“Χρειάζομαι οπωσδήποτε να φάω κάτι γλυκό” είναι μία φράση την οποία ακούμε ή λέμε πολύ συχνά. Η γλυκιά γεύση μας ηρεμεί, μας κάνει να αισθανθούμε καλύτερα. Η γεύση αυτή οφείλεται κυρίως στη ζάχαρη, η οποία αποτελεί το γλυκαντικό μέσο που χρησιμοποιείται ευρέως, είτε σε οικιακή είτε σε βιομηχανική χρήση. Και ενώ προσφέρει την υπέροχη γλυκιά της γεύση, κατηγορείται ότι έχει συμβάλει στην έκρηξη της παχυσαρκίας, ενώ έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη τερηδόνας. Αυτοί είναι οι μερικοί από τους λόγους για τους οποίους αναπτύχθηκαν τα υποκατάστατα ζάχαρης, τα οποία προσπαθούν να μιμηθούν τη γεύση της και παράλληλα να μην έχουν τις αρνητικές της ιδιότητες και φυσικά να μην αποδίδουν θερμίδες. Εχουν ακουστεί πολλά, κατά καιρούς, για τα υποκατάστατα αυτά. Το Care σας παρουσιάζει τα πιο γνωστά υποκατάστατα ζάχαρης, τονίζοντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τους.

Τα υποκατάστα ζάχαρης χρησιμοποιούνται ευρέως σε τσίχλες και καραμέλες, σε αναψυκτικά και άλλα ποτά light, σε γλυκά, σε ζελέ και επιδόρπια γιαουρτιού, αλλά υπάρχουν και αυτούσια είτε σε κρυσταλλική μορφή, όπως η ζάχαρη, είτε σε χαπάκια τα οποία διαλύονται εύκολα όταν προστίθενται σε κάποιο ποτό ή αφέψημα.

Ασπαρτάμη

Η ασπαρτάμη είναι ίσως το πιο διαδεδομένο υποκατάστατο ζάχαρης. Είναι περίπου 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη. Παράλληλα, η ενεργειακή της αξία είναι πολύ χαμηλή, με αποτέλεσμα οι θερμίδες που αποδίδει να θεωρούνται αμελητέες.
Η γεύση της πλησιάζει πολύ τη ζάχαρη, είναι κατάλληλη για διαβητικούς και έχει συσχετιστεί με την τερηδόνα.

Η ασπαρτάμη δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άτομα που πάσχουν από φενυλκετονουρία διότι αποτελεί πηγή φαινυλαλανίνης. Παράλληλα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο ψήσιμο διότι χάνει μέρος της γλυκαντικής της δράσης. Θεωρείται ασφαλές υποκατάστατο και κυκλοφορεί στην αγορά από το 1981, κυρίως με το εμπορικό όνομα NutraSweet.

Σακχαρίνη ή ζαχαρίνη

Εχει σημαντική γλυκαντική δράση, όντας 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη. Εχει μεγάλη διάρκεια ζωής και σταθερότητα σε υψηλές θερμοκρασίες, δεν συμβάλλει στην ανάπτυξη τερηδόνας και είναι κατάλληλη για διαβητικούς.

Αποτελεί την πρώτη γλυκαντική ουσία που ανακαλύφθηκε, το 1879, αλλά και την πιο αμφιλεγόμενη, αφού το 1977 επιστημονικές έρευνες συσχέτισαν τη χρήση της με καρκίνο της χοληδόχου κύστης, με αποτέλεσμα την απόσυρσή της από την αγορά. Οι έρευνες αυτές στη συνέχεια αποδείχθηκαν να αναφέρονται σε υπερβολικά υψηλές συγκεντρώσεις, με αποτέλεσμα την επανακυκλοφορία της, αλλά με την αναγραφή σχετικής προειδοποίησης στη συσκευασία των προϊόντων στα οποία αποτελεί συστατικό. Η αποδεκτή ημερήσια δόση ορίστηκε στα 5 mg ανά κιλό σωματικού βάρους.

Ακετοσουλφαμικό κάλιο

Το ακετοσουλφαμικό κάλιο αποτελεί ουσία η οποία δε μεταβολίζεται και αποβάλλεται αναλλοίωτη. Συνεπώς δεν αποδίδει θερμίδες. Η γλυκαντική του δράση είναι 130-200 φορές μεγαλύτερη από αυτή της ζάχαρης. Ενδείκνυται για χρήση από διαβητικούς και δεν προάγει την ανάπτυξη τερηδόνας. Είναι σταθερό στις υψηλές θερμοκρασίες

Οταν το ακετοσουλφαμικό κάλιο χρησιμοποιείται σε μεγάλες ποσότητες, αφήνει μία ελαφρά επακόλουθη γεύση, ενώ έχει οριστεί και αποδεκτή ημερήσια δόση στα 9 mg ανά κιλό σωματικού βάρους. Θεωρείται ασφαλές υποκατάστατο και συχνά χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με την ασπαρτάμη.

Σουκραλόζη

Προκύπτει από την κοινή ζάχαρη και είναι 600 φορές πιο γλυκιά. Δε μεταβολίζεται, με αποτέλεσμα να μην αποδίδει θερμίδες. Προσφέρει υψηλή ποιότητα γλυκύτητας και είναι σταθερή σε υψηλές θερμοκρασίες. Δεν ενθαρρύνει την τερηδόνα και αποτελεί καλή λύση για τους διαβητικούς.

Αποτελεί γενικά ασφαλές υποκατάστατο, αφού η ασφάλειά της έχει επιβεβαιωθεί από περισσότερες από 100 έρευνες σε μία περίοδο 20 ετών. Εγκρίθηκε από το FDA το 1998.

Κυκλοφορούν και άλλα υποκατάστα ζάχαρης με μηδενική ή ασήμαντη ενεργειακή αξία ενώ υπάρχουν και άλλα που βρίσκονται στη διαδικασία της έγκρισης.

Γενικά τα υποκατάστατα ζάχαρης θεωρούνται ασφαλή προϊόντα ιδιαίτερα αν λάβει κάποιος υπόψη του ότι για την έγκριση και κυκλοφορία κάθε νέου προϊόντος απαιτείται σημαντικός αριθμός κλινικών ερευνών.

Οσον αφορά τη χρησιμότητά τους, αποτελούν πολύ καλή λύση για τους διαβητικούς αλλά και για την πρόληψη της τερηδόνας. Οσον αφορά την απώλεια βάρους θα μπορούσαν να βοηθήσουν μόνο τα άτομα που καταναλώνουν σημαντικές ποσότητες ζάχαρης.

Η ζάχαρη δεν αποδίδει πολλές θερμίδες, παρά μόνο 4 θερμίδες ανά γραμμάριο, 20 περίπου θερμίδες ανά κουταλάκι του γλυκού. Η υπακατάστασή της λοιπόν εξολοκλήρου με άλλες ουσίες δε διαφοροποιεί σημαντικά την ενεργειακή πρόσληψη.

Βέβαια όλες οι έρευνες που γίνονται δεν εξασφαλίζουν την ασφάλεια των προϊόντων αυτών, όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες και για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Επίσης δεν είναι πάντα γνωστές οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για την υγεία από τη χρήση τους.

Μία από τις σημαντικές αρχές της σωστής διατροφής, το μέτρο, θα πρέπει να εφαρμόζεται και στην πρόσληψη ζάχαρης αλλά και στην πρόσληψη υποκατάστατων γλυκαντικών ουσιών.

Διαβάστε επίσης

• Τρανς λιπαρά οξέα: Οσα πρέπει να γνωρίζετε
• Γνωρίζετε ότι η παχυσαρκία σχετίζεται με τον καρκίνο;