Άλλες ονομασίες

Κοκκιωματώδης εντερίτιδα, τμηματική εντερίτιδα, περιοχική εντερίτιδα.

Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Μη ειδική χρόνια φλεγμονώδης νόσος που προσβάλλει συνηθέστερα τον τελικό ειλεό (τελευταίο τμήμα του λεπτού εντέρου) και το παχύ έντερο.Μπορεί όμως να εκδηλωθεί, σε οποιοδήποτε τμήμα του πεπτικού συστήματος, προκαλώντας μάλιστα διατοιχωματικές βλάβες, προσβάλλοντας δηλαδή όλο το τοίχωμα του εντέρου.

Παθογένεια

Ανήκει στην οντότητα που ονομάζεται «φλεγμονώδης νόσος του εντέρου», στην οποία περιλαμβάνεται και η ελκώδης κολίτιδα.

Η αιτιολογία είναι άγνωστη. Θεωρείται ότι πιθανόν να υπάρχει γενετική προδιάθεση, η οποία οδηγεί σε μια μη ελεγχόμενη ανοσολογική αντίδραση του εντέρου, έναντι κάποιων περιβαλλοντικών διαιτητικών ή μικροβιακών παραγόντων.

Η φλεγμονή του εντέρου ξεκινάει από το βλεννογόνο με άθροιση φλεγμνωδών κυττάρων, δημιουργία ελκών και ανάπτυξη αντιδραστικού (κοκκιωματώδους) ιστού. Από το βλεννογόνο η φλεγμονή επεκτείνεται σε όλο το τοίχωμα του εντέρου, με αποτέλεσμα πάχυνση του τοιχώματος, ίνωση και δημιουργία στενώσεων. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα που βλέπουμε κατά την ενδοσκόπηση του εντέρου, η οποία δείχνει υγιείς περιοχές με σαφή όρια ανάμεσα στις πάσχουσες (εικόνα «πλακόστρωτου»).

Η συχνότητα με την οποία προσβάλλονται τα διάφορα τμήματα του εντέρου είναι:
– στο 35% παροσβάλλεται ο ειλεός (ειλεΐτιδα)
– στις 45% ο ειλεός και το κόλο (παχύ έντερο) και πιο συχνά το δεξιό κόλο, οπότε έχουμε ειλεοκολίτιδα και
– στο 20% προσβάλλεται μόνο το κόλο (κολίτιδα).

Περιστασιακά μπορεί να προσβληθεί το λεπτό έντερο και σπάνια το στομάχι, το δωδεκαδάκτυλο ή ο οισοφάγος. Η περιοχή γύρω από τον πρωκτό προσβάλλεται στο 1/3-1/4 των περιπτώσεων.

Η νόσος του Crohn θεωρείται προδιαθεσικός παράγοντας ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Πρόληψη

Δεν είναι δυνατή.

Κλινική εικόνα

Η νόσος εξελίσσεται χρονίως με υφέσεις και εξάρσεις.

1. Χρόνια φλεγμονώδης νόσος
Είναι η πιο κοινή μορφή και εμφανίζεται συνήθως σε ασθενείς με ειλεΐτιδα, η ειλεοκολίτιδα. Οι ασθενείς παρουσιάζουν χαμηλό πυρετό, αδιαθεσία, απώλεια βάρους, διάρροια. Η διάρροια αυτή είναι διαλείπουσα, υποτροπιάζει και συνήθως δεν είναι αιματηρή. Συνυπάρχει πόνος στο δεξιό κατώτερο πλάγιο της κοιλιάς που μπορεί να μιμείται οξεία χειρουργική κοιλία ή οξεία σκωληκοειδίτιδα. Μερικές φορές ο γιατρός μπορεί να ψηλαφά μάζα στην περιοχή αυτή. Λόγω της χρόνιας φλεγμονής, εάν η νόσος προσβάλλει το λεπτό έντερο, μπορεί να εμφανιστεί εικόνα δυσαπορρόφησης.

2. Εντερική απόφραξη
λόγω στένωσης του αυλού του εντέρου, σαν αποτέλεσμα της φλεγμονής, που εκδηλώνεται με κοιλιακό πόνο και αίσθημα κοιλιακής διάτασης μετά τα γεύματα.

3. Δημιουργία συριγγίων
Λόγω της φλεγμονής, δημιουργούνται οδοί παθολογικής επικοινωνίας (συρίγγια) του εντέρου με τα γύρω όργανα (ουροδόχος κύστη, μεσεντέριο, οπισθοπεριτοναϊκός χώρος, δέρμα). Ακολούθως, εξ΄ αιτίας του εντερικού περιεχομένου, τα όργανα με τα οποία δημιουργούνται τα συρίγγια φλεγμαίνουν και δημιουργούνται αποστήματα.

4. Περιπρωκτικές εκδηλώσεις
Το 1/3 των ασθενών παραπονείται για ενοχλήσεις και πόνο στην περιοχή του πρωκτού, λόγω δημιουργίας ραγάδων, περιπρωκτικών συριγγίων και αποστημάτων.

5. Εξωεντερικές εκδηλώσεις
Μερικές από τις εκδηλώσεις αυτές, μπορεί να εμφανιστούν και στην ελκώδη κολίτιδα και αφορούν άλλα όργανα εκτός του εντέρου.
– αρθρίτιδα των περιφερικών αρθρώσεων (άνω κάτω άκρων) ή τύπου αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας
– φλεγμονή του σκληρού χιτώνα του ματιού (επισκληρίτιδα)
– στοματίτιδα με άφθες
– οζώδες ερύθημα, γαγγραινώδες πυόδερμα (δερματικές βλάβες)
– λιθίαση του ουροποιητικού, ουρολοιμώξεις
– χολολιθίαση

Συμπερασματικά, θα έλεγε κανείς ότι η κλινική εικόνα της νόσου του Crohn ποικίλλει και ότι πολλές φορές εκδηλώνεται με τις επιπλοκές της.

Επιπλοκές

Οι επιπλοκές της νόσου είναι:

1. δημιουργία αποστημάτων
2. δημιουργία συριγγίων
3. απόφραξη του εντέρου
4. περιπρωκτική νόσος
5. αιμορραγία (εντερορραγία), σπάνια
6. δυσαπορρόφηση θρεπτικών ουσιών
7. ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου σε περίπτωση προσβολής του από τη νόσο

Διάγνωση

Αν και υπάρχουν πολλές μορφές εντεροκολίτιδας (ειδικές και μη), η κλινική εικόνα θέτει την υποψία, ενώ η επιβεβαίωση γίνεται με:

– Ενδοσκοπικό έλεγχο: η κολοσκόπηση δίνει χαρακτηριστικές εικόνες όταν προσβάλλεται το παχύ έντερο. Συμπληρώνεται με βιοψία. Κάποιες φορές η διάκριση από την ελκώδη κολίτιδα είναι πολύ δύσκολη.

– Ακτινολογικό έλεγχο (βαριούχο γεύμα, διάβαση λεπτού εντέρου ή βαριούχο υποκλυσμό, ανάλογα με την εντόπιση της νόσου)

Αλλα εργαστηριακά ευρήματα:
– αναιμία, αύξηση λευκών αιμοσφαιρίων
– αύξηση της ΤΚΕ, CRP
– μείωση της αλβουμίνης

Αντιμετώπιση

Στόχος είναι αρχικά η αντιμετώπιση της έξαρσης και ακολούθως αγωγή συντήρησης, ώστε να προληφθούν νέες κρίσεις.

Δίαιτα ισορροπημένη, εξατομικευμένη σε ορισμένες περιπτώσεις, με αποφυγή γαλακτοκομικών. Αν υπάρχει προσβολή του παχέος εντέρου, μπορεί να βοηθήσει δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες. Αν υπάρχουν αποφρακτικά φαινόμενα αντιθέτως, δίαιτα φτωχή σε υπόλειμμα. Κατά τη διάρκεια των εξάρσεων μπορεί να απαιτηθούν ειδικές εντερικές δίαιτες (στοιχειακές) ή και παρεντερικές για «ανάπαυση» του εντέρου έως την ύφεση των συμπτωμάτων.

Αντιδιαρροϊκά ή σπασμολυτικά φάρμακα.

Ειδική αντιφλεγμονώδης θεραπεία
– Σουλφασαλαζίνη
– 5-αμινο-σαλικυλικό οξύ (μεσαλαμίνη)
– κορτικοειδή
– ανοσοκατασταλτικά (μερκαπτοπουρίνη, αζαθειοπρίνη, κυκλοσπορίνη)

Χειρουργική θεραπεία
– Σε επιπλοκές
– Μη ανταπόκριση στην αγωγή

Με τη σωστή αγωγή οι ασθενείς μπορούν να ζήσουν μια ομαλή ζωή, αντιμετωπίζοντας με επιτυχία τη χρόνια αυτή νόσο.

Διαβάστε επίσης

• Φυσικά μέσα για την δυσκοιλιότητα
• Σπαστική κολίτιδα, η νόσος του… πολιτισμένου ανθρώπου
• Εξέταση DNA για έγκαιρη διάγνωση καρκίνου στο παχύ έντερο
• Πολύποδες παχέος εντέρου
• Καρκίνος του ορθού