Οι Ελληνες αξιολογούν το επίπεδο της υγείας τους υψηλά. Χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες υγείας στον ίδιο βαθμό, ανεξαρτήτως αν ζουν στο κέντρο ή στην περιφέρεια, ενώ οι παράγοντες που επηρεάζουν τη χρησιμοποίηση των υπηρεσιών υγείας είναι η ηλικία, η εκπαίδευση και το εισόδημα. Εκτιμούν ότι οι υπηρεσίες υγείας ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους σε ικανοποιητικό επίπεδο στον τομέα της κοινωνικής υποστήριξης και της εμπιστευτικότητας, ενώ θεωρούν ότι η αξιοπρέπεια, η αυτονομία, η έγκαιρη προσοχή, η επικοινωνία, η επιλογή των προμηθευτών και το περιβάλλον δε βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο.

Στα συμπεράσματα αυτά οδήγησε μεταξύ άλλων έρευνα με θέμα “Υγεία και υπηρεσίες υγείας στον Ελληνικό πληθυσμό. Αποτελέσματα εθνικής έρευνας για την αυτοαξιολόγηση του επιπέδου υγείας, τη χρησιμοποίηση και την ανταποκρισιμότητα των υπηρεσιών υγείας, τη δίκαιη κατανομή των βαρών στη χρηματοδότηση και τη σημασία των στόχων της υγειονομικής πολιτικής”, που εκπόνησε ο Τομέας Οικονομικών της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, με τη συνεργασία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).

Τα ευρήματα της έρευνας παρουσίασαν, σε εκδήλωση που οργάνωσαν ο Τομέας Οικονομικών της ΕΣΔΥ και η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, ο καθηγητής οικονομικών της Υγείας κ. Γιάννης Κυριόπουλος, ο κ. Χαράλαμπος Οικονόμου ερευνητής, η κυρία Σουζάνα Γκρέγκορυ ερευνήτρια.

Η έρευνα

Η έρευνα διεξήχθη κατά το διάστημα Δεκεμβρίου 2000 – Μαΐου 2001 σε πανελλαδικό δείγμα 5.000 ατόμων εκ των οποίων απάντησαν το 41,1% των έγκυρων αποστολών. Εργαλεία της έρευνας αποτέλεσαν δύο ανώνυμα ερωτηματολόγια τα οποία έχει αναπτύξει ο ΠΟΥ και αναφέρονται το πρώτο στο επίπεδο υγείας και το δεύτερο στην ανταποκρισιμότητα του συστήματος υγείας.

Η δίκαιη κατανομή των βαρών στη χρηματοδότηση των υπηρεσιών υγείας υπολογίστηκε με βάση το οικονομετρικό υπόδειγμα του δείκτη δίκαιης κατανομής του ΠΟΥ και τη χρησιμοποίηση δεδομένων από την Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών της ΕΣΥΕ, τον Κοινωνικό Προϋπολογισμό, τους Εθνικούς Λογαριασμούς και το Υπουργείο Οικονομικών.

Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψαν τα ακόλουθα κύρια συμπεράσματα:

(α) Γενικά οι Έλληνες αξιολογούν κατά μέσο όρο το επίπεδο υγείας τους υψηλά (77,74 σε κλίμακα 0-100).

(β) Υπάρχει ισότιμη διάχυση του επιπέδου υγείας ανάμεσα στις Περιφέρειες και ανάμεσα στα δύο φύλα. Αντίθετα, εμφανίζονται σημαντικές διαφορές και ανισότητες σε σχέση με κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, όπως είναι το εισόδημα και η εκπαίδευση. Υψηλότερο εισόδημα και επίπεδο εκπαίδευσης συνεπιφέρουν καλύτερη αυτοαξιολόγηση του επιπέδου υγείας, ενώ χειροτέρευση των δύο αυτών παραγόντων οδηγεί σε αντίθετα αποτελέσματα.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι άτομα με εισόδημα έως 150.000 δρχ. εμφανίζουν μέση τιμή 65,33, ενώ άτομα με εισόδημα πάνω από 800.000 δρχ. παρουσιάζουν μέση τιμή 84,46.

Αντίστοιχα, άτομα με κατώτερη εκπαίδευση έχουν μέση τιμή 68,94, ενώ άτομα με ανώτερη εκπαίδευση έχουν μέση τιμή 82,65.

(γ) Η χρησιμοποίηση των υπηρεσιών υγείας δεν επηρεάζεται από τη γεωγραφική διάσταση και τον παράγοντας φύλο. Αντίθετα, η ηλικία, η εκπαίδευση, το εισόδημα, και το επίπεδο υγείας αποτελούν τους βασικότερους προσδιοριστικούς παράγοντες χρησιμοποίησης των υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα. Η αύξηση της ηλικίας και η χειροτέρευση του επιπέδου υγείας συνεπιφέρουν μεγαλύτερη χρησιμοποίηση των υπηρεσιών υγείας.

Αντίθετα, η βελτίωση του εκπαιδευτικού επιπέδου και η αύξηση του εισοδήματος σχετίζονται με μικρότερη χρησιμοποίηση των υπηρεσιών υγείας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στα άτομα ηλικίας πάνω από 76 έτη ο μέσος όρος επισκέψεων ανά μήνα σε γιατρούς είναι 2,42 ενώ το αντίστοιχο νούμερο για τα άτομα ηλικίας 31-45 ετών είναι 0,98.

Τα άτομα με κατώτερη εκπαίδευση εμφανίζουν μέσο όρο 1,74 ενώ αυτά με ανώτερη 0,97. Τα εισοδήματα μέχρι 150.000 δρχ. πραγματοποιούν σε γιατρούς κατά μέσο όρο 1,79 επισκέψεις ενώ τα εισοδήματα πάνω από 800.000 δρχ. πραγματοποιούν 1,01 επισκέψεις.

(δ) Τα στοιχεία της ανταποκρισιμότητας των παρεχομένων υπηρεσιών από το ελληνικό σύστημα υγείας τα οποία βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο είναι η κοινωνική υποστήριξη (79,4% του δείγματος θεωρεί την εμπειρία του ως πολύ καλή και καλή για τη νοσοκομειακή φροντίδα) και η εμπιστευτικότητα των πληροφοριών (70,8% για την εξωνοσοκομειακή και 75,5% για τη νοσοκομειακή περίθαλψη).

Τα υπόλοιπα έξι στοιχεία δηλαδή η αξιοπρέπεια, η αυτονομία, η έγκαιρη προσοχή, η επικοινωνία, η επιλογή των προμηθευτών και το περιβάλλον δεν βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο (το ποσοστό θετικής αξιολόγησης κυμαίνεται από 49,2% έως 66,7% , με την ποιότητα του περιβάλλοντος να
λαμβάνει τη χαμηλότερη τιμή (38,3% για εξωνοσοκομειακή και 41,9% για νοσοκομειακή περίθαλψη).

(ε) Το στοιχείο της ανταποκρισιμότητας το οποίο επιλέγεται σχεδόν από το μισό του ανταποκρινόμενου δείγματος ως το πιο σημαντικό είναι αυτό της έγκαιρης προσοχής. Το στοιχείο της ανταποκρισιμότητας το οποίο επιλέγεται από τα δύο τρίτα του ανταποκρινόμενου δείγματος ως το λιγότερο σημαντικό είναι αυτό της κοινωνικής υποστήριξης.

(στ) Ο δείκτης δικαιοσύνης λαμβάνει την τιμή 0,930. Τιμή πιο κοντά στο 1 σημαίνει μεγαλύτερη δικαιοσύνη στη κατανομή του χρηματοδοτικού βάρους. Τα νοικοκυριά των οποίων η συμβολή στη χρηματοδότηση των υπηρεσιών υγείας της χώρας εμφανίζει σημαντική απόκλιση από τον μέσο όρο, είναι αυτά τα οποία εμφανίζουν τις υψηλότερες ιδιωτικές δαπάνες για υγεία.

Δεδομένου ότι οι ιδιωτικές δαπάνες συνιστούν πολύ υψηλό ποσοστό στο σύνολο των δαπανών υγείας, η διαχείρισή τους αποτελεί μείζον ζήτημα προβληματισμού γιατί σχετίζονται με την ανάπτυξη εκτεταμένης παραοικονομίας η οποία προκαλεί απώλεια εσόδων για το κράτος και ηθική και οικονομική βλάβη στους χρήστες των υπηρεσιών, με αποτέλεσμα να αναιρείται το κριτήριο της ισότητας.

Με βάση τα παραπάνω ευρήματα, τα οποία τονίζουν την πολυπαραγοντική διάσταση του επιπέδου υγείας και της χρησιμοποίησης των υγειονομικών υπηρεσιών, προτείνεται ο σχεδιασμός της πολιτικής υγείας και η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου παρέμβασης σε τρεις άξονες:

(α) ενεργητικές κοινωνικές πολιτικές καταπολέμησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού οι οποίες θα βελτιώσουν το επίπεδο διαβίωσης του πληθυσμού,

(β) μεταρρύθμιση του τρόπου χρηματοδότησης των υπηρεσιών υγείας στα πλαίσια μιας ευρύτερης αναμόρφωσης του φορολογικού και του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος και

(γ) παρεμβάσεις στο ίδιο το σύστημα υγείας με έμφαση στην ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών και την επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό.

Διαβάστε επίσης

• Η σημασία της ανακάλυψης των Ελλήνων ερευνητών για τον ιό του AIDS
• Κατάθλιψη, υπογονιμότητα από τα κύρια προβλήματα υγείας των Ελλήνων
• Τίθεται σε εφαρμογή το σύστημα επισήμανσης του βοείου κρέατος
• Κλιμάκιο Ελλήνων γιατρών στην Αλβανία
• Η ακμή ειναι πιθανό να ισχυροποιεί το αμυντικό σύστημα του οργανισμού