Οι πρωτεΐνες αποτελούν το βασικότερο δομικό υλικό του οργανισμού. Τα κύτταρα σε όλους τους ιστούς περιέχουν πρωτεΐνες. Βρίσκονται στους μυς, στα οστά, στα μαλλιά, στα νύχια, το δέρμα, αντιπροσωπεύοντας το 20% του σωματικού βάρους. του οργανισμού. Εκτός όμως από τη λειτουργία τους ως δομικά υλικά οι πρωτεΐνες λειτουργούν σαν ένζυμα, ορμόνες, νευροδιαβιβαστές, αντισώματα. Υπάρχουν μάλιστα και πρωτείνες που παίζουν ειδικό ρόλο, όπως η αιμοσφαιρίνη, η οποία είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά του οξυγόνου σε όλους του ιστούς του οργανισμού. Οι πρωτεΐνες αποτελούνται από 20 αμινοξέα, τα οποία μπορούν να συνδέονται μεταξύ τους με πάρα πολλούς συνδυασμούς. Σε αντίθεση με τα γράμματα της αλφάβητου, τα αμινοξέα αποτελούν “γράμματα” που μπορούν να συνδυάζονται με εκατομμύρια τρόπους δημιουργώντας “λέξεις” στην πρωτεϊνική “γλώσσα”. Η λειτουργία της κάθε πρωτεΐνης, στον οργανισμό εξαρτάται από τη διάταξη των αμινοξέων.

Τα αμινοξέα, ο οργανισμός τα προσλαμβάνει από τις τροφές που περιέχουν πρωτεΐνες. Τα ειδικά πρωτελυτικά ένζυμα, διασπούν τις πρωτεΐνες αυτές στα επιμέρους συστατικά τους, στα αμινοξέα. Ο οργανισμός στη συνέχεια χρησιμοποιεί τα αμινοξέα προκειμένου, τα οποία και συνδυάζει κατάλληλα για να “χτίσει” τις δικές του πρωτεΐνες, που είναι απαραίτητες για τη σωματική ανάπτυξη, τον έλεγχο και τη συντήρηση των οργανικών λειτουργιών.

Τα αμινοξέα διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες. Τα απαραίτητα και τα μη απαραίτητα. Τα οκτώ απαραίτητα αμινοξέα δεν μπορούν να παραχθούν από τον οργανισμό σε επαρκεί ποσότητες με αποτέλεσμα να χρειάζεται να τα προσλαμβάνει έτοιμα από τις τροφές. Τα δώδεκα μη-απαραίτητα αμινοξέα τα παράγει ο οργανισμός από άλλα αμινοξέα.

Οι πρωτεΐνες από τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως το κρέας, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά, προσφέρουν στον οργανισμό όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, σε αντίθεση με τις πρωτεΐνες από τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης τα οποία δεν περιέχουν ένα ή δύο από τα βασικά αμινοξέα, ή τα περιέχουν σε πολύ μικρές ποσότητες. Ωστόσο όταν τα τρόφιμα φυτικές προέλευσης συνδυάζονται κατάλληλα μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του οργανισμού για απαραίτητα αμινοξέα.

Ο οργανισμός ενός ενήλικα, χρειάζεται περίπου 0.75 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα. Σε ποσοστό της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης, οι πρωτεΐνες πρέπει να αντιπροσωπεύουν το 10-15%. Σε ένα διαιτολόγιο 2000 θερμίδων δηλαδή, η ενέργεια που προέρχεται από πρωτεΐνες πρέπει να είναι 200 με 300 θερμίδες. Γνωρίζοντας ότι οι πρωτεΐνες αποδίδουν 4 θερμίδες ανά γραμμάριο αυτό μεταφράζεται σε περίπου 50-75 γραμμάρια πρωτεΐνης ημερησίως.

Ο οργανισμός δεν έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύει πρωτεΐνες με αποτέλεσμα να χρειάζεται καθημερινή πρόσληψη. Οταν προσλαμβάνονται περισσότερες πρωτεΐνες από αυτές που χρειάζονται, το ήπαρ τις μετατρέπει σε γλυκόζη, για την παραγωγή ενέργειας.

Για ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο οι πρωτεΐνες θα πρέπει να προέρχονται από τρόφιμα τόσο ζωικής όσο και φυτικής προέλευσης. Μάλιστα θα πρέπει να ελέγχεται η κατανάλωση ζωικών τροφών γιατί παράλληλα αποτελούν πηγές λίπους και μάλιστα κορεσμένου λίπους, με αρνητικά για την υγεία αποτελέσματα όπως η αύξηση του βάρους ή οι υπερλιπιδαιμίες.

Διαβάστε επίσης

• Συναισθηματικός κόσμος