Η εισαγωγή του ευρώ θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην αγορά των φαρμάκων, με πιο άμεσο αποτέλεσμα να εστιαστεί η προσοχή των καταναλωτών στις διαφορές τιμών που υπάρχουν εντός των διαφορετικών συστημάτων υγείας στην Ευρώπη. Μακροπρόθεσμα, μπορεί να οδηγήσει σε εναρμόνιση των κοινωνικών πολιτικών εντός της ΕΕ. Πριν απ’ αυτό όμως, το ενιαίο νόμισμα θα λειτουργήσει ως μοχλός μεταρρύθμισης ενός εξαιρετικά περίπλοκου συστήματος.

Οι διαφορές στις τιμές των φαρμάκων στην Ευρώπη είναι τόσο σημαντικές, ώστε έχει αναπτυχθεί μια ολόκληρη βιομηχανία που εκμεταλλεύεται ακριβώς αυτό.

Εταιρίες που είναι γνωστές ως “παράλληλοι εισαγωγείς” αγοράζουν φάρμακα από τις χώρες που είναι φτηνά, τα μεταφέρουν στις χώρες που είναι ακριβά – κυρίως Βρετανία και Γερμανία – τα επανασυσκευάζουν για την τοπική αγορά και τα πωλούν αποκομίζοντας ένα σεβαστό κέρδος.

Για να αναφέρουμε μια ακραία περίπτωση, ένα φάρμακο για τον καρκίνο ή για τη γρίππη μπορεί να πωλείται 60% ακριβότερα στη Βρετανία απ’ ότι στην Ελλάδα ή την Πορτογαλία, αν και οι συνήθεις διαφορές κυμαίνονται μεταξύ 30%-50%.

Η αγορά των παράλληλων εισαγωγών έχει ύψος 700 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, μόνον στη Βρετανία.

Στη Γερμανία, τα φαρμακεία έχουν εντολή να διαθέτουν εισαγόμενα φάρμακα αν είναι φτηνότερα κατά 10% ή περισσότερο από τα εγχώρια.

Στη Σουηδία, η απαγόρευση των παράλληλων εισαγωγών ήρθη το 1995, ενθαρρύνοντας την εισροή ξένων φαρμάκων, τα οποία τώρα αντιστοιχούν στο 6% της συνολικής αγοράς φαρμάκων.

Οι περισσότεροι καταναλωτές θα εκπλαγούν όταν διαπιστώσουν, μέσω της ενιαίας εφαρμογής του ευρώ, πόσο διαφέρουν οι τιμές των φαρμάκων από χώρα σε χώρα. Και αυτό δεν θα αλλάξει γρήγορα.

Η κύρια αιτία, που θα καθυστερήσει τη σύγκλιση των τιμών είναι, ότι η αγορά των φαρμάκων είναι στενά δεμένη με τα συστήματα υγείας, τα οποία διαφέρουν επίσης πολύ από χώρα σε χώρα.

Οι κυβερνήσεις ελέγχουν τις πολιτικές επιστροφής φαρμακευτικών δαπανών και τα φάρμακα θεωρούνται δαπάνη του προϋπολογισμού που πρέπει να περιοριστεί όσο είναι δυνατόν.

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν λίστες με τιμές αναφοράς, οι οποίες προκύπτουν από έναν μέσον όρο τιμών και από ένα “καλάθι” χωρών.

Η Γαλλία που είναι γνωστή ως σκληρός διαπραγματευτής, έχει δύο λίστες, μια για τα φάρμακα που θα υπάρχουν επιστροφές από το σύστημα υγείας και άλλη μία για τα φάρμακα που δεν καλύπτονται.

Οι περισσότερες χώρες έχουν επιβάλει περικοπές με τον έναν ή τον άλλο τρόπο την τελευταία δεκαετία.

Οι πιο αισιόδοξοι ελπίζουν ότι η μεγαλύτερη διαφάνεια στις τιμές θα οδηγήσει σε μια σταδιακή εναρμόνιση, η οποία στη συνέχεια θα οδηγήσει στη σύγκλιση των πολιτικών κοινωνικής ασφάλισης και επιστροφών στο σύνολο της ευρωζώνης.

Αυτό, σε συνδυασμό με τις μεταφερόμενες (από χώρα σε χώρα) συντάξεις, θα βοηθήσει στην ενοποίηση μιας υποτιθέμενης ελεύθερης αλλά στην πραγματικότητα κατακερματισμένης αγοράς εργασίας.

Πάντως, οι εθνικές κυβερνήσεις θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες προκειμένου να φτάσουν σε μια συναινετική λύση για κοινή πολιτική κοινωνικής προστασίας, όπως έχουν πρόβλημα να βρουν κοινό παρονομαστή για τη χρηματοοοικονομική προστασία.

Και στους δύο τομείς, υπάρχουν μεγάλα συμφέροντα τα οποία πρέπει να διαταραχθούν.

Οι φαρμακευτικές εταιρίες υποστηρίζουν ότι η βιομηχανία τους είναι σύμφυτη με την έρευνα και γι’ αυτό είναι ζωτικής σημασίας να διατηρήσουν διαφορές στις τιμές.

Οι τιμές τους όμως, απλώς αντανακλούν τη διαφορετική αγοραστική δύναμη και τους προϋπολογισμούς υγείας των διαφορετικών χωρών.

Ο κίνδυνος που ενεδρεύει από μια εναρμόνιση των τιμών, θα είναι οι τομείς της έρευνας και ανάπτυξης (R&D) των φαρμακοβιομηχανιών να στραφεί προς την πιο προσοδοφόρα αμερικανική αγορά.

Η Ευρώπη θα χάσει θέσεις εργασίας, καθώς και μια πολύτιμη δεξαμενή πνευματικής ιδιοκτησίας και προστιθέμενης αξίας. Παρόμοιες απειλές υπάρχουν και από την προοπτική διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, στις οποίες οι πατέντες των φαρμάκων είναι δυσκολότερο να τηρηθούν απ’ ότι στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Διαβάστε επίσης

• Εισαγγελική έρευνα για τις ελλείψεις φαρμάκων από την αγορά
• Μεταλλαγμένα τρόφιμα στην Ελληνική αγορά