Για εκατομμύρια ανθρώπους η σχιζοφρένεια είναι μια ασθένεια που τρομάζει και απομονώνει καθώς είναι τραγικά παρεξηγημένη, επισημαίνει σε ενημερωτικό του φυλλάδιο το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), στο οποίο ανέθεσε η Παγκόσμια Ψυχιατρική Εταιρεία τη διαμόρφωση, ανάπτυξη και υλοποίηση του Ελληνικού Προγράμματος κατά του Κοινωνικού Στίγματος της Σχιζοφρένειας. Τη γενική ευθύνη του προγράμματος έχει ο καθηγητής και νυν υπουργός Υγείας κ. Κώστας Στεφανής μέλος της Διεθνούς Συντονιστικής Επιτροπής της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Εταιρείας, υπεύθυνη δε για το Ελληνικό Πρόγραμμα είναι η κ. Μαρίνα Οικονόμου, Eπίκουρη καθηγήτρια Ψυχιατρικής.

Μπορεί η σχιζοφρένεια να αποτελεί μια από τις σοβαρότερες χρόνιες ψυχικές ασθένειες, προσβάλλοντας περίπου 1 στα 100 άτομα χωρίς να κάνει διάκριση φύλου, κοινωνικής τάξης, χώρας και πολιτισμού.

Στην Ελλάδα, 100.000 ασθενείς, 100.000 οικογένειες βιώνουν καθημερινά την κοινωνική απόρριψη, το στίγμα, και τις διακρίσεις σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, στη στέγαση, στην απασχόληση, στις κοινωνικές σχέσεις.

Η σχιζοφρένεια όμως είναι μια νόσος που αντιμετωπίζεται, αρκεί:

– Να αναγνωρίζεται έγκαιρα

– Ο ασθενής να παίρνει τα φάρμακα του

– Η οικογένεια να συμμετέχει στη θεραπευτική προσπάθεια

– Η κοινωνία να αποδέχεται τον ασθενή και να του δίνει ευκαιρίες για ισότιμη συμμετοχή

Συμπτώματα της νόσου

Η συγκεκριμένη ασθένεια είναι μια νόσος του εγκεφάλου, που δεν είναι πλήρως ιάσιμη, αλλά αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή και προγράμματα αποκατάστασης. Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας αποτελούν εξωτερικές ενδείξεις των όσων συμβαίνουν στο εσωτερικό του εγκεφάλου και διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, στα θετικά και στα αρνητικά.

Τα θετικά συμπτώματα είναι εκείνα που κάνουν τους περισσότερους από μας να χαρακτηρίσουν κάποιον “τρελό”. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται οι παραληρητικές ιδέες, οι ψευδαισθήσεις, οι διαταραχές της συμπεριφοράς και η αλλοίωση της αίσθησης της πραγματικότητας.

Τα αρνητικά συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται πριν από τα θετικά, αλλά τις περισσότερες φορές δεν αναγνωρίζονται ως πρώιμες ενδείξεις της σχιζοφρένειας. Περιλαμβάνουν αδυναμία λόγου, άμβλυνση συναισθημάτων, δυσκολία στην αφηρημένη σκέψη, αδιαφορία, απάθεια, απόσυρση και εν τέλει απομόνωση.

Γενικώς η σχιζοφρένεια επηρεάζει κάθε πτυχή της ψυχοσυναισθηματικής και κοινωνικής ζωής του ασθενή κι έχει διαλυτικές συνέπειες για την οικογένεια αλλά και την κοινωνία.

Μύθοι και πραγματικότητες

Μύθος 1: οι σχιζοφρενείς δεν μπορούν να εργαστούν

– Τα άτομα που νοσούν μπορούν να εργαστούν, ακόμη και όταν έχουν συμπτώματα. Σε μερικούς τομείς μάλιστα είναι εξαιρετικά παραγωγικοί και δημιουργικοί.

Μύθος 2: οι σχιζοφρενείς παρουσιάζουν βίαια και επικίνδυνη συμπεριφορά.

Τα άτομα που πάσχουν από τη νόσο δεν είναι περισσότερα επικίνδυνα από το γενικό πληθυσμό. Ενδέχεται σε μικρό ποσοστό να εμφανίσουν αντιδραστική συμπεριφορά, η οποία κατά κανόνα οφείλεται στην παραμέληση της φαρμακευτικής θεραπείας και στην έλλειψη στήριξης και αποδοχής.

Οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να πάψουν να αποτελούν κοινωνικό στίγμα και να χαρακτηρίζονται με ταμπέλες όπως “τρελός”, “παλαβός”, “ψυχάκιας”. Μια τέτοια συμπεριφορά δείχνει έλλειψη σεβασμού στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, πονάει, τιμωρεί και ταπεινώνει. Ας μάθουμε λοιπόν να χρησιμοποιούμε γλώσσα με επίκεντρο τον άνθρωπο και όχι τη μειονεξία του.