Σύντομη περιγραφή – ορισμός

είναι καταστάσεις που προκαλούνται από την έλλειψη ασβεστίου ή φωσφόρου ή και των δυο. Η ραχίτιδα αφορά τα παιδιά και η οστεομαλακία τους ενήλικες.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Η ραχίτιδα, πιο συχνά προκαλείται από ελλατωμένη πρόσληψη γάλακτος, μητρικού ή υποκατάστατου, η οποία οδηγεί σε μειωμένη πρόσληψη ασβεστίου. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι 1 λίτρο μητρικού γάλακτος περιέχει την επαρκή ποσότητα ασβεστίου που απαιτείται για την κάλυψη των οστικών αναγκών. Συνήθως παρατηρείται σε περιοχές του τρίτου κόσμου. Μια άλλη αιτία, είναι η μη επαρκής έκθεση του βρέφους στο ηλιακό φως, γεγονός που οδηγεί στη μη μετατροπή της βιταμίνης D στη δραστική της μορφή, που είναι απαραίτητη για την απορρόφηση ασβεστίου.
Η οστεομαλακία μπορεί να προκληθεί από ανεπάρκεια της βιταμίνης D: Μικρή πρόσληψη με τη δίαιτα, ανεπαρκής έκθεση στο ηλιακό φως, γαστρεντερική νόσος που προκαλεί δυσαπορρόφηση της βιταμίνης, ηπατικές και νεφρικές βλάβες που έχουν ως αποτέλεσμα μειωμένη παραγωγή βιταμίνης D και αντίσταση των κυττάρων – στόχων στη βιταμίνη.
’λλα αίτια είναι η ανεπάρκεια στα φωσφορικά, είτε λόγω ανεπαρκούς πρόσληψης, είτε λόγω νεφρικής βλάβης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η χρόνια ηπατική ανεπάρκεια και η χορήγηση κάποιων φαρμάκων, όπως είναι τα αντιεπιληπτικά.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι συνήθως η οστεομαλακία συνδυάζεται με αντισταθμιστικό υπερπαραθυρεοειδισμό, γεγονός που οδηγεί σε μια μικρή μόνον πτώση των επιπέδων ασβεστίου στον ορό.

ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Το εύρος των κλινικών εκδηλώσεων κυμαίνεται από το να είναι ο ασθενής ασυμπτωματικός, μέχρι το επίπεδο να παρουσιάζει διάχυτα οστικά άλγη, μυϊκή αδυναμία και συναισθηματική απάθεια. Η τετανία από ταχεία πτώση των επιπέδων ασβεστίου είναι σπάνια. Τα συμπτώματα είναι συνήθως πιο έντονα όταν, η οστεομαλακία οφείλεται σε σύνδρομα δυσαπορρόφησης και νεφρικές βλάβες.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Χαμηλό ασβέστιο και φωσφόρος ορού και χαμηλό ασβέστιο και φωσφόρος ούρων. Μετά την πρώιμη φάση, η αλκαλική φωσφατάση είναι αυξημένη. Συνήθως και τα επίπεδα μαγνησίου είναι μειωμένα. Τα επίπεδα παραθορμόνης είναι αυξημένα. Η βιταμίνη D μπορεί να είναι μειωμένη.
Ακτινολογικά, τα οστά φαίνονται αφαλατωμένα και κυρτωμένα. Πιο συχνά προσβάλλεται η πύελος και τα μακρέα οστά και λιγότερο η σπονδυλική στήλη και το κρανίο. Μερικές φορές ακτινολογικά δίνεται η εικόνα καταγμάτων (ψευδοκατάγματα).
Η μέτρηση μάζης και οστικής πυκνότητας δείχνει σαφή ελλάτωση της οστικής μάζας. Η τελική διάγνωση θα γίνει με την οστική βιοψία, που θα δείξει οστικές περιοχές με έντονη αφαλάτωση και ταυτόχρονη δραστηριότητα για τη δημιουργία νέου οστού.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Συνήθως πρόκειται για ασθενή με κάποιο συστηματικό πρόβλημα (δυσαπορρόφηση, νεφρική βλάβη), που προσέρχεται για διάχυτα οστικά άλγη. Η τελική διάγνωση θα γίνει με οστική βιοψία.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Έχει τρεις κύριους άξονες –
 Γενικά μέτρα – δίαιτα που προσανατολίζεται στη χορήγηση ασβεστίου, σε διάφορες μορφές. Σε νεφρική ραχίτιδα, η προσθήκη φωσφορικών αλάτων μπορεί να βοηθήσει.
 Ειδικά μέτρα – αντιμετωπίζεται το αίτιο της οστεομαλακίας (σύνδρομα δυσαπορρόφησης, νεφροπάθειες κλπ). Το ειδικό φάρμακο και για τη ραχίτιδα και για την οστεομαλακία είναι η χορήγηση βιταμίνης D, με τη διαφορά ότι στη δεύτερη περίπτωση απαιτούνται πολύ μεγάλες δόσεις.
 Μεταβολίτες της βιταμίνης D – είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι στην αντιμετώπιση των ανθεκτικών στη βιταμίνη D μορφών οστεομαλακίας (πχ., σε χρόνια ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια).

ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Η πρόγνωση είναι συνήθως εξαίρετη, με εξαίρεση κάποιες ανθεκτικές στη χορήγηση βιταμίνης μορφές, οι οποίες συνήθως οφείλονται σε νεφροπάθειες. Τότε, η πρόγνωση ακολουθεί την πρόγνωση της νεφροπάθειας.

Διαβάστε επίσης

• Βιταμίνη D