Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Οι αιμορραγίες από το ανώτερο πεπτικό σύστημα (οισοφάγος, στομάχι, δωδεκαδάκτυλο) είναι πιο συχνές από τις αιμορραγίες του κατώτερου πεπτικού. Απ΄όλους τους ασθενείς που εισάγονται στο νοσοκομείο για αιμορραγία από το πεπτικό, το 85% έχει αιμορραγία από το ανώτερο πεπτικό. Οι πιο συχνές αιτίες είναι: γαστρορραγία από γαστροδωδεκαδακτυλικό έλκος (50%), αιμορραγία από κιρσούς οισοφάγου (κιρσορραγία 10-20%), αιμορραγία από οξεία γαστρίτιδα ή δωδεκαδακτυλίτιδα (15-30%), σύνδρομο Mallory-Weiss (8-10%), καρκίνος, οισοφαγίτιδα και άλλες, λιγότερο συχνές αιτίες.

Συμπτώματα

Πολλές φορές η αιμορραγία θα εκδηλωθεί με αιματέμεση, δηλαδή εμετό που περιέχει αίμα. Οσο μεγαλύτερη είναι η αιμορραγία, τόσο πιθανότερο είναι ο ασθενής να έχει αιματέμεση. Μερικές ώρες μετά από την αρχή της αιμορραγίας και ανεξάρτητα από το εάν ο ασθενής είχε αιματέμεση, θα εμφανισθούν μαύρα κόπρανα κατά την αφόδευση (μέλαινα κένωση), που εάν η αιμορραγία είναι μεγάλη, μπορεί να είναι υδαρή (διάρροια) και δύσοσμα. Ανάλογα με την ποσότητα του αίματος, που θα χάσει ο άρρωστος, μπορεί να παρουσιάσει ταχυκαρδία, χαμηλή πίεση, αδύναμία ή ζάλη και εάν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα, μπορεί να καταλήξει σε ολιγαιμικό shock. Επίσης θα είναι χλωμός, ιδρωμένος και με κρύα χέρια.

Διάγνωση

Η διάγνωση θα γίνει από το ιστορικό (ύπαρξη έλκους, κίρρωσης ήπατος κλπ), από τα συμπτώματα (αιμορραγία, μέλαινα) και με ενδοσκόπηση (οισοφαγο-γαστροσκόπηση), ώστε να εντοπίσουμε την αιτία και να προχωρήσουμε σε θεραπεία.

Θεραπεία

Ο ασθενής πρέπει να εισαχθεί στο νοσοκομείο. Μετά από την εισαγωγή, γίνονται εξετάσεις αίματος για να καθοριστεί η ομάδα αίματος και να ετοιμαστεί αίμα για μετάγγιση. Επίσης με τη γενική αίματος (αιμοσφαιρίνη-αιματοκρίτης) εκτιμούμε πόσο αίμα έχει χαθεί. Ο ασθενής παίρνει αρκετά υγρά (ορούς) από τη φλέβα και παρακολουθείται στενά όσον αφορά την πίεση και τις σφύξεις. Τοποθετείται δε και ένα σωληνάκι (ρινογαστρικός καθετήρας) από τη μύτη στο στομάχι, για να το αδειάσουμε από το αίμα και να γίνουν πλύσεις. Αν κρίνουμε ότι η αιμορραγία είναι μεγάλη, χορηγούμε αίμα (μετάγγιση). Αν κατά τη διάρκεια της γαστροσκόπησης, η αιμορραγία δεν έχει σταματήσει, ο γιατρός μπορεί να τη σταματήσει μέσα από το γαστροσκόπιο, χρησιμοποιώντας φάρμακα, ή άλλους τρόπους (διαθερμία-laser). Αν όλα αυτά δεν αποδώσουν και ο ασθενής έχει χάσει μεγάλη ποσότητα αίματος (πάνω από 1500ml το 24ωρο) ή συνεχίζει να αιμορραγεί πάνω από 24-48 ώρες ή η αιμορραγία υποτροπιάζει (σταματά και ξεκινά πάλι) τότε ενδεχομένως θα χρειαστεί εγχείρηση.

Ανάλογα με την αιτία της αιμορραγίας:
1. Αιμορραγία από έλκος. Ανοίγουμε το στομάχι, βρίσκουμε το σημείο της αιμορραγίας και το απολινώνουμε (το ράβουμε). Προχωρούμε σε θεραπευτική για το έλκος εγχείρηση (βαγοτομή και πυλωροπλαστική, βλ. Γαστροδωδεκαδακτυλικό έλκος)
2. Κιρσορραγία (αιμορραγία από κιρσούς οισοφάγου).
– Γίνεται ενδοσκόπηση (οισοφαγοσκόπηση) για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση. Στη συνέχεια ο εξεταστής μπορεί να κάνει έγχυση (ένεση) σκληρυντικών ουσιών στους κιρσούς για να σταματήσει η αιμορραγία (σκληροθεραπεία) ή να δέσει τους κιρσούς (απολίνωση) με ελαστικό δακτύλιο, μέσα από το ενδοσκόπιο.
– Φαρμακευτική αγωγή με σωματοστατίνη, πιτρεσίνη, φάρμακα που σταματούν την αιμορραγία πολλές φορές.
– Τοποθέτηση από τη μύτη ενός σωλήνα, που φτάνει στον οισοφάγο και στο στομάχι και έχει μπαλόνια (αεροθαλάμους) που φουσκώνουν, πιέζουν τους κιρσούς και σταματούν την αιμορραγία (σωλήνας Sengstaken-Blakemore)
Αν όλα τα παραπάνω δεν αποδώσουν, ο ασθενής θα χρειασθεί να χειρουργηθεί. Ο χειρουργός μπορεί να δοκιμάσει να σταματήσει την αιμορραγία τοπικά (στο σημείο των κιρσών) ή να αναστομώσει (να ενώσει) τη σπληνική φλέβα με τη νεφρική, ώστε το αίμα να φεύγει από τους κρισούς (που αιμορραγούν), να πηγαίνει στο σπλήνα και από εκεί μέσω της νεφρικής φλέβας, να πηγαίνει στην κάτω κοίλη φλέβα και την καρδιά από άλλη οδό (εγχείρηση Warren).
3. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις η εγχείρηση είναι ανάλογη με την αιτία.

Διαβάστε επίσης

• Ταχυκαρδία. Τι μπορεί να σημαίνει;
• Μια ασπιρίνη την ημέρα… σωστό ή λάθος;
• Ινομυώματα – Πώς μπορείτε να απαλλαχθείτε και τι πρέπει να γνωρίζετε
• Δακτυλική εξέταση: δυσάρεστη, αλλά πολύ χρήσιμη
• Τα σωματικά συμπτώματα του τζογαδόρου