Οι ψυχογενείς διαταραχές της διατροφής όπως η νευρική ανορεξία και η βουλιμία, αποτελούν απειλή τόσο για την ψυχική όσο και για τη σωματική υγεία και πολλές φορές μπορεί να απειλήσουν ακόμα και τη ζωή. Οι διαταραχές αυτές πλήττουν κατά πλειοψηφία τις γυναίκες (σε ποσοστό που ξεπερνάει το 90%), χωρίς όμως να εξαιρούνται και οι περιπτώσεις στον ανδρικό πληθυσμό. Η νευρική ανορεξία εκτιμάται ότι πλήττει το 0,5 – 3,7% των γυναικών, σε κάποια στιγμή της ζωή τους και η βουλιμία το 1,1 – 4,2%. Σε όλες τις περιπτώσεις, τα άτομα με ψυχογενείς διαταραχές της διατροφής έχουν μία προκατάληψη με το φαγητό, διαταραγμένη άποψη και εικόνα για το σώμα τους, καθώς και ανεξέλεγκτη διατροφική συμπεριφορά.

Η νευρική ανορεξία χαρακτηρίζεται από προκλητή λιμοκτονία και άρνηση για φαγητό προκειμένου να επιτευχθεί πολύ χαμηλό σωματικό βάρος. Τα ανορεκτικά άτομα έχουν όρεξη για φαγητό, την οποία όμως καταστέλλει ο παθολογικός φόβος για πιθανή αύξηση του βάρους.

Τα άτομα που υποφέρουν από νευρική ανορεξία είναι συνήθως τελειομανή και θέτουν υψηλούς στόχους. Υποφέρουν από κατάθλιψη, απομονώνονται κοινωνικά και δείχνουν αποτροπή στο να εκφράσουν τα συναισθήματά τους.

Η συνεχής “δίαιτα” την οποία ακολουθούν τους δημιουργεί την ψευδαίσθηση του απόλυτου ελέγχου, ενώ τους αναπτύσσει μία τελετουργική αντιμετώπιση των γευμάτων, ενώ συχνά αρνούνται να φάνε παρουσία άλλων ατόμων.

Οι ασθενείς με νευρική ανορεξία έχουν υπερβολική απώλεια κιλών , που πολλές φορές ξεπερνάει και το 15% του σωματικού βάρους, με αποτέλεσμα να προκαλούνται και σωματικά προβλήματα υγείας όπως αμηνόρροια στις γυναίκες, αδυναμία διατήρησης της θερμοκρασίας του σώματος, γαστρεντερικά και καρδιακά προβλήματα.

Η βουλιμία παρουσιάζεται στις γυναίκες δύο με τρεις φορές πιο συχνά από την ανορεξία. Τα άτομα που υποφέρουν από βουλιμία προσλαμβάνουν μεγάλες ποσότητες φαγητού, του οποίου η ενεργειακή αξία μπορεί να φτάσει και τις 5.000 θερμίδες.

Στη συνέχεια όμως, οι ενοχές που νιώθουν τους οδηγούν σε πρόκληση εμέτου ή στη λήψη καθαρκτικών ή διουρητικών σκευασμάτων, προκειμένου να “αποβάλλουν” την υπερβολική αυτή ποσότητα τροφής.

Το βουλιμικό άτομο τρώει και συμπεριφέρεται φυσιολογικά, παρουσία άλλων ατόμων, και κρατάει μυστική τη διαταραχή του. Τα σωματικά προβλήματα υγείας που παρουσιάζονται περιλαμβάνουν την καταστροφή της αδαμαντίνης των δοντιών (λόγω της οξύτητας του έμετου), οιδήματα στους σιελογόνους αδένες και αφυδάτωση.

Αναζητώντας τα αίτια των ψυχογενών διαταραχών της διατροφής, φαίνεται να σχετίζονται μια κάποιο γεγονός που προκάλεσε ιδιαίτερο άγχος, όπως η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος σε παιδιά και έφηβους, έλλειψη ανεξαρτησίας ή διαταραγμένο οικογενειακό περιβάλλον.

Οι διαταραχές παρουσιάζονται συχνά σε αθλήτριες και κυρίως όταν πρόκειται για αθλήματα όπου το πολύ χαμηλό σωματικό βάρος θεωρείται πλεονέκτημα (γυμναστική, μπαλέτο, αγώνες αντοχής).

Οι διαταραχές έχουν κυρίως ψυχολογικά αίτια. Οι άνθρωποι οι οποίοι τις παρουσιάζουν έχουν περάσει συχνά πολλά στάδια από διάφορες δίαιτες αδυνατίσματος, τα οποία μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να θεωρηθούν και αίτια πρόκλησης.

Επίσης εξετάζεται το αν υπάρχει γενετική προδιάθεση για την ανάπτυξη των διαταραχών αυτών. Οι επιστήμονες μελετούν διάφορα γονίδια, τα οποία σε συνδυασμό με περιβαλλοντικούς και άλλους παράγοντες, πιθανόν να διαταράσσουν τους νευροδιαβιβαστές που ελέγχουν την όρεξη και την ψυχολογική διάθεση.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική και στις δύο περιπτώσεις, ενώ η θεραπεία περιλαμβάνει ιατρική, ψυχολογική και διαιτητική παρέμβαση. Η θεραπεία έχει σαν στόχο να επαναφέρει βαθμιαία φυσιολογική διαιτητική συμπεριφορά, φυσιολογικό σωματικό βάρος και αυξημένη αυτοεκτίμηση. Παρά την ιδιαιτερότητα των διαταραχών αυτών, οι ασθενείς έχουν μεγάλες πιθανότητες πλήρους ίασης, ιδιαίτερα όταν η διάγνωση είναι έγκαιρη.

Διαβάστε επίσης

• Τα σημάδια της ανορεξίας
• Ψυχογενής ανορεξία
• Ανορεξία και Ayurveda
• Ψυχογενής ανορεξία