξιόπιστη μέθοδο λιπομέτρησης και ανάλυσης της σύστασης του σώματος. Η εξέταση αυτή επιτρέπει τη μέτρηση του σωματικού λίπους, του μη λιπώδους ιστού (μύες, νερό, συνδετικός ιστός), της ολικής οστικής μάζας, καθώς και την εκτίμηση, με αντικειμενικό τρόπο, της κατανομής λίπους στο σώμα.
Το ειδικό ιατρικό μηχάνημα ουσιαστικά αναλύει ολόκληρο το σώμα, με τη χρήση χαμηλών δόσεων ακτίνων Χ. Η μέθοδος αυτή έχει όμως υψηλό κόστος και χρησιμοποιείται κυρίως στην κλινική πράξη ή σε ειδικά εργαστήρια. Υπάρχει επίσης περιορισμός για τα πολύ μεγαλόσωμα ή πολύ παχύσαρκα άτομα.
Υπάρχουν και άλλες μέθοδοι λιπομέτρησης, οι οποίες όμως χρησιμοποιούνται πιο σπάνια, όπως για παράδειγμα η μέθοδος μέτρησης με υπέρυθρη ακτινοβολία (Near Infrared Interactance), οι ανθρωπομετρικές μετρήσεις, και η μέθοδος ζύγισης σε νερό, που πλέον χρησιμοποιείται σπάνια.
Να έχετε πάντα υπόψη σας ότι ανεξάρτητα από τη μέθοδο που θα χρησιμοποιηθεί, τα αξιόπιστα αποτελέσματα εξαρτώνται από την εμπειρία και τη θεωρητική κατάρτιση του ειδικού που θα κάνει τη λιπομέτρηση, καθώς και από την ακρίβεια των μετρήσεων και τους περιορισμούς της κάθε μεθόδου.
Διαβάστε επίσης
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος. Σπούδασε Διατροφή στο Πανεπιστήμιο Newcastle της Αγγλίας, απ΄ όπου αποφοίτησε το 1997. Απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας. Ασκεί τη Διαιτολογία στην Αθήνα.