Άλλες ονομασίες

ετεροφορία, αλληθωρισμός

Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Στραβισμός, είναι η κατάσταση κατά την οποία οι οπτικοί άξονες των δύο ματιών δεν είναι παράλληλοι.

Γενικά

Κατά τον στραβισμό, οι οπτικοί άξονες των δύο ματιών δεν είναι παράλληλοι, οπότε δεν κατευθύνονται ταυτόχρονα στο σημείο προσήλωσης, δηλαδή ενώ και τα δύο μάτια είναι ανοικτά μόνο ένα είναι στραμμένο προς το αντικείμενο προσήλωσης, ενώ το άλλο είναι στραμμένο σε άλλη κατεύθυνση. Είναι νευρομυϊκή διαταραχή που εμφανίζεται από την γέννηση ή τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής, σπανιότερα μπορεί δε να εμφανιστεί σε μεγαλύτερη ηλικία. Η συχνότητα στα παιδιά ανέρχεται στο 2%.

Είδη

Ανάλογα με την κατεύθυνση που στέφεται το μάτι που στραβίζει διακρίνουμε
– τον συγκλίνοντα στραβισμό ή εσωτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα μέσα)
– τον αποκλίνοντα ή εξωτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα έξω)
– την ανωτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα πάνω) και
– την υποτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα κάτω)

Ο στραβισμός μπορεί να είναι
Φυσιολογικός. Παρατηρείται τους πρώτους 3-6 μήνες της ζωής σε φυσιολογικά βρέφη και οφείλεται στην ασυνέργεια των οφθαλμικών μυών, που παρατηρείται φυσιολογικά στην ηλικία αυτή. Φυσιολογική επίσης θεωρείται και η παροδική για λίγα δευτερόλεπτα ετερόπλευρη παρέκκλιση του ενός οφθαλμού μέχρι την ηλικία των 18 μηνών.
Φαινομενικός (ψευδοστραβισμός). Τα μάτια δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα, αλλά επειδή υπάρχει είτε αποπεπλατισμένη μύτη, είτε επίκανθος (δερματική πτυχή των βλεφάρων στην έσω γωνία των ματιών), είτε ανατομικές ανωμαλίες των κόγχων, είτε ασυμμετρία του κρανίου, είτε τέλος ασυμμετρίες των βλεφάρων δίνεται η εντύπωση ότι το παιδί στραβίζει. Η κατάσταση αυτή δεν χρειάζεται καμιά αντιμετώπιση και η ψευδής εικόνα βελτιώνεται βαθμιαία, για να εξαφανιστεί συνήθως στην ηλικία των 2-3 ετών. Η διαφορική διάγνωση του ψευδοστραβισμού από τον πραγματικό γίνεται με τη δοκιμασία της κάλυψης του ματιού, κατά την οποία ζητάμε από τον ασθενή να κυττάξει με τα δύο μάτια ανοικτά ένα φωτάκι που βρίσκεται σε απόσταση 30 cm. Στην συνέχεια καλύπτουμε το ένα μάτι με το χέρι μας ή με κάτι αδιαφανές, ενώ ταυτόχρονα παρατηρούμε το μάτι που αφήσαμε ανοικτό. Αν δεν κινηθεί αποκλείεται ο στραβισμός από αυτό το μάτι. Αν όμως το μάτι κάνει κάποια κίνηση για να δει το στόχο, τότε υπάρχει αποκλίνων στραβισμός, όταν κινηθεί από τα έξω προς τα μέσα, ή συγκλίνων, όταν κινηθεί από τα μέσα προς τα έξω.
Παθολογικός. Διακρίνεται σε α) λανθάνοντα (ετεροφορία), ο οποίος είναι φανερός μόνο κάτω από ορισμένες συνθήκες, όπως σε κόπωση, stress, καθώς και με την δοκιμασία κάλυψης του ματιού και β) έκδηλο (ετεροτροπία), ο οποίος είναι μόνιμος, αφορά ή το ένα μόνο μάτι, ή άλλοτε το ένα κι άλλοτε το άλλο μάτι (εναλλασσόμενος) και είναι συγγενής (εμφανίζεται από την γέννηση) ή επίκτητος λόγω διαθλαστικών ανωμαλιών ή βλαβών του Κ.Ν.Σ. (κεντρικό νευρικό σύστημα).

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα του στραβισμού είναι
– η διπλωπία, η εντύπωση δηλαδή ότι βλέπουμε διπλά τα πράγματα
– η μείωση της οπτικής οξύτητας (αμβλυωπία), δηλαδή μείωση της όρασης και
– η κεφαλαλγία .

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται με απλές δοκιμασίες, όπως την δοκιμασία κάλυψης του ματιού, ή την δοκιμασία ελέγχου της θέσης στην οποία αντανακλά το φως από απόσταση 30 cm πάνω στην κόρη του ασθενούς (υπάρχει στραβισμός, όταν οι θέσεις αντανάκλασης του φωτός είναι ασύμμετρες). Σε όλες τις περιπτώσεις στραβισμού πρέπει να ελέγχεται η οπτική οξύτητα, γιατί ο βαθμός μείωσης της δεν είναι πάντα ανάλογος με το βαθμό απόκλισης του ματιού.

Θεραπεία

Κάθε παιδί με στραβισμό πρέπει να εξετάζεται από Οφθαλμίατρο αμέσως μόλις διαπιστωθεί ο στραβισμός, για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο κάποιας σοβαρής πάθησης των οφθαλμικών βολβών, όπως ενδοφθάλμιος όγκος ή φλεγμονή), οπότε η θεραπεία είναι άμεση. Η θεραπεία του στραβισμού αρχίζει συνήθως μετά τον 6ο μήνα και περιλαμβάνει:
– περιοδικό κλείσιμο του υγιούς ματιού, ώστε να εμποδίσουμε το πάσχον να τεμπελιάσει (αμβλυωπίσει) και να μείνει με μειωμένη όραση
– ειδικές ασκήσεις (ορθοπτικές) με σκοπό την ενίσχυση της όρασης και με τα δύο μάτια, ώστε να έχουμε καλύτερη ταύτιση του αντικειμένου που βλέπουμε κι επομένως βελτίωση της διπλωπίας, αλλά και διατήρηση του χειρουργικού αποτελέσματος
– χορήγηση γυαλιών, αν υπάρχει διαθλαστική ανωμαλία
– εγχείρηση με σκοπό τον ευθειασμό των οπτικών αξόνων, χρειάζονται οι στραβισμοί που δημιουργούν εμφανές αισθητικό πρόβλημα. Στον συγκλίνοντα στραβισμό η εγχείρηση γίνεται πριν από την ηλικία των 2 ετών, ενώ στον αποκλίνοντα στην ηλικία των 3-4 ετών.

Διαβάστε επίσης

• ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΣ