Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Τρία κυρίως στοιχεία συμμετέχουν στο σχηματισμό των χολόλιθων: χοληστερόλη, χολοχρωστικές και ασβέστιο. Στο Δυτικό Ημισφαίριο το μεγαλύτερο ποσοστό των χολόλιθων σχηματίζεται από αυτά και έχει υψηλή συγκέντρωση χοληστερόλης. Αντιθέτως οι χολόλιθοι που σχηματίζονται σε αιμολυτικές νόσους έχουν μεγάλο ποσοστό χολοχρωστικών (χολερυθρίνης).

Σχηματισμός χολόλιθων

Η χολή παράγεται στο ήπαρ (600-700 ml ημερησίως), μεταφέρεται στη χοληδόχο κύστη, όπου συμπυκνώνεται (έως και 5 φορές) και αποθηκεύεται μέχρι να κενωθεί προς το έντερο. Η χολή αποτελείται από χολικά άλατα, χολερυθρίνη, χολυστερόλη, λεκιθίνη και ηλεκτρολύτες πλάσματος και φυσικά νερό. Κατά τη διάρκεια συμπύκνωσης στη χοληδόχο κύστη, επαναρροφούνται από το βλεννογόνο της, νερό και μεγάλο μέρος των ηλεκτρολυτών (Na, K, Ca, Cl, HCO3), ενώ τα υπόλοιπα συστατικά και ειδικά τα χολικά άλατα και η χοληστερόλη δεν επαναρροφούνται, γι΄αυτό και η συγκέντρωσή τους αυξάνει πολύ.

Η χοληστερόλη είναι σχεδόν αιδάλυτη στο νερό, αλλά τα χολικά άλατα και η λεκιθίνη της χολής συνοδεύονται με τη χοληστερόλη και σχηματίζουν μηκύλλια, τα οποία είναι διαλυτά. Οταν η χολή συμπυκνώνονται μαζί με τη χοληστερόλη, η οποία με αυτόν τον τρόπο διατηρείται διαλυμένη. Σε παθολογικές όμως καταστάσεις, η χοληστερόλη μπορεί να υποστεί κατακρήμνιση, με αποτέλεσμα το σχηματισμό των χολολίθων.

Οι παθολογικές καταστάσεις που οδηγοόυν στην κατακρήμνιση της χοληστερόλης είναι:
– Η μεγάλη απορρόφηση νερού από τη χολή
– Η μεγάλη απορρόφηση χολικών αλάτων και λεκιθίνης από τη χολή
– Η μεγάλη έκκριση χοληστερόλης στη χολή. Η ποσότητα χοληστερόλης που βρίσκεται στη χολή εξαρτάται από την ποσότητα λίπους, που καταναλώνει ο άνθρωπος, γιατί η χοληστερόλη είναι προϊόν μεταβολισμού του λίπους στον οργανισμό. Αρα τα άτομα που έχουν συνήθεια να καταναλώνουν πολλά λιπαρά, έχουν τάση να αναπτύσσουν χολολίθους.
– Η φλεγμονή του επιθηλίου της χοληδόχου κύστεως αλλοιώνει την απορροφητικότητα του βλεννογόνου, επιτρέποντας την υπέρμετρη απορρόφηση νερού, χολικών αλάτων και άλλων ουσιών, που είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της χοληστερόλης διαλυμένης.

Οταν η χοληστερόλη καθιζάνει, σχηματίζονται πολλοί μικροί κρύσταλλοι, πάνω στην επιφάνεια του βλεννογόνου που φλεγμαίνει. Στη συνέχεια οι κρύσταλλοι αυτοί δρουν σαν πυρήνες για περαιτέρω καθίζηση χοληστερόλης, με αποτέλεσμα να μεγαλώνουν συνεχώς. Ετσι σχηματίζονται τεράστιες ποσότητες μικρών, σαν άμμου, λίθων, που συρρέουν και σχηματίζουν λίγους μεγάλους ή και ένα μόνο, που καταλαμβάνει όλη τη χοληδόχο κύστη.