Καρκίνος του κόλου

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα έχουν σχέση με την εντόπιση του όγκου και την έκτασή του. Αν ο όγκος εντοπίζεται στο δεξιό κόλο, έχουμε λανθάνουσα αιμορραγία (που δεν την αντιλαμβάνεται ο άρρωστος με τα μάτια του), που μπορεί να οδηγήσει τον ασθενή σε σιδηροπενική αναιμία. Τέτοιο εύρημα στον ενήλικα και στην μετεμμηνοπαυσιακή γυναίκα είναι ένδειξη κολονοσκόπησης.

Αν ο όγκος είναι στο αριστερό κόλο, μπορεί να προκαλέσει ορατή αιμορραγία, αλλαγή στις κενώσεις και κωλικοειδείς πόνους λόγω εντερικής απόφραξης απ΄αυτόν. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί ο όγκος να εκδηλωθεί με μεταστάσεις στο ήπαρ και στους πνεύμονες. Τέλος μία οξεία εμφάνιση του όγκου είναι αυτή με την εκδήλωση ειλεού ή διάτρησης του εντέρου.

Διάγνωση

Αν μπει υποψία για καρκίνο παχέως εντέρου, η εξέταση που είναι η πιο κατάλληλη είναι η κολονοσκόπηση, που επιτρέπει και ταυτόχρονη λήψη βιοψιών. Αν δεν είναι εφικτή γίνεται βαριούχος υποκλισμός ή αξονική τομογραφία, με τη βοήθεια της οποίας θα αποκλειστούν και μεταστάσεις. Ο καρκινικός δείκτης CEA (καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο) γίνεται πάντα προεγχειρητικά και μετεχειρητικά και η αύξησή του είναι ένδειξη μεταστάσεων.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Κάθε φορά που ‘ανοίγουμε’ έντερο κατά τη διάρκεια μίας εγχείρησης υπάρχει η πιθανότητα διασποράς στο χειρουργικό πεδίο του περιεχομένου του εντέρου και κυρίως των μικροβίων. Για να μειωθεί ο κίνδυνος των μετεγχειρητικών επιπλοκών από αυτό, πρέπει πριν την προγραμματισμένη επέμβαση, να γίνεται προετοιμσία του εντέρου. Αυτή περιλαμβάνει πλύσεις του εντέρου (κλίσματα), καθαρτικά και αντιβίωση από το στόμα, μία ημέρα πριν την εγχείρηση (ερυθρομυκίνη ή νεομυκίνη με μετρονιδαζόλη). Τέλος είναι κανόνας να χορηγούνται ενδοφλέβια αντιβιοτικά ευρέως φάσματος λίγο πριν το χειρουργείο.

Στη περίπτωση που πρόκειται για προγραμματισμένη εγχείρηση, ο σκοπός της είναι να αφαιρεθεί το πάσχον τμήμα του εντέρου μαζί με το μεσεντέριό του, τα λεμφαγγεία και τους λεμφαδένες που του αντιστοιχούν. Κάθε επέμβαση ξεκινά με τον έλεγχο της κοιλίας για τυχόν μεταστάσεις ή άλλες παθήσεις (χολολιθίαση). Αφού αφαιρεθεί το τμήμα του εντέρου με τον όγκο, γίνεται αναστόμωση (ένωση των 2 άκρων) με το χέρι ή με ειδικό μηχάνημα (συρραπτικό), ελέγχοντας να γίνει χωρίς τάση και να έχει καλή αιμάτωση. Το τμήμα του εντέρου πρέπει να έχει ελεύθερα όρια από καρκίνο, περίπου 5 cm από τη μία και την άλλη μερία. Οι πιο συνήθεις επεμβάσεις είναι
– Δεξιά κολεκτομή
– Αφαίρεση εγκαρσίου
– Αριστερά κολεκτομή
– Εκτομή σιγμοειδούς

Σε περίπτωση επείγουσας εγχείρηση, η οποία συμβαίνει σε περιπτώσεις απόφραξης, διάτρησης και αιμορραγίας, επειδή δεν έχει προηγηθεί ο μηχανικός καθαρισμός του εντέρου και υπάρχει κίνδυνος για διαφυγή από την αναστόμωση, προτιμάται η αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος και κολοστομία. Η αποκατάσταση γίνεται σε δεύτερο χρόνο. Εναλλακτικά μπορεί να γίνει ολική κολεκτομή και αναστόμωση του τελικού ειλεού με το περιφερικό κολόβωμα του παχέως εντέρου.

Σταδιοποίηση και πρόγνωση

Η πρόγνωση συνδέεται με το στάδιο του όγκου. Το επικρατέστερο σύστημα σταδιοποίησης είναι κατά Dukes (τροποποιημένο)

Στάδιο Α : Ο όγκος περιορίζεται στον υποβλεννογόνιο χιτώνα
Στάδιο B1: Ο όγκος επεκτείνεται στο μυϊκό τοίχωμα του εντέρου
Στάδιο B2: Ο όγκος βγαίνει εκτός του τοιχώματος του εντέρου
Στάδιο C1: Ο όγκος δε βγαίνει έξω από το τοίχωμα του εντέρου, αλλά οι λεμφαδένες της περιοχής έχουν διηθηθεί (προσβληθεί) από τον όγκο
Στάδιο C2: Ο όγκος δε βγαίνει έξω από το τοίχωμα του εντέρου, αλλά οι λεμφαδένες είναι αρνητικοί μη διηθημένοι
Στάδιο D : Ο όγκος έχει δώσει μεταστάσεις σε άλλα όργανα

Ετσι η πενταετής επιβίωση για το στάδιο Α είναι 85%, για το στάδιο Β είναι 65% και για το στάδιο C 45%.
Aλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την πρόγνωση είναι
– Η διαφοροποίηση του όγκου (ο ιστολογικός του τύπος)
– Η ρήξη του εντέρου
– Αυξημένα επίπεδα CEA (καρκινοεμβυϊκού αντιγόνου)

Στους αρρώστους που βρίσκονται στο στάδιο C συνιστάται συνοδός χημειοθεραπεία και μειώνει τη θνησιμότητα κατά 30% (πεντε-φλουο-ουρακίλη 5-FU).

Μετεγχειρητική παρακολούθηση (follow up)

Οι ασθενείς υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση ένα χρόνο μετά την επέμβαση και στη συνέχεια κάθε 3-5 χρόνια, διότι υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης δεύτερου όγκου στο παχύ έντερο.

Εξετάσεις αίματος που δείχνουν την ηπατική λειτουργία, CEA και αξονική κοιλίας επαναλαμβάνονται για να αποκλεισθούν ηπατικές μεταστάσεις. Αν αυτές διαγνωστούν έγκαιρα και δε συνυπάρχει άλλη νόσος, αντιμετωπίζονται με μερική ηπατεκτομή (5ετής επιβίωση 30%).

Διαβάστε επίσης

Μαρία Κοπανίδη

Ειδική Παιδοχειρουργός