Αρκετές φορές κατά την περίοδο της κύησης φαινόμενα όπως οι αρρυθμίες έρχονται να περιπλέξουν την ομορφότερη περίοδο της ζωής μιας μέλλουσας μαμάς. Έτσι λοιπόν συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με το σύνδρομο της απρόσφορης φλεβοκομβικής ταχυκαρδίας.

Τι είναι όμως η ταχυκαρδία και τι η φλεβοκομβική ταχυκαρδία;

Ως ταχυκαρδία ορίζεται η καρδιακή συχνότητα που ξεπερνά τις εκατό (100) σφύξεις ανά λεπτό. Το φυσιολογικό βηματοδοτικό κέντρο της καρδιάς που παράγει τον καρδιακό ηλεκτρικό παλμό ονομάζεται φλεβόκομβος και έτσι μια ταχυκαρδία που οφείλεται σε υπερλειτουργία του κέντρου αυτού την ονομάζουμε φλεβοκομβική ταχυκαρδία.

Απρόσφορη φλεβοκομβική ταχυκαρδία

Η απρόσφορη φλεβοκομβική ταχυκαρδία είναι ένα σύνδρομο αρκετά συχνό καθώς αφορά ένα υπολογιζόμενο ποσοστό περί το 1% του γενικού πληθυσμού σύμφωνα με κάποιες βιβλιογραφικές αναφορές. Η διάγνωσή του βασίζεται σε τέσσερα βασικά κριτήρια:

1. Συχνότητα μεγαλύτερη των 100 σφύξεων το λεπτό
2. Μέση εικοσιτετράωρη συχνότητα μεγαλύτερη των 90 σφύξεων ανά λεπτό
3. Απουσία άλλων πρωτοπαθών παραγόντων (όπως πυρετός, αναιμία, διαταραχές θυρεοειδικής λειτουργίας και άλλα)
4. Η πρόκληση συμπτωμάτων που προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία στον ασθενή όπως (αίσθημα παλμών, διαταραχή της ικανότητας για άσκηση).

Είναι αλήθεια ότι τα ερευνητικά δεδομένα σχετικά με την απρόσφορη φλεβοκομβική ταχυκαρδία στην κύηση είναι ιδιαιτέρως πτωχά και η εξήγηση του φαινομένου βασίζεται κυρίως σε λογικές υποθέσεις.

Πάντοτε σε κάθε κύηση η μητέρα υποβάλλεται σε φυσιολογικές και νευροορμονικές μεταβολές που με τη σειρά τους προκαλούν φαινόμενα όπως για παράδειγμα η περιφερική αγγειοδιαστολή, η διέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, η αύξηση του κυκλοφορούντος όγκου αίματος.

Τελικώς εμφανίζεται και μια φυσιολογική αντιρρόπηση μέσω προοδευτικής αύξησης της καρδιακής συχνότητας ηρεμίας κατά 10-20 παλμούς ανά λεπτό ως το τέλος της κύησης. Στο σύνδρομο της απρόσφορης φλεβοκομβικής ταχυκαρδίας όμως η ταχυκαρδία ξεπερνά τις φυσιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν σε κάθε κύηση.

Εν ολίγοις η διάγνωση της απρόσφορης φλεβοκομβικής ταχυκαρδίας στην κύηση (και όχι μόνο) τίθεται εξ αποκλεισμού άλλων πιθανών παραγόντων που συχνά προκαλούν ταχυκαρδία ενώ η υποψία ενισχύεται από την απουσία του συνδρόμου στα μεσοδιαστήματα μεταξύ των κυήσεων.

Πιστεύεται ότι το φαινόμενο αυτό είναι συχνότερο από ότι νομίζουμε και ένας από τους λόγους είναι ότι αρκετές φορές η μέλλουσα μητέρα στερείται συμπτωμάτων.

Τι θα πρέπει να κάνουμε για αυτό;

Αρχικά θα πρέπει να διευκρινιστεί ή να αποκλειστεί η πιθανότητα ύπαρξης παραγόντων που θα προκαλούσαν ταχυκαρδία, όπως οι λοιμώξεις, η αναιμία, ο υπερθυρεοειδισμός, οι διαταραχές των ηλεκτρολυτών (π.χ. Κάλιο), η δυσλειτουργία των επινεφριδίων.

Η κλινική εξέταση αλλά και οι αιματολογικές εξετάσεις θα προσφέρουν σημαντικές απαντήσεις. Ο αποκλεισμός άλλων αιτίων είναι εξαιρετικά σημαντικός διότι προτεραιότητα σε αυτή την περίπτωση αποκτά η αντιμετώπιση της πρωτοπαθούς αιτίας και όχι η κάθε αυτή αντιμετώπιση του συμπτώματος (ταχυκαρδίας) που ενδέχεται να είναι απλώς η θορυβώδης εκδήλωση μιας άλλης πηγής προβλημάτων.

Αν υποθέσουμε ότι δεν ανευρίσκεται κανένα πιθανό αίτιο της ταχυκαρδίας πρέπει να αξιολογηθεί η βαρύτητα των συμπτωμάτων. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονιστεί ότι η απρόσφορη φλεβοκομβική ταχυκαρδία αποτελεί μια καλοήθη κατάσταση χωρίς σημαντικές συνέπειες για τη μητέρα και το έμβρυο.

Τα συμπτώματα όμως μπορεί να προκαλούν τρόμο στην μητέρα και σπανίως να επηρεάζουν την ικανότητα για άσκηση κι αυτό όντως αποτελεί πρόβλημα.

Η χορήγηση βραδυκαρδικών φαρμάκων σε μια έγκυο γυναίκα λοιπόν πρέπει να γίνεται με φειδώ και πάντοτε με γνώμονα το πιθανό πραγματικό όφελος. Υπάρχουν φάρμακα τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως όπως οι β-αποκλειστές ή οι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου και που αργότερα (μετά τον τοκετό) ανιχνεύονται σε απειροελάχιστη συγκέντρωση στο μητρικό γάλα.

Αλλες κατηγορίες φαρμάκων χρησιμοποιούνται κατά περίπτωση αλλά πάντοτε με γνώμονα το προσδοκώμενο όφελος καθώς οι πληροφορίες για την ασφάλεια των φαρμάκων στην κύηση είναι συνήθως πτωχές.

Ομως ακόμη και τα φάρμακα της ίδιας κατηγορίας έχουν διαφορές όχι μόνο όσον αφορά στη δραστικότητα αλλά και στο προφίλ ασφάλειας που έχουν στο πλαίσιο μιας κύησης. Ακόμη περισσότερο χρειάζεται προσοχή στη χορήγηση φαρμάκων κατά το πρώτο τρίμηνο μιας κύησης οπότε πραγματοποιείται η οργανογένεση.

Η απάντηση λοιπόν στην ερώτηση τι κάνουμε δεν είναι εύκολη αλλά σίγουρα δεν θα πρέπει να βιαζόμαστε να χορηγούμε φάρμακα για κάτι που μπορεί μεν να είναι ενοχλητικό αλλά από την άλλη δεν εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τη μαμά και το έμβρυο (εκτός ακραίων και σπανίων περιπτώσεων).

Απλές κινήσεις όπως η πολύ σημαντική αύξηση της ενυδάτωσης αλλά και μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε ηλεκτρολύτες (φρούτα και λαχανικά) είναι πολύ πιθανό να περιορίσει το φαινόμενο και τα συμπτώματα που προκαλεί.

Η χρήση των αντιαρρυθμικών σκευασμάτων έρχεται να προστεθεί στα συντηρητική αντιμετώπιση πάντοτε με γνώμονα την ασφάλεια της μητέρας και του εμβρύου.

Επίσης σημαντικό είναι η μητέρα να παρακολουθείται από τον καρδιολόγο της σε τακτική βάση ώστε και να καθησυχάζεται αλλά και να λαμβάνει τη σωστή αγωγή εγκαίρως αν και όταν αυτό χρειαστεί.