Ο κ. Φρανκ Κοπ, μέλος του βελγικού στρατού για τριάντα χρόνια, αναγκάστηκε να διακόψει απότομα τη στρατιωτική του καριέρα δύο μήνες μετά την επιστροφή του από τη Βοσνία. Τα συμπτώματα από τα οποία έπασχε καθιστούσαν πια αδύνατη την παραμονή του στις ένοπλες δυνάμεις: πονοκέφαλοι, πόνοι στους μύες, δερματικές διαταραχές και υψηλά επίπεδα λευκών αιμοσφαιρίων. Ο κ. Κοπ πιστεύει ότι γνωρίζει την αιτία της κατάστασής του: πρόκειται για τους τρεις τόνους πυρομαχικών απεμπλουτισμένου ουρανίου (DU) που έριξαν αμερικανικά αεροπλάνα εναντίον των Σέρβων κατά τον πόλεμο της Βοσνίας και αναφέρει σχετικά ‘Όταν αρρώστησα, τον Αύγουστο του 1996, κατέφυγα στις ιατρικές υπηρεσίες του στρατού.Τα λευκά μου αιμοσφαίρια ήταν τρεις φορές περισσότερα από τα κανονικά. Οι στρατιωτικοί γιατροί επιβεβαίωσαν ότι είμαι άρρωστος, δεν ήξεραν όμως την αιτία. Τότε άρχισα να ερευνώ το ζήτημα μόνος μου. Ηλθα σε επαφή με ένα γερμανό γιατρό που είχε μελετήσει τις επιπτώσεις του απεμπλουτισμένου ουρανίου στον Κόλπο και μου είπε ότι οι Αμερικανοί είχαν χρησιμοποιήσει ανάλογα πυρομαχικά στη Βοσνία. Οι Αμερικανοί το αρνήθηκαν. Τώρα παραδέχονται ότι είναι αλήθεια’.

Μέσα σε λίγες ημέρες, το ζήτημα του απεμπλουτισμένου ουρανίου και της ασφάλειάς του μετετράπη σε διεθνές σκάνδαλο. Υστερα από μια δεκαετία ερευνών που δεν έδειξαν καμιά σχέση ανάμεσα στο DU και τον καρκίνο, αλλά και από πολλές καταγγελίες ότι η χρήση αυτών των όπλων έχει προκαλέσει δραματική αύξηση των λευχαιμιών στα παιδιά του Ιράκ, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες απαιτούν να διαλευκανθεί πλήρως το θέμα. Στην Πορτογαλία, μάλιστα, όπου τα μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ότι τουλάχιστον ένας στρατιωτικός που υπηρέτησε στη Βοσνία πέθανε μετά την έκθεσή του στο ουράνιο, το ζήτημα έχει επισκιάσει τις προεδρικές εκλογές. Μόνο στη Βρετανία το Υπουργείο Αμύνης μοιάζει να μη συγκινείται από το κλίμα πανικού που έχει ξεσπάσει στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Οι ειδικοί του υπουργείου συμφωνούν με την άποψη του Πενταγώνου ότι τα υπολείμματα DU δεν είναι επικίνδυνα για την υγεία των στρατιωτών. Τουλάχιστον ένας οργανισμός, όμως, δεν πείθεται από τις διαβεβαιώσεις τους. Την περασμένη Παρασκευή, η Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες επανέλαβε ότι πάγια πολιτική της είναι να προειδοποιεί όσους από το προσωπικό της ταξιδεύουν στο Κόσοβο – και κυρίως τις εγκύους – για τους κινδύνους που εξακολουθούν να υπάρχουν στην περιοχή από τη ραδιενεργή σκόνη. Η απάντηση για το αν τα πυρομαχικά DU είναι ασφαλή ή επικίνδυνα ίσως να μη βρίσκεται στους κρατήρες του Κοσόβου και της Σερβίας, αλλά στην έρημο του Ιράκ. Εδώ χρησιμοποιήθηκαν από τους Αμερικανούς για πρώτη φορά πριν από μια δεκαετία τέτοια βλήματα.

Την περιοχή αυτή λοιπόν, κοντά στα σύνορα με το Κουβέιτ, διάλεξε να επισκεφθεί πριν από τρεις μήνες ο βρετανός ειδικός Κρις Μπάσμπι με σκοπό να πραγματοποιήσει μια έρευνα για λογαριασμό ενός αραβικού τηλεοπτικού σταθμού. Τα αποτελέσματα των μετρήσεών του τον αιφνιδίασαν. Τα δείγματα από το έδαφος έδειξαν μικρότερα επίπεδα ραδιενεργής μόλυνσης από εκείνη που περίμενε. Τα δείγματα από την ατμόσφαιρα, όμως, έδειξαν ότι η ραδιενέργεια στο πεδίο της μάχης εξακολουθούσε να είναι 10 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη της Βασόρας και 20 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της Βαγδάτης. Αν τα δείγματα αυτά είναι αντιπροσωπευτικά, τότε οι ισχυρισμοί του αμερικανικού και του βρετανικού στρατού ότι τα σωματίδια DU διαλύονται γρήγορα στην ατμόσφαιρα δεν ευσταθούν. Ο Μπάσμπι πιστεύει ότι οι ειδικοί των δύο αυτών χωρών κάνουν δύο λάθη. Πρώτον, τα μολυσμένα σωματίδια παραμένουν στην ατμόσφαιρα πολύ περισσότερο απ’όσο υπολογίζουν. Δεύτερον, τα μοντέλα που χρησιμοποιούν υποβαθμίζουν τους κινδύνους κατά χίλιες περίπου φορές. Με τον Μπάσμπι συμφωνεί και ο καθηγητής Μάλκολμ Χούπερ, μέλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας για τις Ασθένειες της Βρετανικής Λεγεώνας από τον Πόλεμο του Κόλπου. ‘Οι νέες έρευνες δείχνουν ότι οι κίνδυνοι από τα αιωρούμενα σωματίδια είναι πολύ μεγαλύτεροι απ’όσο νομίζαμε’. Για παράδειγμα, ενδείξεις βλάβης εμφανίζει το 35% των κυττάρων που βρίσκονται κοντά σ’ένα κύτταρο μολυσμένο από ραδιενέργεια.

Στην ίδια γραμμή βρίσκονται και τα συμπεράσματα της έρευνας που έκαναν οι επιστήμονες του Διεθνούς Κέντρου Ουρανίου που εδρεύει στο Νιουφάουντλαντ του Καναδά. Οι επιστήμονες εξέτασαν τα ούρα βρετανών, αμερικανών και καναδών βετεράνων του Πολέμου του Κόλπου, καθώς και ιρακινών βετεράνων και αμάχων, και ανίχνευσαν ίχνη απεμπλουτισμένου ουρανίου. Αυτό δεν σημαίνει τίποτα, απαντά το βρετανικό Υπουργείο Αμύνης, επικαλούμενο μελέτη που πραγματοποίησε το Τμήμα Υποθέσεων των Βετεράνων της Βαλτιμόρης σε 33 αμερικανούς στρατιώτες που έχουν δεχθεί στον πόλεμο του Κόλπου ‘φιλικά πυρά’ με πυρομαχικά απεμπλουτισμένου ουρανίου και έχουν επιβιώσει. Και σημειώνει πηγή του υπουργείου ότι ‘Οι άνθρωποι αυτοί έχουν σημαντικές ποσότητες DU στο σώμα τους με τη μορφή θραυσμάτων, καθώς και υψηλή πυκνότητα ουρανίου στα ούρα τους, κι όμως ούτε αυτοί ούτε τα παιδιά τους έχουν παρουσιάσει σοβαρά προβλήματα υγείας’. Το βέβαιο είναι ότι τόσο ο Φρανκ Κοπ όσο και άλλοι πρώην στρατιωτικοί που πάσχουν από λευχαιμία δεν θα πειστούν τόσο εύκολα ότι η ασθένειά τους είναι άσχετη με την παραμονή τους στη Βοσνία και στο Κόσοβο.

Διαβάστε επίσης

• Και η ηλικία του πατέρα κρίσιμη για εμφάνιση συνδρόμου Down
• Με εντολή Σημίτη σύσκεψη για το σύνδρομο των Βαλκανίων
• Το σύνδρομο των Βαλκανίων
• Το σύνδρομο των Βαλκανίων προβληματίζει και την Πορτογαλία
• Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο: Η Θεσσαλονίκη στο κέντρο των Βαλκανίων