Πολλές φορές κάνει κάποιος αναλύσεις αίματος χωρίς να έχει ιδιαίτερο λόγο υγείας, απλώς για ‘check-up’, και με έκπληξη διαπιστώνει ότι τα επίπεδα της χοληστερίνης του είναι αρκετά ανεβασμένα. Συνήθως στις περιπτώσεις αυτές θα επισκεφθεί τον καρδιολόγο του διότι έτσι έχουμε όλοι ‘μάθει’ από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τι πρέπει όμως απαραίτητα να γνωρίζετε για το θέμα της χοληστερίνης;

Λίγες χρήσιμες πληροφορίες:

Κατ’αρχήν θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν είναι όλη η χοληστερίνη ‘κακή’. Η συνολική χοληστερίνη που κυκλοφορεί στο αίμα μας χωρίζεται σε τρείς κατηγορίες: την HDL (High Density Lipoprotein), την LDL (Low Density Lipoprotein) και την VLDL (Very Low Density Lipoprotein). Έχουμε συνηθίσει σήμερα να αναφερόμαστε στην HDL με το όνομα ‘καλή χοληστερίνη’, ενώ οι δύο άλλες αποτελούν την ‘κακή χοληστερίνη’.

Οι έρευνες για να ανακαλυφθούν οι τρείς μορφές χοληστερίνης ξεκίνησαν πριν από πολλά χρόνια, όταν διαπιστώθηκε από τους ερευνητές ένα μεγάλο παράδοξο σε σχέση με την σύνδεση των υψηλών επιπέδων χοληστερίνης στο αίμα και τον κίνδυνο για αθηρωμάτωση των αρτηριών και ‘έμφραγμα’. Υπήρχαν δηλαδή άνθρωποι στους οποίους τα επίπεδα της χοληστερίνης ήταν πολύ πάνω από τα θεωρούμενα σαν ανώτερα φυσιολογικά, και ενώ αυτοί θα έπρεπε να βρίσκονται στην ομάδα υψηλού κινδύνου, δεν παρουσίαζαν κανένα απολύτως πρόβλημα. Υπήρχαν αντίστοιχα άλλα άτομα τα οποία είχαν χαμηλά επίπεδα χοληστερίνης, και ενώ θεωρητικά δεν θα έπρεπε να υπάρχει κανένας φόβος για την υγεία τους, συχνά εμφάνιζαν στηθάγχη και στενώσεις στα στεφανιαία αγγεία.

Η έρευνα που ακολούθησε, και στην οποία αφιερώθηκαν τεράστια ποσά και κοπίασαν χιλιάδες ερευνητές, αποκάλυψε το εξής σημαντικό: δεν αποτελεί μεγάλο παράγοντα κινδύνου τοσο η υψηλή συγκέντρωση της συνολικής χοληστερίνης στον ορό του αίματος, αλλά η κακή σχέση της συνολικής προς την ‘καλή’ χοληστερίνη (HDL).

Η έννοια του Αθηρωματικού Δείκτη

Η σχέση αυτή (η οποία ονομάζεται ‘αθηρωματικός δείκτης’) θα πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο καλή με την έννοια του να υπάρχει αρκετή ‘καλή’ χοληστερίνη (τουλάχιστον το 25% με 30%) μέσα στη συνολική. Αυτό υπολογίζεται πολύ εύκολα διαιρώντας την τιμή της συνολικής χοληστερίνης με την τιμή της HDL.

Ένα παράδειγμα θα κάνει την όλη ιστορία του ποιός τελικά κινδυνεύει από την χοληστερίνη πιό κατανοητή: Ο Νίκος εμφανίζει στην τελευταία ανάλυση αίματος που έκανε συνολική χοληστερίνη 240 mg, ενώ ο Μιχάλης μόλις 180 mg. Θεωρητικά θα έπρεπε ο Νίκος να ανησυχήσει, ενώ ο Μιχάλης το αντίθετο. Προσοχή όμως: εάν ο Νίκος έχει υψηλά επίπεδα χοληστερίνης HDL (πχ 80 mg), τότε ο αθηρωματικός του δείκτης που υπολογίζεται διαιρώντας το 240 με το 80 είναι πολύ καλός (1/3) και ο Νίκος δεν κινδυνεύει. Αντίθετα, εάν η τιμή της καλής χοληστερίνης του Μιχάλη είναι μόλις 20 mg, τότε ο αθηρωματικός δείκτης (180/20 = 1/9) βρίσκεται σε εξαιρετικά επικίνδυνα επίπεδα και υπάρχει άμεσο πρόβλημα.

Οι πρώτες συμβουλές

Η συμβουλή λοιπόν είναι η εξής: την επόμενη φορά που θα κάνετε βιοχημικές αναλύσεις αίματος, ζητήστε να γίνει από το μικροβιολογικό εργαστήριο προσδιορισμός και της συνολικής, αλλά και της ‘καλής’ χοληστερίνης. Στη συνέχεια διαιρέστε τις δύο τιμές και βρείτε τον αθηρωματικό δείκτη. Εάν η τιμή είναι μεταξύ 1/3 και 1/5 δεν πρέπει να ανησυχείτε (όσο πιο κοντά στο 1/3 είναι, τόσο το καλύτερο). Εάν έχει υπερβεί το 1/5 αλλά όχι το 1/7, θα πρέπει να φροντίσετε να βελτιώσετε την κατάσταση. Εάν τέλος η τιμή υπερβαίνει και το 1/7 (όσο περισσότερο τόσο το χειρότερο…) θα πρέπει άμεσα να επισκεφθείτε τον ιατρό σας για περαιτέρω οδηγίες και αντιμετώπιση.

Το ερώτημα βέβαια τώρα είναι το τι είδους οδηγίες θα σας δώσει ο ιατρός σας για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι η χοληστερίνη δεν είναι κάτι σαν τοξίνη, ή κάτι που ‘περισσεύει’ από τον οργανισμό μας, οπότε θα λέγαμε ‘όσο λιγότερη τόσο το καλύτερο’. Με έκπληξη πολλές φορές οι άνθρωποι ακούν ότι η χοληστερίνη είναι μία ουσία ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ για την καλή λειτουργία του οργανισμού και ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς χοληστερίνη!

Η χοληστερίνη υπάρχει (και πρέπει να υπάρχει) σε κάθε κύτταρο του ανθρώπινου σώματος, αποτελεί ένα από τα βασικά δομικά υλικά του ανθρώπινου σώματος. Υπάρχει παντού, αλλά υπάρχει σε μεγαλύτερη συγκέντρωση στον νευρικό μας ιστό, ειδικά στις μεμβράνες των νευρικών μας κυττάρων. Ο εγκέφαλός μας είναι θα λέγαμε ένα όργανο ‘γεμάτο’ με χοληστερίνη και άν αυτή λείψει, τότε πολύ απλά …θα πεθάνουμε. Αυτές είναι βασικές γνώσεις που τις διδάσκονται οι δευτεροετείς φοιτητές της Ιατρικής.

Όλα αυτά θα εξηγηθούν στο επόμενο άρθρο με τίτλο ‘Ο μύθος της χοληστερίνης – μέρος 2ο’, μαζί με τα τελευταία δεδομένα τα οποία συνδέουν πλέον άμεσα την αυξημένη παρουσία μιάς ‘καινούριας’ ουσίας στο αίμα, της ομοκυστεϊνης με υψηλό κίνδυνο για τη στεφανιαία νόσο και το έμφραγμα. Stay on line!

Διαβάστε επίσης

• Ο μύθος της μαύρης ζάχαρης
• 50 χρόνια DNA: μύθος ή πραγματικότητα;
• Το αλκοόλ είναι αθώο: Ενας επικίνδυνος μύθος που στοιχίζει ζωές
• Επανέρχεται ο μύθος του Λατίνου εραστή
• Τα γονίδια της χοληστερίνης