Γενικά

Το κοιλιακό άλγος, ο πόνος δηλαδή που εντοπίζεται στην κοιλιά, είναι ένα από τα πιο συχνά προβλήματα στην παιδιατρική. Διακρίνεται σε
Σπλαχνικό, που οφείλεται είτε σε διάταση του τοιχώματος, είτε σε φλεγμονή, είτε μειωμένη αιμάτωση κάποιου οργάνου. Είναι συνήθως βύθιος ή κωλικοειδής (έρχεται και φεύγει). Ο πόνος που προέρχεται από το ήπαρ, τα χοληφόρα, το πάγκρεας, το στόμαχο, ή την ανώτερη μοίρα του λεπτού εντέρου εντοπίζεται στο επιγάστριο (το πάνω μεσαίο τμήμα της κοιλιάς), ο πόνος της κατώτερης μοίρας του λεπτού εντέρου, του δεξιού τμήματος του παχέος εντέρου και της σκωληκοειδούς απόφυσης εντοπίζεται γύρω από τον ομφαλό και ο πόνος του αριστερού τμήματος του παχέος εντέρου, του ουροποιητικού συστήματος και των έσω γεννητικών οργάνων γίνεται αισθητός στην υπερηβική χώρα ( κάτω μεσαίο τμήμα της κοιλιάς).
Σωματικό, που οφείλεται σε φλεγμονή του περιτοναίου (υμένας που περιβάλει την κοιλιά) και εντοπίζεται στην περιοχή των πασχόντων οργάνων. Είναι σταθερός και οξύς, συνοδεύεται δε από εκούσια σύσπαση ή ακούσια ακαμψία των κοιλιακών τοιχωμάτων που βρίσκονται πάνω από το πάσχων όργανο με ή χωρίς πόνο κατά την απομάκρυνση του χεριού που ψηλαφάει την κοιλιά.
Αντανακλαστικό, που οφείλεται σε τοπικό ερεθισμό, που ακτινοβολεί κατά μήκος της οδού νεύρωσης του οργάνου. Είναι αρχικά βύθιος και ασαφούς εντόπισης, αλλά όταν γίνεται περισσότερο διάχυτος και έντονος υποδηλώνει ότι έχουμε ρήξη κοίλου σπλάχνου και εξέλιξη προς περιτονίτιδα.

Αίτια

Ο κοιλιακός πόνος μπορεί να είναι οξύς ή χρόνιος και οφείλεται σε ενδοκοιλιακά αίτια, που αφορούν όχι μόνο το γαστρεντερικό σύστημα, αλλά κι άλλα συστήματα (π.χ. ουροποιητικό), αλλά και σε εξωκοιλιακά αίτια. Αναλυτικότερα τα συχνότερα αίτια κοιλιακού πόνου στα παιδιά είναι:

Ενδοκοιλιακά
1. Από το πεπτικό
– κολικοί 1ου τριμήνου συνηθισμένο τελείως ακίνδυνο κι αγνώστου αιτιολογίας πρόβλημα στα βρέφη Εμφανίζονται σε ηλικία 2-3 εβδομάδων κατά τις βραδυνές ώρες και υποχωρούν μετά την 10-12 εβδομάδα. Τα βρέφη παρουσιάζουν περιοδικά έντονο κλάμα για λίγα λεπτά, μαζεύουν τα πόδια προς την κοιλιά και κοκκινίζουν στο πρόσωπο. Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την αντιμετώπιση τους.
– Δυσκοιλιότητα : το πιο συχνό αίτια κοιλιακού πόνου στα παιδιά. Οφείλεται κυρίως σε σφάλματα διατροφής, σε παθολογικές καταστάσεις, αλλά και σε ψυχολογικά αίτια.
– Γαστρεντερίτιδα
– Σκωληκοειδίτιδα
– Παρασιτώσεις (ασκαριδίαση, λαμβλίαση, οξυουρίαση)
– Εγκολεασμός
– Γαστροδωδεκαδακτυλικό έλκος
– Συστροφή του εντέρου
– Μεκέλειος απόφυση
– Εντερική απόφραξη
– Υπολακτασία – Αλλεργία στο γάλα αγελάδας

2. Από άλλα συστήματα
– Ουρολοίμωξη
– Νεφρολιθίαση
– Οξεία πυελονεφρίτιδα
– Ηπατίτιδα
– Οξεία παγκρεατίτιδα
– Μεσεντέρια λεμφαδενίτιδα
– Τραυματική ρήξη ενδοκοιλιακών οργάνων

Εξωκοιλιακά
– Ψυχολογικά προβλήματα
– Πνευμονία δεξιάς βάσης
– Ρευματικός πυρετός
– Περικαρδίτιδα
– Δρεπανοκυτταρική κρίση
– Αναφυλακτοειδής πορφύρα
– Διαβητική οξέωση
– Ιώσεις- Αμυγδαλίτιδα
– Δηλητηρίαση από μόλυβδο

Οταν τα βρέφη παρουσιάζουν έντονο και επίμονο κλάμα, που συνοδεύεται από κάμψη των μηρών προς την κοιλιά, ανησυχία ή ευερεθιστότητα, τότε υποψιαζόμαστε κοιλιακό πόνο.

Τα συχνότερα αίτια οξέος κοιλιακού πόνου είναι η γαστρεντερίτιδα, το εκκόλπωμα του Meckel, η σκωληκοειδίτιδα, σε παιδίά κάτω των 2 ετών ο εγκολεασμός, η ουρολοίμωξη, η περίσφιξη κήλης, η συστροφή του εντέρου και ο τραυματισμός, σε παιδιά 2-5 ετών η ουρολοίμωξη, η δρεπανοκυτταρική κρίση και η πνευμονία δεξιάς βάσης, ενώ σε κορίτσια στην εφηβεία η ωορρηξία, η εξωμήτριος κύηση και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Λιγότερο συχνά αίτια οξέος κοιλιακού πόνου είναι η παγκρεατίτιδα, η αναφυλακτοειδής πορφύρα, η διαβητική οξέωση, η δηλητηρίαση από μόλυβδο, η μεσεντέρια λεμφαδενίτιδα, η νεφρολιθίαση και η χολοκυστίτιδα.

Το 10-15% των παιδιών ηλικίας 5-15 ετών παρουσιάζει χρόνιο υποτροπιάζοντα κοιλιακό πόνο, δηλαδή εμφανίζει σε διάστημα 3 μηνών, 3 ή περισσότερα επεισόδια πόνου, αρκετά έντονου ώστε να επηρεάσει τις δραστηριότητες του. Τα συχνότερα αίτια είναι η δυσανεξία της λακτόζης, το ευερέθιστο έντερο (ψυχοσωματικός πόνος ), η ατελής συστροφή των σπλάχνων, τα νεοπλάσματα, οι παρασιτώσεις, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου και η οισοφαγίτιδα.

Διάγνωση

Η γενική κατάσταση του παιδιού (πόσο άρρωστο φαίνεται), η πρόσφατη (οξύς) ή υποτροπιάζουσα εμφάνιση του πόνου (χρόνιος), η ηλικία έναρξης του πόνου, η εντόπιση του, η σχέση του με το φαγητό, η έντασή του, οι ώρες και η συχνότητα της εμφάνισής του, η διάρκεια και η φύση του, η παρουσία ή απουσία συνοδών συμπτωμάτων (απώλεια βάρους, πυρετός, εμετός, μετεωρισμός της κοιλιάς, διάρροια, αποβολή αίματος από το ορθό), η ύπαρξη ή όχι γνωστού νοσήματος ή τραυματισμού θα βοηθήσουν στον προσδιορισμό της αιτίας του κοιλιακού πόνου. Το προσεκτικό ιστορικό, η λεπτομερής κλινική εξέταση και οι εργαστηριακές εξετάσεις ( γενική αίματος, ΤΚΕ, γενική και καλλιέργεια ούρων, καλλιέργεια, Mayer και παρασιτολογική κοπράνων, αμυλάση ορού και ούρων, υπερηχογράφημα κοιλίας, απλή ακτινογραφία θώρακα, απλή ακτινογραφία κοιλίας σε όρθια θέση, δοκιμασία ανίχνευσης υδρογόνου στον εκπνεόμενο αέρα μετά από φόρτιση με λακτόζη, βαριούχο γεύμα ή βαριούχος υποκλεισμός, Rast ) θα οδηγήσουν στην σωστή διάγνωση.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση, εξαρτάται από το αίτιο, π.χ. εγχείρηση της σκωληκοειδούς απόφυσης, δίαιτα σε περίπτωση γαστρεντερίτιδας, βελτίωση της διατροφής (πλούσια σε φυτικές ίνες, φρούτα και λαχανικά) και φαρμακευτική αγωγή σε περίπτωση δυσκοιλιότητας κλπ

Συμβουλές προς τους γονείς

Οι συμβουλές που δίνουμε στους γονείς όταν ένα παιδί παρουσιάζει κοιλιακό άλγος είναι οι ακόλουθες
– Πριν εντοπίσουμε το αίτιο του κοιλιακού πόνου, καλό είναι να μην χορηγούμε παυσίπονα στα παιδιά για να μην καλύψουμε σοβαρές καταστάσεις π.χ. περιτονίτιδα.
– Αν υπάρχει γνωστό ιστορικό δυσκοιλιότητας, καλό είναι να βοηθήσουμε το παιδί να κάνει κένωση είτε με υπόθετο γλυκερίνης είτε με υποκλεισμό.
– Αν ο πόνος είναι ήπιας έντασης, διάχυτος στην περιοχή της κοιλιάς και έρχεται και φεύγει (κωλικοειδής), συνιστούμε δίαιτα, παρακολούθηση και αν παρατηρηθεί αλλαγή στους χαρακτήρες του ιατρική χειροτργική εξέταση και
– Αν ο πόνος είναι έντονος, εντοπισμένος σε ορισμένο σημείο ή συνοδεύεται από πυρετό, εμετούς (π.χ. χολώδεις), διαρροικές κενώσεις ή απουσία κενώσεων, αδυναμία βάδισης, καθώς και όταν ο πόνος υποχωρήσει, αλλά υπάρχει επηρεασμένη γενική κατάσταση του παιδιού, τότε συνιστάται επίσκεψη σε νοσοκομείο για χειρουργική ιατρική εξέταση, εργαστηριακό έλγχο και περαιτέρω αντιμετώπιση.

Διαβάστε επίσης

• ΠΡΟΚΑΡΔΙΟ ΑΛΓΟΣ
• Απόστημα κοιλιακό οπισθοπεριτοναικό
• Απόστημα κοιλιακό σπλαχνικό