Γενικά

Μπορεί κανείς να ακολουθήσει κάποιες βασικές κατευθύνσεις για να βοηθήσει τον οργανισμό του να απολαύσει ένα βαθύ και ξεκούραστο ύπνο, ανεξάρτητα από την ιδιοσυγκρασία του. Είναι όντως γεγονός ότι κάποιος ο οποίος ούτως ή άλλως δεν παρουσιάζει προβλήματα με τον ύπνο του, δεν θα χρειαστεί να ασχοληθεί ιδιαίτερα με όλα αυτά, σίγουρα όμως είναι χρήσιμο όλοι να τα γνωρίζουν.

Θυμίζουμε ότι δεν μπορεί κανείς να κάνει οτιδήποτε για να “εξαναγκάσει” τον οργανισμό του να κοιμηθεί βαθιά. Αυτό που μπορεί όμως να κάνει είναι να εξασφαλίσει κάποιες ελάχιστες συνθήκες οι οποίες θα λέγαμε ότι είναι η απαραίτητη αλλά όχι και η αναγκαία (δυστυχώς…) προϋπόθεση για τον ξεκούραστο και πλούσιο ύπνο.

Οι ακόλουθες λοιπόν οδηγίες είναι σημαντικές για όλους τους ανθρώπους, αλλά βέβαια μεγαλύτερη ωφέλεια θα βρούν αυτοί που ήδη εμφανίζουν κάποια διαταραχή, και ειδικά οι αέρινοι τύποι, οι οποίοι όπως ήδη έχει αναφερθεί είναι οι άνθρωποι με τα μεγαλύτερα προβλήματα στον ύπνο τους:

Πρώτος κανόνας

Το δείπνο θα πρέπει να απέχει χρονικά από τη στιγμή που πηγαίνουμε για ύπνο τουλάχιστον δύο ώρες και θα πρέπει να είναι ελαφρύ και εύπεπτο. Η καλύτερη ώρα για το δείπνο (όπως ήδη έχουμε αναφέρει πολλές φορές), είναι μεταξύ 6:00 μ.μ. και 7:00 μ.μ., και εάν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, τότε οπωσδήποτε θα πρέπει να τελειώνει η διαδικασία του φαγητού μέχρι τις 9:00 μ.μ. το αργότερο.

Τα φρέσκα φρούτα και ωμά λαχανικά, τα γαλακτοκομικά, καθώς και τα όσπρια είναι σχετικά “δύσπεπτα” τρόφιμα, δηλαδή παραμένουν αρκετή ώρα στο στομάχι και θα πρέπει να καταναλώνονται κυρίως το μεσημέρι. Το βραδυνό φαγητό μπορεί να περιέχει σούπες, βραστά λαχανικά, ρύζι, κομπόστες και γενικά φαγητά που δεν θα ταλαιπωρήσουν την πεπτική φωτιά του Agni. Εάν το φαγητό είναι δύσπεπτο, τότε ο οργανισμός αντί να μπορέσει να ασχοληθεί με άλλα πράγματα (μεταξύ των οποίων είναι και ο ύπνος), ασχολείται με την πέψη και την επεξεργασία αυτού του φαγητού.

Εάν υπάρχει η δυνατότητα, ένας μικρός περίπατος μετά από το δείπνο θα βοηθήσει τη διαδικασία της πέψης. Δεν χρειάζεται πολλή ώρα, ακόμη και πέντε με δέκα λεπτά αρκούν (βέβαια μπορεί κανείς να φτάσει και τη μισή ώρα, αλλά όχι περισσότερο), αρκεί να γίνει χαλαρά, χωρίς να υπάρχει η αίσθηση ότι “τώρα περπατώ για να φτάσω κάπου”. Το σημαντικό στοιχείο είναι το ότι η όλη διαδικασία δεν πρέπει να γίνεται εγωιστικά, για να κερδίσουμε κάτι, απλώς το κάνουμε διότι θα βοηθηθεί η πέψη και έτσι ο όλος οργανισμός θα νιώσει καλύτερα.

Ο περίπατος αυτός είναι προφανές ότι θα είναι πιό ωφέλιμος εάν γίνει στο καθαρό περιβάλλον της εξοχής, αλλά ακόμη και λίγο περπάτημα σε ένα μικρό πάρκο μέσα στην πόλη, ή έστω μιά βόλτα γύρω από δύο – τρία τετράγωνα, αρκεί. Είναι σημαντικό να υπάρχει μία σταθερά θετική στάση για τη μικρή αυτή βόλτα και να μην το αναβάλλει κανείς λέγοντας ότι “σήμερα είμαι κουρασμένος”, ή “σήμερα έχει κρύο”, ή “σήμερα έχει ζέστη”, ή “σήμερα θέλω να δώ τηλεόραση”, κλπ.

Δεύτερος κανόνας

Γενικά θα πρέπει να αποφεύγονται τις βραδυνές ώρες οι δραστηριότητες οι οποίες απαιτούν έντονη κίνηση και προσπάθεια, όπως είναι για παράδειγμα η γυμναστική, ο χορός, κλπ. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι την ώρα που το σώμα ακολουθώντας τον ρυθμό της φύσης χαλαρώνει και ετοιμάζεται για ύπνο, το χειρότερο που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να πάει στο γυμναστήριο και να αρχίσει τα push-ups, ή να βγεί το βράδυ για να χορέψει στους ρυθμούς της disco.

Δυστυχώς τα σημερινά “τρεχούμενα” ωράρια της πόλης αναγκάζουν πολλούς ανθρώπους, που θέλουν να ασχοληθούν με την υγεία τους και ξέρουν (από άλλους, ή από τις εφημερίδες, ή ακόμα και από τον ιατρό τους) ότι η άσκηση θα τους κάνει καλό, να πηγαίνουν στο γυμναστήριο της γειτονιάς τους στο τέλος της ημέρας, μη έχοντας άλλη διαθέσιμη ώρα μέσα στο εικοσιτετράωρο.

Είναι γεγονός ότι τις ώρες 6 με 10 το βράδυ υπάρχει ένας σχετικός συνωστισμός στα γυμναστήρια από ανθρώπους οι οποίοι τελείωσαν τις ασχολίες τους με την εργασία τους κλπ, και πηγαίνουν για να γυμναστούν, με όλη την καλή διάθεση και με πρόθεση να βοηθήσουν την υγεία τους. Τις ώρες δηλαδή που όλη η φύση χαλαρώνει και ετοιμάζεται για την ανάπαυση της νύχτας, τις ώρες ακριβώς που επικρατούν οι ήρεμες ποιότητες της απογευματινής περιόδου του Kapha, τότε ακριβώς το χειρότερο που έχει να κάνει κάποιος είναι να γυμνάζεται και να τρέχει υπό τους ήχους κάποιας δυνατής μουσικής μέσα σε ένα γυμναστήριο και να ιδρώνει προσπαθώντας να κάνει καλό στον οργανισμό του.

Η (όποια) άσκηση βέβαια φαίνεται ότι κάνει όντως καλό σε πολλά επίπεδα (αναπνευστικό, κυκλοφορικό, κλπ), ο άνθρωπος μπορεί να χτίζει γερούς μύες, αλλά η λάθος ώρα είναι ένας καθοριστικός παράγοντας ο οποίος συντελεί στην εμφάνιση λεπτών ανισορροπιών της υγείας στην αρχή, οι οποίες αργότερα θα εξελιχθούν σε πραγματικές ασθένειες, μία από τις οποίες είναι και η αϋπνία.

Ακόμα χειρότερη βέβαια είναι η κατάσταση που επικρατεί στις λεγόμενες “βραδυνές εξόδους” κατά τις οποίες η παρέα, με όλη την καλή διάθεση να διασκεδάσει, αποφασίζει να παει σε ένα νυχτερινό κέντρο, ένα κλάμπ ή μία ντισκοτέκ, όπου το “πρόγραμμα” αρχίζει μετά τις 11 το βράδυ. Είναι καταπληκτικό σαν γεγονός (και δείτε το λίγο αποσπασμένοι και με καθαρό μυαλό) το ότι γύρω στις 11 (η και αργότερα, προς τα μεσάνυχτα), εμφανίζονται οι πρώτοι τραγουδιστές και μαζί τους οι σερβιτόροι οι οποίοι φροντίζουν να φέρουν φαγητό και ποτό στους ανθρώπους που διασκεδάζουν. Η όλη ατμόσφαιρα με τον εκκωφαντικό ήχο από τα μεγάφωνα και τους πυκνούς καπνούς από τα τσιγάρα, είναι ότι πρέπει για …χαλάρωση και αναψυχή του οργανισμού των ανθρώπων. Η όλη διαδικασία συμπληρώνεται από κάποιες χορευτικές στιγμές (ντίσκο ή λαϊκές), την ίδια ώρα που όλη η φύση λίγο πιό μακριά από την πόλη ησυχάζει και αναζωογονείται εν όψει της καινούριας ημέρας που θα ξεκινήσει.

Τα αγιουρβεδικά κείμενα είναι πολύ ξεκάθαρα στο σημείο αυτό: οι βραδυνές ώρες είναι αυστηρά ώρες ανάπαυσης και πραγματικής αναψυχής των ανθρώπων και οποιαδήποτε παραβίαση αυτού του φυσικού ωραρίου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία όλου του οργανισμού (ψυχική και σωματική). Με απλά λόγια είναι πρακτικά αδύνατον να περιμένεις από κάποιον άνθρωπο ο οποίος εργάζεται μέσα στην ημέρα, το βράδυ τρώει γύρω στις 11 με 12 και στη συνέχεια ξενυχτάει για να διασκεδάσει μέχρι τις 3 το πρωί (τουλάχιστον), να είναι ή να παραμείνει υγιής για πολύ διάστημα.

Τρίτος κανόνας

Πρίν τον ύπνο, μισό με ένα φλυτζάνι ζεστό γάλα με μέλι, ή γάλα μισό μισό με αφέψημα από χαμομήλι και λίγο μέλι, χαλαρώνει τον οργανισμό, ανεβάζει στιγμιαία το kapha (“φρενάροντας” το vata) και βοηθά στο να έρθει ο ύπνος. Η ποσότητα δεν θα πρέπει να ξεπερνάει το ένα φλυτζάνι (ή και λίγο λιγότερο) διότι μπορεί να έρθει η ανάγκη για ούρηση κάποια στιγμή μέσα στη νύχτα και το άτομο να ξυπνήσει. Η χρήση των βοτάνων αυτών που χαλαρώνουν την υπερένταση του vata με τη μορφή αφεψημάτων το βράδυ, είναι συνήθεια βαθιά ριζωμένη και στην Ελληνική παράδοση και σε πολλά μέρη της πατρίδας μας η ημέρα τελειώνει με ένα ζεστό φλυτζάνι τήλιο ή φλαμούρι, κλπ.

Το καλοκαίρι είναι γεγονός ότι, λόγω της ζέστης, δεν είναι καθόλου ευπρόσδεκτο ένα αχνιστό ρόφημα, αλλά και πάλι υπάρχει τρόπος να πάρει κανείς ευχάριστα τις ουσίες των βοτάνων αυτών: μπορεί δηλαδή κάποιος να το ετοιμάσει από το απόγευμα, να διαλύσει το μέλι όσο ακόμη το ρόφημα είναι ζεστό, να το αφήσει να κρυώσει και αργότερα, βάζοντάς το σε ψηλό ποτήρι με καλαμάκι, παγάκια και μισή φέτα λεμόνι να το απολαύσει σαν ένα δροσιστικο “long drink” τη ζεστή καλοκαιρινή νύχτα.

Διαβάστε επίσης

• Νέες διατροφικές οδηγίες για τους διαβητικούς
• Οδηγίες για πολύωρα ταξίδια σε ειδικές ομάδες πληθυσμού
• ΚΕΕΛ για άνθρακα: Οδηγίες χωρίς πανικό!
• Οδηγίες από το ΕΚΑΒ για την ασφάλεια των μαθητών
• Υψηλή χοληστερίνη: Νέες οδηγίες για ενήλικες