Σουβλάκι ή χάμπουργκερ, τυρόπιτα ή πίτσα, με ή χωρίς τηγανητές πατάτες, αποτελούν τις πρώτες προτιμήσεις μας στο έτοιμο φαγητό (Fast food). Πόσο υγιεινές είναι όμως αυτές οι επιλογές; Ποιά είναι η θρεπτική αξία αυτών των τροφών και ποιό το μικροβιακό τους φορτίο; Η κατανάλωση του έτοιμου φαγητού έχει αυξηθεί κατά πολύ τα τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και ενώ δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, η αύξηση αυτή για τις μικρότερες κυρίως ηλικίες 16-30 είναι σημαντική. Το Care σε συνεργασία που είχε με την ιατρό κ. Γουλιέλμου, Πρόεδρο της Ενωσης Καταναλωτών Ποιότητας Ζωής (Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ), παρουσιάζει συγκριτικά στοιχεία για τα πιο ‘δημοφιλή’ αυτά φαγητά τύπου Fast food. Το παραδοσιακό μας σουβλάκι φαίνεται να αποτελεί την καλύτερη επιλογή έτοιμου φαγητού κερδίζοντας τους ανταγωνιστές του στα σημεία.

Η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ σε Πανευρωπαϊκή έρευνα που έγινε για τα φαγητά τύπου Fast food, συγκέντρωσε συνολικά 100 δείγματα από την Ελλάδα (Αθήνα, Θεσαλλονίκη, Πάτρα). Η επιλογή των τροφών βασίστηκε στις προτιμήσεις των καταναλωτών από κάθε Ευρωπαϊκή χώρα.

Από την Ελλάδα εστάλεισαν δείγματα από τυρόπιττες, σουβλάκια, χάμπουργκερ, πίτσα και πατάτες τηγανιτές. Η αγορά των δειγμάτων έγινε είτε από μεγάλες αλυσίδες έτοιμου φαγητού, είτε από μικρές μονάδες διάθεσης έτοιμου φαγητού.

Τα δείγματα αυτά εξετάστηκαν σε Ευρωπαϊκό εργαστήριο προκειμένου να μετρηθεί η περιεκτικότητά τους σε θερμίδες, κορεσμένα λιπαρά, αλάτι αλλά και το μικροβιακό τους φορτίο.

Το σουβλάκι

Ενα σουβλάκι με πίτα έχει μέσο βάρος 180 γραμμάρια. Το 50% του βάρους είναι η πίττα και το 35% το κρέας. Το κρέας στο σουβλάκι σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία πρέπει να είναι αποκλειστικά χοιρινό. Σε διαφορετική περίπτωση πρέπει να υπάρχει σαφής ένδειξη στο σημείο πώλησης.

Η πίτα την οποία έχει το σουβλάκι αυξάνει κατά πολύ το ποσοστό της ενέργειας που προέρχεται από υδατάνθρακες με αποτέλεσμα το σουβλάκι να έρχεται πρώτο σε υδανθαρακες ανάμεσα στα φαγητά τύπου fast food.

Ενα σουβλάκι περιέχει κατά μέσο όρο 11% λίπος. Το ποσοστό της ενέργειας που προέρχεται από λίπος είναι κατά μέσο όρο 40% , ενώ η περιεκτικότητά του σε αλάτι ποκίλει. Η ενεργειακή αξία στο σουβλάκι είναι κατά μέσο όρο 455 θερμίδες. Μπορεί όμως να ξεπεράσει και τις 800 θερμίδες σε κάποιες περιπτώσεις.

Οσον αφορά το μικροβιακό φορτίο, το σουβλάκι μπορεί να έχει αυξημένη μικροβιακή επιβάρυνση όταν υπάρχει κακός χειρισμός ή όταν δεν τηρούνται οι απαραίτητες συνθήκες υγιεινής.

Το χάμπουργκερ

Ενα χάμπουργκερ ζυγίζει κατά μέσο όρο 173 γραμμάρια και κυμαίνεται από 109 εώς 318 γραμμάρια. Το 33% του βάρους του χάμπουργκερ είναι κρέας. Στα μισά δείγματα το κρέας ήταν μοσχαρίσιο ενώ τα υπόλοιπα περιείχαν και άλλο είδος κρέατος όπως χοιρινό, αρνίσιο ή κοτόπουλο.

Η ενεργειακή αξία ενός χάμπουργκερ μπορεί να ξεπερνά τις 900 θερμίδες, οι οποίες αποτελούν σχεδόν το μισό της ημερήσιας ενέργειακής ανάγκης μίας γυναίκας. Κατά μέσο όρο ένα χάμπουργκερ αποδίδει 464 θερμίδες.

Το ποσοστό της ενέργειας που προέρχεται από λίπος σε ένα χάμπουργκερ ξεπερνά το 40% και μπορεί να φτάσει και το 55%, ενώ η περιεκτικότητά του σε αλάτι είναι πολύ υψηλή.

Οσον αφορά το μικροβιακό φορτίο, το χάμπουργκερ δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα προβλήματα και κυρίως όταν αγοράζεται από επώνυμες μονάδες fast food.

Η τυρόπιτα

Η τυρόπιτα αποτελεί ίσως το πιο δημοφιλές έτοιμο φαγητό στη χώρα μας. Καταναλώνεται ευρέως από ανθρώπους κάθε ηλικίας. Ερευνα του Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ, το 1995, σε νέους ηλικίας εώς 18 ετών, έδειξε ότι η τυρόπιτα αποτελεί την πρώτη προτίμηση στα έτοιμα φαγητά και καταναλώνεται από το 22% των παιδιών ηλικίας 4-11 και από το 27% των παιδιών ηλικίας 12-18.

Το μέσο βάρος μίας τυρόπιτας είναι 135 γραμμάρια και κυμαίνεται από 89 εώς και 226 γραμμάρια. Η περιεκτικότητά της σε λίπος κυμαίνεται από 13 εώς και 31%. Η θερμιδική αξία της τυρόπιτας είναι αρκετά υψηλή και σε μερικές περιπτώσεις ξεπερνά και τις 650 θερμίδες. Υπήρξε μάλιστα δείγμα του οποίου η ενεργειακή αξία ξεπέρασε τις 920 θερμίδες.

Το ποσοστό της ενέργειας που προέρχεται από λίπος, στην τυρόπιτα, ξεπερνά το 50%. Η περιεκτικότητά της σε αλάτι είναι ιδιαίτερα υψηλή.

Οσον αφορά το μικροβιακό φορτίο της τυρόπιτας, 3 από τα δείγματα βρέθηκαν να είναι μολυσμένα με κολοβακτηρίδια αλλά σε αποδεκτά επίπεδα. Το πιο πιθανον είναι η επιβάρυνση αυτή να προέρχεται από κακό χειρισμό και κακές συνθήκες υγιεινής κυρίως στις μικρές μονάδες.

Η πίτσα

Ενα κομμάτι πίτσα ζυγίζει κατά μέσο όρο 145 γραμμάρια και κυμαίνεται από 99 εώς 221 γραμμάρια. Το 33% του βάρους της πίτσας είναι η ζύμη.

Η ενεργειακή αξία μίας πίτσας είναι κατά μέσο όρο 458 θερμίδες και μπορεί να ξεπερνά και τις 800 θερμίδες. Το ποσοστό της ενέργειας που προέρχεται από λίπος σε μία πίτσα ξεπερνά το 40% και μπορεί να φτάσει και το 66% ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό. Η περιεκτικότητά της σε αλάτι, ποικίλει αλλά σε γενικές γραμμές είναι υψηλή.

Οσον αφορά το μικροβιακό φορτίο, η πίτσα έχει τη μικρότερη μικροβιακή επιβάρυνση ανάμεσα στα φαγητά τύπου fast food.

Οι τηγανητές πατάτες

Ενώ οι τηγανητές πατάτες, παρουσιάζουν ιδιαίτερα υψηλή κατανάλωση, συνήθως δεν αγοράζονται μεμονωμένα, όπως σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, αλλά συνοδεύουν το σουβλάκι ή το χάμπουργκερ.

Μία μερίδα τηγανητές πατάτες ζυγίζει κατά μέσο όρο 142 γραμμάρια και κυμαίνεται από 82 εώς 234 γραμμάρια.

Μία μερίδα πατάτες τηγανητές περιέχει κατά μέσο όρο 14% λίπος, ενώ το ποσοτό που προέρχεται από κορεσμένα και τρανς λιπαρά οξέα ξεπερνά το 45% και χαρακτηρίζεται πολύ υψηλό. Τα κορεσμένα και τα τρανς λιπαρά οξέα είναι οι δύο πιο επιβαρυντικές κατηγορίες λιπαρών. Οι πατάτες δεν παρουσιάζουν αυξημένη περιεκτικότητα σε αλάτι.