Ενα από τα σημαντικότερα προβλήματα των διαβητικών που χρειάζονται χορήγηση ινσουλίνης είναι να προσαρμόσουν τη ζωή τους με τη σωστή χορήγησή της, τόσο χρονικά όσο και ποσοτικά. Το πρόβλημα αυτό φαίνεται να μπορεί να βρεί λύση με μια μικρή φορητή συσκευή, που λέγεται αντλία ινσουλίνης, που διευκολύνει τη χορήγηση της. Για το σημαντικό αυτό ζήτημα μιλάμε με τον Καθηγητή Παθολογίας και Πρόεδρο του ΕΚΕΔΙ (Εθνικό Κέντρο για το Διαβήτη) κ. Σωτήρη Ράπτη στα πλαίσια του εκπαιδευτικού σεμιναρίου που οργάνωσε το Εθνικό Κέντρο για το Διαβήτη για την εκπαίδευση των γιατρών στη χρήση της αντλίας.

Care
Τι είναι η αντλία ινσουλίνης και με ποιό μηχανισμό λειτουργεί;

Καθηγητής Σ. Α. Ράπτης
Η αντλία ινσουλίνης είναι μία μικρή συσκευή, όπως αυτή εδώ που βλέπετε, η οποία περιέχει ινσουλίνη, την οποία τοποθετεί ο άρρωστος μόνος του. Eγχύεται αυτή η ινσουλίνη ανάλογα με το πρόγραμμα, που ο ιατρός έχει πει στον ασθενή. Δηλαδή χορηγείται η ινσουλίνη αυτή σε μία βασική τιμή, δηλαδή βγάζει το μηχάνημα ινσουλίνη καθόλη τη διάρκεια του 24ώρου, απειροελάχιστες μονάδες 0,1 μονάδα ανά ώρα. Κατά την ώρα του φαγητού, ο ασθενής θα πρέπει να πατήσει το ειδικό κουμπί της συσκευής, ούτως ώστε να βγάλει την επιπλέον, τη μεγαλύτερη ποσότητα ινσουλίνης για να μπορεί να καλύψει το φαγητό. Το πάτημα λοιπόν του ειδικού αυτού κουμπιού είναι το στοιχείο ή το σημείο, όπου μπορείτε να έχετε περισσότερη έγχυση ινσουλίνης. Η συσκευή αυτή, η αντλία αυτή της εγχύσεως μπορεί να αναγεμίζεται, μπορεί δηλαδή να την ανοίξει ο ασθενής και να βάλει το επόμενο μπουκαλάκι, να το γεμίσει με μία σύριγγα και πάλι ανάλογα με την ινσουλίνη, που χρειάζεται το έχει για 4-5 ημέρες και μετά πάλι μπορεί να το ξαναγεμίσει. Η βελόνα αυτή τοποθετείται στο κοιλιακό τοίχωμα, όπου εγχύεται η ινσουλίνη. Αλλάζει κάθε τρεις με τέσσερις ημέρες, βάζεις δηλαδή καινούρια βελόνα και αλλάζεις καινούριο λαστιχάκι ολόκληρο και έτσι λοιπόν είσαι σίγουρος ότι δεν έχεις ούτε φλεγμονή, ούτε ερεθισμό τοπικό.

Βέβαια, το πιο καλό θα ήταν η συσκευή αυτή να έβγαζε ινσουλίνη ανάλογα με την τιμή του σακχάρου του αίματος. Κάτι τέτοιο συμβαίνει βεβαίως με το τεχνητό πάγκρεας. Είναι γνωστό ότι τρεις συσκευές τεχνητού παγκρέατος διαθέτει μόνο η Πανεπιστημιακή κλινική στον Ευαγγελισμό σε όλη την Ελλάδα, είναι όμως μεγάλη σαν μία τηλεόραση και δεν μπορεί να την κουβαλάει κανείς επάνω του.

Το σεμινάριο αυτό το κάνουμε για τους υπευθύνους των διαβητολογικών κέντρων και των εξωτερικών διαβητολογικών ιατρείων της χώρας, δηλαδή όλα αυτά τα κέντρα εδράζονται είτε σε Πανεπιστημιακές κλινικές είτε σε νοσοκομεία του ΕΣΥ και με αυτούς θα δουλέψουμε για την εφαρμογή της μεθόδου.
Η αντλία αυτή είναι η αντλία Disetronic, όπως λέγεται, είναι Ελβετικής κατασκευής και εκπροσωπείται εδώ στην Ελλάδα από την εταιρία Φαρμσερβ-Lilly. Υπάρχει εκεί και η τεχνική υποστήριξη, πράγμα που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη σωστή χρήση της μακροπρόθεσμα.

Care
Από πότε έχει ξεκινήσει η έρευνα και πότε εμφανίστηκαν τα πρώτα θετικά αποτελέσματα;

Καθηγητής Σ. Α. Ράπτης
Γενικώς για τις αντλίες ινσουλίνης έχει αρχίσει η έρευνα ακριβώς πριν από 30 χρόνια, το 1970. Είμασταν η πρώτη ομάδα τότε που τις χρησιμοποιήσαμε. Βεβαίως καμία σχέση με τις σημερινές. Εκείνες ήταν κάτι τεράστια κουτιά, τα οποία κάνανε ούτε στο απειροελάχιστο τη δουλειά που κάνουν οι σημερινές, ήταν δύσχρηστες, και βαριές.

Για πρώτη φορά αντλία τοποθετήθηκε από την ομάδα τη δική μου το 1979 στην Ελλάδα, πριν να πάω στον Ευαγγελισμό, όταν ήμουν ακόμη στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρας, όπου τότε τοποθετήθηκαν τέτοιες αντλίες σε γυναίκες διαβητικές. Τα τελευταία χρόνια όσο πάει αυξάνεται η χρήση της αντλίας αυτής, τελειοποιείται η αντλία και έτσι έχετε και τα πολύ θετικά αποτελέσματα.

Υπολογίζεται οι χρήστες της αντλίας σε όλη την Ελλάδα περίπου θα είναι 2.500 άτομα, και ξέρετε να έχεις 2.000 λιγότερους τυφλούς, ή 2.000 λιγότερους με κομμένα πόδια επειδή είναι καλά ρυθμισμένοι από την αντλία, είναι μεγάλη δουλειά. Λέμε χοντρικά τώρα 2000 αλλά σίγουρα θα είναι περισσότεροι.
Εμείς θα είμαστε ευτυχείς τουλάχιστο να βοηθήσουμε αυτές τις δύσκολες περιπτώσεις που δε ρυθμίζονται. Η ρύθμιση γίνεται πάρα πολύ καλύτερη με την αντλία. Βεβαίως δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι πρέπει να συνεργάζεται και ο ασθενής, εάν ο ασθενής δε συνεργάζεται ό,τι αντλίες να του βάλετε ό,τι να του κάνετε δεν θα έχετε τα αποτελέσματα που επιθυμείτε.

Αυτό όμως που πρέπει να τονισθεί είναι το λάθος που νομίζουν μερικοί ότι η αντλία τους επιτρέπει μετά να τρώνε και να κάνουν ‘ό,τι θέλουν’. Αυτό δεν ισχύει. Μπορεί να υπάρχει κάποια ελαστικότητα, ας το πούμε έτσι, αλλά οι διαιτητικές συμβουλές πρέπει να τηρούνται προσεκτικά από το διαβητικό ασθενή.

Αυτό το οποίο είναι πρωτοποριακό είναι ότι αυτή είναι η μοναδική αντλία ινσουλίνης η οποία είναι αδιάβροχη. Μπορούμε να κάνουμε μπάνιο με αυτή να κάνουμε ντους με αυτή, χωρίς να έχει κανένα πρόβλημα. Στο αλμυρό νερό βεβαίως μετά πρέπει λίγο να ξεπλυθεί απ΄έξω να φύγουνε τα αλάτια, αλλά νερό μέσα στο μηχανισμό δεν περνάει. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό προτέρημα της αντλίας Disetronic.

Care
Σε ποιές περιπτώσεις διαβητικών μπορεί να εφαρμοστεί η αντλία;

Σ. Ρ.
Η αντλία αυτή εφαρμόζεται σε νέα άτομα και εφήβους. Εχει εφαρμοστεί βέβαια και σε μικρά παιδιά, αλλά θα έλεγα οτι σε ηλικία κάτω των 10 ετών δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα, γιατί ξέρεις το παιδί θα αρχίσει να παίζει και θα δημιουργούνται προβλήματα.

Αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εφήβους άνω των 10-12 ετών. Να τονίσω οτι υπάρχουν στατιστικές και έχουν δημοσιευθεί σε ξένα περιοδικά, Ευρωπαικά και Αμερικάνικα περιοδικά όπου φαίνεται οτι η καλή ρύθμιση του διαβητικού εφήβου, είναι καθοριστικής σημασίας. Ο έφηβος έχει κινητικότητα, σήμερα ξέρετε βρέχει, δε βγαίνει έξω του ανεβαίνει το σάκχαρο, αύριο δε βρέχει και βγαίνει έξω εάν κάνει την ίδια ινσουλίνη και παίξει μπάλα θα πάθει υπογλυκαιμία…

Θα πρέπει να τονιστεί εδώ κάτι που είναι πολύ σοβαρό: ο αριθμός των υπογλυκαιμιών με τη χρήση της αντλίας είναι πολύ μικρότερος.

Care
Ποιό είναι το κόστος της συσκευής και της συντήρησής της;

Σ. Ρ.
Η συσκευή στοιχίζει 590.000, έχει δύο χρόνια εγγύηση, όσον αφορά δε την αντλία αυτή καθ΄ευατή, την περιστροφική αντλία, αυτή έχει εγγύηση ισόβια. Αλλά δεν είναι και πολλά πράγματα που μπορούν να χαλάσουν.

Η αντλία μετά από δύο χρόνια στέλνεται εκ νέου στο εργοστάσιο να της κάνουν ένα service γενικό και ο ασθενής παίρνει άλλη αντλία. Η συσκευή διαθέτει προειδοποιητικά alarms σε περίπτωση λάθους. Και ποια είναι τα λάθη, είτε να ρίχνει πολύ ινσουλίνη είτε να ρίχνει λίγο ινσουλίνη. Οταν ρίχνει πολύ ινσουλίνη αρχίζει και ‘σφυρίζει’, όταν ρίχνει λίγη ινσουλίνη επίσης, εάν κάνει κάποια γωνία το σωληνάκι χορήγησης και δε ρίχνει ινσουλίνη αρχίζει πάλι και ‘σφυρίζει’. Εάν χαλάσει δε γίνεται τίποτα, αρχίζει και ‘σφυρίζει’ συνέχεια, οπότε ο ασθενής τη βγάζει και συνεχίζει για λίγο διάστημα τη θεραπεία του με τον παραδοσιακό τρόπο, κάτω από τις οδηγίες του γιατρού του.

Care
Προβλέπεται κάλυψη των δαπανών από τα Ααφαλιστικά Ταμεία;

Σ. Ρ.
Η διαδικασία είναι ως εξής: ο διαβητικός πηγαίνει σε ένα από τα εξειδικευμένα κρατικά διαβητολογικά ιατρεία των Νοσοκομείων (70 περίπου) ή σε δύο ιδιωτικά κέντρα, που είναι το Ιατρικό Κέντρο στο Μαρούσι και το Υγεία. Εκεί παίρνει μία ιατρική έκθεση που αναφέρει οτι ο ασθενής χρειάζεται αντλία ινσουλίνης και αυτή υποβάλλεται στο Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας. Στο Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας υπάρχει μία επιτροπή, η οποία δίδει την τελική έγκριση.

Παίρνει λοιπόν τη βεβαίωση του ιατρού με την απόφαση της επιστημονικής επιτροπής του Υπουργείου και πηγαίνει στο ταμείο του και από εκεί και πέρα δεν ξέρω πως θα γίνεται ο διακανονισμός, μάλλον δε θα παίρνει λεφτά ο ασθενής στο χέρι, θα τα στέλνει το ταμείο απευθείας στην αντιπροσωπεία και θα παίρνει ο ασθενής την αντλία. Και πρέπει να πούμε ότι δεν είναι μόνο η αντλία (οι 590.000 δρχ) αλλά είναι περίπου 30.000 το μήνα τα αναλώσιμα, είναι τα σωληνάκια αυτά τα καλώδια και όλα τα σχετικά.

Εάν όμως σκεφθείτε ότι δε χρειάζεται σύριγγες, δε χρειάζεται το ένα δε χρειάζεται το άλλο η διαφορά δεν είναι πολύ μεγάλη. Είναι ακριβότερη βέβαια θεραπεία αλλα εάν σκεφτείτε ότι πρόκειται για τη ζωή ενός ανθρώπου που η ρύθμιση του διαβήτη του είναι πολύ σοβαρή, είναι πολύ απαραίτητη.

Care
Πόσο έξυπνες μπορούν να γίνουν οι αντλίες ινσουλίνης. Μπορούμε να περιμένουμε οτι κάποια στιγμή θα αποτελέσουν ένα μικροσκοπικό τεχνητό πάγκρεας;

Σ. Ρ.
Αυτός είναι ο στόχος μας τα 30 τελευταία χρόνια. Μια και ανήκα στην ομάδα της Γερμανίας που κατασκευάσαμε το πρώτο τεχνητό πάγκρεας θα πρέπει να πω αυτός είναι ο στόχος μας, ο οποίος μέχρι στιγμής δεν έχει επιτευχθεί. Η δυσκολία είναι στη μέτρηση του σακχάρου του αίματος, γιατι όλες αυτές οι αντλίες ινσουλίνης είναι ένα ανοιχτό σύστημα, δεν κλείνει το σύστημα. Το σύστημα θα έκλεινε και λέγεται κλειστό σύστημα, όπως στο τεχνικό πάγκρεας. Δηλαδή γίνεται μέτρηση σακχάρου αίματος, δίδεται σήμα στη μηχανή και κατόπιν χορηγείται η κατάλληλη ποσότητα ινσουλίνης κ.ο.κ.

Αυτός είναι ο στόχος του μέλλοντος, δε βλέπω όμως να φθάνουμε γρήγορα σε αυτό το σημείο. Όσα και να λέγονται, όσα και να γίνονται, υπάρχει ακόμη δρόμος γι αυτό και, εάν με ρωτάτε εμένα, νομίζω ότι το κλειστό σύστημα, δηλαδή αυτό που λέτε το ‘μικρό τεχνητό πάγκρεας’ (το οποίο πιθανώς θα εμφυτεύεται), αυτό θα είναι που θα λύσει κάποια στιγμή το πρόβλημα.

Προς το παρόν όμως, παραμένουμε σε αυτά και νομίζω ότι η πιο χειροπιαστή θεραπευτική εξέλιξη είναι η χορήγηση αντλιών ινσουλίνης. Αυτός είναι και ο σκοπός του σεμιναρίου, δηλαδή η καλύτερη δυνατή ενημέρωση και εκπαίδευση των γιατρών στη χρήση των αντλιών ινσουλίνης.

Διαβάστε επίσης

• Χρήσιμες συμβουλές για το Πασχαλινό Τραπέζι
• Αξιόπιστη η μαστογραφία τονίζει ο Καθηγητής κ. Χ. Μαρκόπουλος
• Πρόσβαση στη μόρφωση για όλους. Μιλά στο Care η καθηγήτρια κ. Α. Καλαντζή
• Η ομορφιά στην υπηρεσία της υγείας
• Παγκόσμια Ημέρα Μαστογραφίας