Ο σακχαρώδης διαβήτης (“το ζάχαρο” όπως αποκαλείται κατά το κοινώς λεγόμενο) είναι μια πάθηση διαδεδομένη. Η συχνότητά της υπολογίζεται γύρω στο 3%. Τα άτομα που πάσχουν από τη νόσο λέγονται διαβητικοί. Χωρίς να μπούμε σε λεπτομέρειες, μπορούμε να διακρίνουμε δύο κατηγορίες διαβητικών. Στην πρώτη κατηγορία, όπου εντάσσονται το 5% των διαβητικών, η νόσος ξεκινά συνήθως στην παιδική ηλικία και ονομάζεται νεανικός διαβήτης ή σωστότερα διαβήτης τύπου Ι. Στην δεύτερη κατηγορία, όπου περιλαμβάνεται η μεγάλη πλειοψηφία των διαβητικών (περί το 95%), η νόσος ξεκινά συνήθως στην μέση ή γεροντική ηλικία και ονομάζεται διαβήτης οψίμου ενάρξεως ή διαβήτης του ενήλικα ή σωστότερα διαβήτης τύπου ΙΙ. Οι δύο μορφές αποτελούν κατ’ ουσία διαφορετικές νοσολογικές οντότητες. Το θέμα «διαβήτης» είναι πραγματικά τεράστιο και τείνει να αποτελέσει ανεξάρτητη ιατρική ειδικότητα, τη Διαβητολογία

Τι είναι και που οφείλεται ο διαβήτης του ενήλικα;

Μια απλή προσέγγιση στο θέμα έχει ως εξής: Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχει μια ουσία που λέγεται ινσουλίνη, η οποία παράγεται από το όργανο που λέγεται πάγκρεας. Η ουσία αυτή είναι απαραίτητη, για να είναι σε θέση ο οργανισμός να καταναλώσει (“να κάψει”) τη γλυκόζη που προσλαμβάνει με τις τροφές. Η γλυκόζη είναι ένα απλό σάκχαρο που προέρχεται από τη διάσπαση θρεπτικών συστατικών που λέγονται υδατάνθρακες. Τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες είναι κυρίως η ζάχαρη, το ψωμί, τα ζυμαρικά, τα γλυκά, οι πατάτες. Στην περίπτωση του διαβητικού ασθενούς, το πάγκρεας ανεπαρκεί (μερικώς ή ολικώς) να παράγει ινσουλίνη, με αποτέλεσμα να αυξάνει η τιμή του σακχάρου στο αίμα και να εκδηλώνεται η νόσος σακχαρώδης διαβήτης.

Ωστόσο, η ακριβής αιτιολογία του διαβήτη αποτελεί αντικείμενο εντατικής έρευνας και αρκετές πλευρές του θέματος μένει να διευκρινισθούν

Είναι κληρονομικό νόσημα ο διαβήτης του ενήλικα;

Για το διαβήτη τύπου ΙΙ η κληρονομικότητα είναι ισχυρός καθοριστικός παράγοντας. Οι περισσότεροι ασθενείς με διαβήτη τύπου ΙΙ έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού που πάσχουν από το ίδιο νόσημα

Πως εμφανίζεται ο διαβήτης του ενήλικα;

Ο διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος. Η βαρύτητα της νόσου ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή. Εξαρτάται συχνά από τη διάρκεια της νόσου. Τις περισσότερες φορές ξεκινάει σιωπηλά (χωρίς να δίνει συμπτώματα) και μπορεί να προχωρεί έτσι για χρόνια. Όχι σπάνια ανακαλύπτεται σε τυχαία εξέταση, που διενεργείται στα πλαίσια γενικών εξετάσεων ή για κάποιο άλλο λόγο, με την ανεύρεση υψηλών τιμών σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα. Σε παραμελημένες περιπτώσεις μπορεί να διαγνωσθεί, όταν θα έχει εμφανίσει επιπλοκές

Σάκχαρο αίματος – φυσιολογικές και παθολογικές τιμές

Οι φυσιολογικές τιμές του σακχάρου στο αίμα (με τον ασθενή νηστικό) κυμαίνονται από 70 -110 mg/dL (με μικρές διακυμάνσεις ανάλογα το εργαστήριο που διεξάγεται η εξέταση).

Τιμές σακχάρου στο αίμα (με τον ασθενή νηστικό) πάνω από 140 mg/dL σε δύο τουλάχιστον μετρήσεις θέτουν τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη.

Σε ενδιάμεσες τιμές (μιλάμε πάντα για τιμές νηστείας) ο γιατρός σας θα σας συστήσει περισσότερη διερεύνηση με ειδικές εξετάσεις

Επιπλοκές

Με την πάροδο των ετών ο διαβήτης μπορεί να προκαλέσει βλάβες στα αγγεία και τα νεύρα σε βαθμό που ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή. Ετσι μπορούν να προσβληθούν τα αγγεία της καρδιάς με αποτέλεσμα αύξηση του κινδύνου για στεφανιαία νόσο, τα αγγεία του εγκεφάλου με συνέπεια αυξημένο κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο, τα αγγεία των άκρων και κυρίως των ποδιών, τα αγγεία του νεφρού, του οφθαλμού κλπ. Η προσβολή των νεύρων μπορεί να προκαλέσει διαταραχές της αισθητικότητας, προβλήματα από το πεπτικό, το ουροποιητικό κλπ

Τι είναι υπογλυκαιμία;

Υπογλυκαιμία συμβαίνει όταν η τιμή του σακχάρου στο αίμα πέσει σε χαμηλές τιμές (συμβατικά μπορούμε να πούμε κάτω από 50 mg/dl). Συμβαίνει σε ένα διαβητικό συνήθως όταν παραλείψει κάποιο γεύμα, ενώ έχει πάρει τα φάρμακά του, ή όταν η δόση του φαρμάκου είναι μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται. Εκδηλώνεται συνήθως με ιδρώτα και τρόμο («τρέμουλο»). Μπορεί να την αντιμετωπίσει κανείς εύκολα και γρήγορα, αρκεί να λάβει άμεσα μικρή ποσότητα ζάχαρης ή τροφής. Σε ένα καλά ρυθμισμένο διαβήτη δεν θα πρέπει να συμβαίνουν επεισόδια υπογλυκαιμίας. Είναι δε περισσότερο επικίνδυνα σε ηλικιωμένους ασθενείς

Αντιμετώπιση του διαβήτη του ενήλικα

Υστερα απ’ όλα αυτά είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και της συστηματικής αντιμετώπισης της νόσου και των επιπλοκών της. Η κεντρική δέα της θεραπείας είναι η αποκατάσταση της διαταραγμένης από τη νόσο ισορροπίας ανάμεσα στις θερμίδες που προσλαμβάνει το άτομο και σε εκείνες που καταναλώνει. Διαταραχή του ισοζυγίου αυτού μπορεί να οδηγήσει είτε σε υπεργλυκαιμία είτε σε υπογλυκαιμία.

ειδικό διαιτολόγιο διαβητικού – απώλεια βάρους (επί παχυσαρκίας) – πρόγραμμα σωματικής άσκησης
Τα τελευταία χρόνια κατανοούμε ολοένα και περισσότερο την τεράστια σημασία της δίαιτας, της σωστής διατροφής και της απώλειας βάρους (σε περίπτωση παχυσαρκίας, η οποία είναι πολύ συχνή στους διαβητικούς). Το διαιτολόγιο του διαβητικού περιέχει μειωμένες (όχι καταργημένες) τις τροφές που είναι πλούσιες σε υδατάνθρακες. Εξατομικεύεται με προσοχή για κάθε ασθενή, ανάλογα με το σωματικό του βάρος, την ηλικία, το βαθμό της σωματικής δραστηριότητας κλπ. Η δίαιτα σε πρώιμα στάδια μπορεί να είναι από μόνη της ικανή να τιθασεύσει τη νόσο. Αλλωστε χωρίς τη δίαιτα η φαρμακευτική θεραπεία καθίσταται αναποτελεσματική.

φάρμακα (αντιδιαβητικά δισκία, ινσουλίνη)
Η θεραπεία έχει στόχο να διεγείρει το πάγκρεας να παράγει ινσουλίνη. Σε περίπτωση που το πάγκρεας δεν ανταποκρίνεται χορηγείται η ινσουλίνη που λείπει.

πρόληψη – αντιμετώπιση των επιπλοκών
Ιδιαίτερη σημασία έχει η έγκαιρη αντιμετώπιση των επιπλοκών της νόσου, καθώς και των λοιμώξεων αλλά και άλλων καταστάσεων που μπορούν να απορρυθμίσουν το διαβήτη.

ενημέρωση διαβητικού – αρμονική συνεργασία γιατρού – ασθενούς
Ο διαβητικός ασθενής πρέπει να είναι ενημερωμένος και εκπαιδευμένος τόσο για τη διατροφή του, όσο και για τον τρόπο χορήγησης των φαρμάκων που παίρνει. Ο διαβήτης είναι ένα χρόνιο νόσημα και ο διαβητικός θα πρέπει να τον «αποδεχθεί», θα πρέπει δηλαδή να μάθει να ζει με το διαβήτη. Στην αρχή οι περισσότεροι ασθενείς αντιδρούν αρνητικά, δυσκολεύονται να προσαρμοσθούν σε μια διαφορετική «καθημερινή ζωή» που επιβάλλει ο διαβήτης, με περιορισμούς στη δίαιτα, τακτική μέτρηση του σακχάρου κλπ. Στο ζήτημα αυτό η αρμονική συνεργασία γιατρού – ασθενούς μπορεί να αποδειχτεί πολύ σημαντικός παράγοντας. Η τακτική παρακολούθηση του σακχάρου στο αίμα είναι πολύ σημαντική. Σήμερα είναι διαθέσιμοι και οικονομικά προσιτοί φορητοί μετρητές σακχάρου αίματος, που κάνουν ευκολότερη την παρακολούθηση του σακχάρου

Διαβάστε επίσης

• Κόρντισεπς και Διαβήτης: Αποτελέσματα από μία τυχαιοποιημένη μελέτη
• Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη και ρύθμιση του διαβήτη
• Τι είναι η καμπύλη σακχάρου;
• Σακχαρώδης διαβήτης: Μάθε και προφυλάξου
• Κατάκλιση (Έλκη πίεσης)