Στη λεπτομερή καταγραφή και αξιολόγηση των πηγών έκλυσης διοξινών και να χαράξει μια εθνική στρατηγική που να εγγυάται ότι δεν θα ξαναβρεθούμε ενώπιον άλλων διατροφικών σκανδάλων, καλεί την ελληνική κυβέρνηση η Greenpeace.

Οι διοξίνες είναι μια κατηγορία 75 ουσιών που περιέχουν χλώριο. Συνήθως στην ίδια κατηγορία κατατάσσονται και εκατοντάδες άλλες συγγενείς ουσίες όπως τα φουράνια (135 ενώσεις) και τα PCBs (209 ενώσεις).

Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης της τοξικότητας όλων αυτών των ουσιών, συνήθως εκφράζονται ως ισοδύναμο της πιο τοξικής διοξίνης, η οποία είναι γνωστή και ως “διοξίνη του Σεβέζο”. Οι διοξίνες δεν είναι κάποιο χρήσιμο προϊόν της χημικής βιομηχανίας, αλλά άχρηστο και επικίνδυνο παραπροϊόν των διεργασιών όπου εμπλέκεται το χλώριο.

Η ανακοίνωση της οργάνωσης έχει ως εξής:

Το πράσινο φως για μια πολιτική εξάλειψης των διοξινών σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο έδωσε το τελευταίο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος (12/12), με αφορμή την πρόσφατη υιοθέτηση κατευθυντήριων τιμών για τα επίπεδα διοξινών στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές.

Η Greenpeace επισημαίνει ότι τα επίπεδα στα οποία εκτίθενται οι ευρωπαίοι καταναλωτές είναι ήδη εξαιρετικά υψηλά και πολύ πέραν των στόχων που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα, η Greenpeace καλεί την ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει το ταχύτερο δυνατό στη λεπτομερή καταγραφή και αξιολόγηση των πηγών έκλυσης διοξινών και να χαράξει μια εθνική στρατηγική που να εγγυάται ότι δεν θα ξαναβρεθούμε ενώπιον άλλων διατροφικών σκανδάλων.

Η απόφαση αυτή του Συμβουλίου Υπουργών είναι το πρώτο βήμα προκειμένου να γίνουν πράξη όσα αποφασίστηκαν πρόσφατα στη διεθνή διάσκεψη της Στοκχόλμης (Μάιος 2001).

Στα πλαίσια της Σύμβασης της Στοκχόλμης (Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants – POPs), η διεθνής κοινότητα αποφάσισε να περιορίσει τη χρήση και απελευθέρωση στο περιβάλλον των πιο τοξικών ουσιών, γνωστών και ως Βρώμικη Δωδεκάδα, μεταξύ των οποίων και οι διοξίνες (αλλά και τα συγγενή προς αυτές φουράνια).

Μεταξύ άλλων, η σύμβαση αυτή προβλέπει τη δημιουργία εθνικών καταλόγων εκπομπών διοξινών, έτσι ώστε να είναι δυνατή η χάραξη πολιτικής για την εξάλειψη των διοξινών.

Η Ελλάδα δεν έχει ολοκληρωμένη και συνεκτική πολιτική για την εξάλειψη των διοξινών. Παρά το διατροφικό σκάνδαλο του Βελγίου, το 1999, και παρά τις συνεχείς επισημάνσεις της Greenpeace, όχι μόνο δεν υπάρχει ξεκάθαρη πολιτική αλλά υπάρχει και άγνοια του πραγματικού μεγέθους του προβλήματος.

Με εξαίρεση κάποιες ενδεικτικές αναλύσεις για παρουσία διοξινών σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης που έγιναν τον Αύγουστο του 1999 από το Υπουργείο Ανάπτυξης (Γενική Γραμματεία Καταναλωτών) και κάποια ελάχιστα δείγματα σε γάλατα που έγιναν από ιδιωτικές εταιρείες του κλάδου, δεν υπάρχουν δημοσιευμένα στοιχεία για την ποιότητα τροφίμων ζωικής προέλευσης.

Όλα τα δείγματα περιείχαν διοξίνες και αυτό δείχνει πως το πρόβλημα δεν είναι μόνο εισαγόμενο, αλλά έχουμε και σημαντικές εγχώριες πηγές διοξινών.

Κανένα από τα 17 κτηνιατρικά εργαστήρια σε όλη τη χώρα, ούτε τα 2 Ινστιτούτα Υγιεινής Τροφίμων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, δεν διαθέτει την υποδομή για έλεγχο διοξινών και συγγενών ουσιών σε τρόφιμα.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας, η σχετική διεξαγωγή ελέγχων είναι περιορισμένη με αποστολή δειγμάτων ζωοτροφών (αλλά όχι και τροφίμων ζωικής προέλευσης) στο εξωτερικό.

Ακόμη και σήμερα στην Ελλάδα δεν έχουν εξοπλιστεί πλήρως τα κατάλληλα εργαστήρια και φυσικά δεν πραγματοποιούνται οι σχετικοί έλεγχοι για διοξίνες. Το θετικό είναι ότι διασφαλίστηκε κάποιος ελάχιστος εξοπλισμός δύο εργαστηρίων (στο Δημόκριτο και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών αντίστοιχα) τα οποία όμως δεν λειτουργούν ακόμη επαρκώς.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι ο μέσος ευρωπαίος καταναλωτής δέχεται μέσω της διατροφής του 1,2-3 pg TEQ διοξίνης ανά κιλό βάρους του ανά μέρα. Αυτό σημαίνει μέχρι και 21 pg TEQ διοξίνης ανά κιλό βάρους εβδομαδιαίως, όταν ο στόχος της ΕΕ είναι τα 14 pg.

Είναι σαφές ότι τα νούμερα είναι ήδη στο κόκκινο. Θα πρέπει μάλιστα να συνυπολογίσει κανείς πως τα παραπάνω αφορούν τον ?μέσο? άνθρωπο. Όταν αναφερόμαστε όμως σε ειδικές κατηγορίες, π.χ. στα παιδιά, τότε τα πράγματα είναι χειρότερα.

Όπως επισημαίνει σχετική έκθεση της ΕΕ, τα νεογνά έως 2 μηνών δέχονται μέσω του γάλακτος 27-144 φορές μεγαλύτερη δόση διοξινών απ’ αυτήν που προτείνει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.

Επιπλέον, πέραν της μακροχρόνιας έκθεσης σε διοξίνες, υπάρχουν ενίοτε και περίοδοι κρίσης όπως π.χ. το σκάνδαλο των διοξινών στο Βέλγιο, που μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των ευρωπαίων καταναλωτών.

Μελέτη Βέλγων ερευνητών, η οποία δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2001, έδειξε ότι μόνο στη χώρα αυτή το σκάνδαλο των διοξινών του 1999, θα οδηγήσει σε 40-8.000 επιπλέον περιπτώσεις καρκίνου μέσα στα επόμενα χρόνια.

Για τη χάραξη εθνικής πολιτικής για την εξάλειψη των διοξινών, η Greenpeace προτείνει τα εξής βήματα:

ΠΡΩΤΟ ΒΗΜΑ: Καταγραφή και αξιολόγηση του προβλήματος.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΗΜΑ: Κατάρτιση συγκεκριμένου προγράμματος για την εξάλειψη των διοξινών.

Αυτό στην πράξη σημαίνει τα εξής:

1. Καθορισμός εθνικού στόχου.

(π.χ. μείωση κατά 50% ως το 2005, 70% ως το 2010, πλήρης εξάλειψη το αργότερο ως το 2020).

2. Πάγωμα αδειοδότησης νέων πηγών έκλυσης διοξινών.

(π.χ. κάθε νέα επένδυση θα πρέπει να εγκρίνεται μόνο με την προϋπόθεση ότι έχουν ληφθεί μέτρα για να αποφευχθεί η έκλυση διοξινών)

3. Σταδιακή απάλειψη των υπαρχουσών πηγών διοξινών.

(π.χ. κλείσιμο ανεξέλεγκτων χωματερών, εφαρμογή νέων τεχνολογιών στη Χαλυβουργία, κατάργηση χλωριωμένων πλαστικών PVC, κλπ)

ΤΡΙΤΟ ΒΗΜΑ: Αντιμετώπιση κατά προτεραιότητα των μεγάλων και σημαντικών πηγών έκλυσης διοξινών.

(π.χ. κλείσιμο των ανεξέλεγκτων χωματερών που είναι σήμερα η σημαντικότερη ίσως πηγή έκλυσης διοξινών στην Ελλάδα)

ΤΕΤΑΡΤΟ ΒΗΜΑ: Σταδιακή κατάργηση των χλωριωμένων προϊόντων.

Για να παραχθούν διοξίνες χρειάζεται μια πηγή χλωρίου. Η κατάργηση των επικίνδυνων χλωριωμένων προϊόντων είναι απαραίτητος όρος και αναγκαία συνθήκη για την οριστική εξάλειψη των διοξινών.

Στην κατεύθυνση αυτή επιβάλλεται η άμεση κατάργηση συγκεκριμένων χλωριωμένων προϊόντων όπως π.χ. τα πλαστικά PVC. ’λλωστε, πρόσφατα (3-4-2001) το Ευρωκοινοβούλιο έδωσε το πράσινο φως σε μια Πράσινη Βίβλο για το PVC, για κανονισμούς δηλαδή που θα περιορίζουν σημαντικά τη χρήση του PVC.

Διαβάστε επίσης

• Σώσε τις μέλισσες
• Greenpeace: Οχι στην πρόταση Τρακατέλλη για τα μεταλλαγμένα
• Greenpeace: Ανεμιστήρες οροφής, όχι άλλα κλιματιστικά
• Η Greenpeace για το μεταλλαγμένο ρύζι
• Greenpeace: Εκστρατεία για την εξοικονόμηση ενέργειας