Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί ένα διαχρονικό πρόβλημα καθώς και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας πολλών πολιτών παγκοσμίως. Όμως αυτό που δεν γνωρίζουν πολλοί αφορά τις διάφορες εκφάνσεις της νόσου.
Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι μέσα στο πλαίσιο του σύγχρονου ανθρώπου και του γρήγορου τρόπου ζωής μια νέα κατάσταση εγκαθιδρύεται όπου τα υψηλά ποσοστά άγχους, κακής διατροφής και ελάχιστης έως ανύπαρκτης σωματικής άσκησης επιβαρύνουν σημαντικά τον οργανισμό ενός ανθρώπου.
Τα παραπάνω μαζί με την άγνοια αποτελούν ένα άκρως επικίνδυνο συνονθύλευμα για την εξέλιξη της ασθένειας. Για αυτό παρατίθενται οι παρακάτω μορφές σακχαρώδη διαβήτη.
Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1
Στις περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζεται σε άτομα νεαρής ηλικίας, μπορεί όμως και να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμα και γεροντική. Διακρίνεται σε δύο μορφές τον ιδιοπαθή και τον ανοσολογικό. Χρειάζεται απαραίτητα ινσουλίνη για την αντιμετώπισή του, αλλιώς ο διαβητικός θα πέσει σε κώμα. Στα άτομα αυτά παράγεται πολύ λίγη ή καθόλου ινσουλίνη.
Ιδιοπαθής: Χαρακτηρίζεται από ινσουλινοπενία και πιθανή εμφάνιση κετοοξέωσης χωρίς στοιχεία αυτοανοσίας. Είναι σπάνια μορφή τύπου 1 και εμφανίζεται σε αφρικανούς και ασιάτες.
Ανοσολογικός: Είναι ο συνηθέστερος τύπος για τον διαβήτη τύπου 1 και υπολογίζεται στο 5–10% του συνολικού αριθμού των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη.
Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
Δεν χρειάζεται απαραίτητα ινσουλίνη αλλά είναι εξίσου επικίνδυνος τύπος. Η μορφή αυτή του διαβήτη αποτελεί την συνηθέστερη μορφή (περίπου το 80% του συνόλου των διαβητικών) και απαντάται κατά κύριο λόγο σε ενήλικες παχύσαρκους, χωρίς όμως να αποκλείεται και η παρουσία του σε μη παχύσαρκα άτομα, καθώς επίσης και σε σπάνιες περιπτώσεις σε νεαρά άτομα. Παράγεται λιγότερη ινσουλίνη από αυτή που χρειάζεται, δεδομένου ότι παρουσιάζουν αντίσταση στην ινσουλίνη και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα αυξημένη τιμή σακχάρου στο αίμα.
Τα άτομα αυτά δεν παρουσιάζουν διαβητική οξέωση παρά μόνο σπάνια σε καταστάσεις stress ή σε λοιμώξεις. Η αντίσταση στην ινσουλίνη υπάρχει είτε λόγω γενετικής προδιάθεσης, είτε λόγω επίκτητων παραγόντων. Ο κίνδυνος για την εμφάνιση αυτού του τύπου σακχαρώδη διαβήτη αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας, του βαθμού παχυσαρκίας και της έλλειψης σωματικής άσκησης. Εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες με προηγούμενο ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη της κύησης και σε άτομα με υπέρταση ή δυσλιπιδαιμία.
Στον διαβήτη τύπου 2 οι κληρονομικοί παράγοντες φαίνεται ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικοί. Η νόσος προσβάλλει περισσότερα μέλη της ίδιας οικογενείας σε ποσοστό 25-50%.
Σακχαρώδης διαβήτης κύησης
Πρόκειται για σακχαρώδη διαβήτη που εμφανίζεται κατά την διάρκεια της κυήσης και είναι συνέπεια των διαβητογόνων επιδράσεων των ορμονών της κύησης σε άτομα που μειονεκτούν στην αντιμετώπιση αυτών των επιδράσεων. Οι γυναίκες αυτές ενδεχομένως θα εμφάνιζαν Σ.Δ. με την αύξηση του βάρους τους ή την πρόοδο της ηλικίας.
Είναι αρκετά συχνός ξεπερνώντας το 18% των κυήσεων. Οι επιπτώσεις από την μη σωστή αντιμετώπιση είναι για την μητέρα η εμφάνιση πολυυδράμνιου, προεκλαμψίας και η γέννηση του παιδιού με καισαρική τομή, για το νεογνό η αυξημένη περιγεννητική θνησιμότητα, η μακροσωμία, το μαιευτικό τραύμα, η υπογλυκαιμία, η υπερχολερυθριναιμία και η υπασβεστιαιμία.
Ο διαβήτης κύησης άλλοτε εξαφανίζεται μετά τον τοκετό, για να επανεμφανισθεί σε επόμενο τοκετό ή στο απώτερο μέλλον, και άλλοτε παραμένει. Έχει χαρακτηριστικά διαβήτη τύπου 2.
MODY
Αρκετές μορφές διαβήτη συνοδεύονται από μονογονική διαταραχή στην λειτουργία του β- κυττάρου που οδηγεί σε υπεργλυκαιμία σε νεαρή ηλικία <25 ετών. Συνολικά ονομάζεται νεανικός διαβήτης ώριμης ηλικίας [Maturity Onset Diabetes of the Young (MODY)] και χαρακτηρίζεται από διαταραχή στην έκκριση ινσουλίνης χωρίς διαταραχή στην δράση της.
Κληρονομείται με τον επικρατούντα αυτοσωματικό χαρακτήρα που σημαίνει ότι σε μεγάλο ποσοστό υπάρχει ίδια μορφή διαβήτη σε προηγούμενες γενεές. Μέχρι στιγμής έχουν βρεθεί διαταραχές σε 6 γενετικούς τόπους σε διαφορετικά χρωματοσώματα που επηρεάζουν ειτε την μεταγραφή του γονιδίου της ινσουλίνης είτε τον μεταβολισμό της γλυκόζης στο β κύτταρο.
Οι περιπτώσεις MODY αντιστοιχούν περίπου σε 1%–5% όλων των περιπτώσεων διαβήτη. Ο πιο συχνός τύπος mody είναι ο 2 καθώς επίσης και ο 3. Οι υπόλοιποι είναι λιγότερο έως και μηδαμινή η πιθανότητα να εντοπιστούν κάπου.
Άλλοι ειδικοί τύποι
Περιλαμβάνουν νοσήματα του παγκρέατος (παγκρεατίτιδα, νεοπλασία, παγκρεατεκτομή, κυστική ίνωση, αιμοχρωμάτωση, ινολιθισιακή παγκρεατοπάθεια), ενδοκρινοπάθειες (ακρομεγαλία, σύνδρομο cushing, γλουκαγόνωμα, φαιοχρωμοκύττωμα, υπερθυρεοειδισμός, σωματοστατίνωμα, αλδοστερόνωμα), φάρμακα ή χημικές ουσίες (πενταμιδίνη, νικοτινικό οξύ, διαζοξίδη, θειαζίδες, γλυκοκορτικοειδή), λοιμώξεις (συγγενής ερυθρά, κυτταρομεγαλοιος), γενετικά σύνδρομα (μυοτονική δυστροφία, σύνδρομο down, Klinefelter, turner).
Συμπερασματικά
Οι παραπάνω τύποι σακχαρώδους διαβήτη είναι οι περισσότερο ή λιγότερο γνωστοί στο κοινό. Η ενημέρωση και η πρόληψη είναι καθήκον όλων μας ακόμα και αν χρειάζεται να διαθέσουμε λίγα λεπτά από την καθημερινότητα μας αν αναλογιστούμε μάλιστα τις τεράστιες συνέπειες που διέπουν την νόσο.
Πηγές
- Καζάκος Κυριάκος παθολόγος με ειδίκευση στον διαβήτη
- Ρηγόπουλο Δημήτριο Παθολόγο-Διαβητολόγο
- Ο Αδιάγνωστος Μονογονιδιακός Διαβήτης: MODY 2,3
4. Σακχαρώδης Διαβήτης
5. Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ): Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διαχείριση του Διαβητικού Ασθενούς
Απόφοιτη νοσηλευτικής του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος.
Φοιτήτρια στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα
《Δημόσια Υγεία και Πολιτικη Υγειας 》στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
