Βιταμίνη D: Η έλλειψή της εξακολουθεί να αποτελεί παγκόσμια πανδημία επηρεάζοντας πάνω από 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους. Θεωρείται ότι πάνω από το 77% των ατόμων στις ΗΠΑ έχουν έλλειψη βιταμίνης D και αυτό έχει επιδεινωθεί τα τελευταία 30 χρόνια.

Πώς δρα

Η βιταμίνη D έχει μια μοναδική ιδιότητα σε αντίθεση από οποιαδήποτε άλλη βιταμίνη: μπορεί να παραχθεί από το σώμα (από το φως του ήλιου) και δεν εξαρτάται πλήρως από τη διατροφική πρόσληψη. Για αυτό ονομάζεται συχνά «βιταμίνη του ήλιου». Η μεγαλύτερη και ευκολότερη πηγή της βιταμίνης D στο σώμα είναι μέσω της υπεριώδους ακτινοβολίας (UVR) από την έκθεση στο φως του ήλιου το οποίο διεγείρει τον οργανισμό να παράγει τη δική του βιταμίνη D.

Η βιταμίνη D αυξάνει την απορρόφηση ασβεστίου και φωσφόρου από το έντερο. Οι υποδοχείς βιταμίνης D έχουν εντοπιστεί σχεδόν σε όλους τους ιστούς του σώματος, γεγονός που σημαίνει ότι η βιταμίνη D έχει επίδραση σε όλο το σώμα. Περισσότερο από το 80% της βιταμίνης D του σώματος εμπλέκεται σε βασικές σωματικές λειτουργίες, όπως σύνθεση πρωτεϊνών και ορμονών, ανοσοποιητικό σύστημα, κυτταρικός μεταβολισμός και σύνθεση.

Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι χωρίς βιταμίνη D το κύτταρο δεν μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς στα φυσιολογικά σήματα καθώς και στα παθολογικά.

Βιταμίνη D – Μορφές

Η βιταμίνη D υπάρχει σε δύο μορφές. Η βιταμίνη D2 παράγεται από τα φυτά ενώ η D3 παράγεται στο δέρμα από την έκθεση στον ήλιο. Και οι δύο τύποι βρίσκονται στα διατροφικά συμπληρώματα, όμως η D3 είναι πιο ευεργετική από τη D2, η οποία είναι μόνο 20-40% αποτελεσματική όσο η D3.

Πολύ λίγες τροφές περιέχουν φυσιολογικά βιταμίνη D. Τα τρόφιμα που έχουν σημαντική ποσότητα βιταμίνης D είναι λιπαρά ψάρια όπως τόνος, σκουμπρί, σολομός, ρέγγα, σαρδέλες, κρόκος αυγού και μανιτάρια. Χωρίς αρκετή βιταμίνη D απορροφάται μόνο το 10% του ασβεστίου των τροφών και αυτό αυξάνεται μόνο στο 30-40% όταν η βιταμίνη D βρίσκεται εντός φυσιολογικών ορίων.

O πυκνός χρωματισμός του δέρματος μπορεί να μειώσει την παραγωγή βιταμίνης D άνω του 90%. Ο πιο σκούρος χρωματισμός οφείλεται στην υψηλότερη συγκέντρωση μελανίνης στο δέρμα που απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία και μειώνει την ποσότητα που φτάνει στις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος προστατεύοντάς το έτσι από τη βλάβη της UVR. Δυστυχώς, οι βαθύτερες στιβάδες είναι το σημείο όπου συντίθεται η βιταμίνη D από την υπεριώδη ακτινοβολία.

Το Μεσογειακό παράδοξο

Παρά το γεγονός ότι οι χώρες της Νότιας Ευρώπης που έχουν πιο άφθονη UVB από το ηλιακό φως, έχει αποδειχθεί ότι έχουν μεγαλύτερο ποσοστό έλλειψης βιταμίνης D σε σύγκριση με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης – το λεγόμενο Μεσογειακό παράδοξο.

Αυτό έχει αποδειχθεί και στην Ελλάδα και οι λόγοι για τη χαμηλότερη από την αναμενόμενη βιταμίνη D είναι η υψηλότερη συγκέντρωση μελανίνης στο δέρμα, αποφυγή έκθεσης στον ήλιο και χρήση αντηλιακού, μειωμένη εξωτερική δραστηριότητα ειδικά σε πόλεις σε σύγκριση με τις αγροτικές περιοχές, ελαττωμένη κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνη D.

Περισσότερες πληροφορίες

Μπορείτε να μάθετε περισσότερες χρήσιμες πληροφορίες για τη βιταμίνη D και την ανεκτίμητη αξία στην υγεία:

Οστεοπόρωση – Διάγνωση και θεραπεία
Πώς να επενδύστε στα οστά σας για να είναι γερά
Γυναικεία αθλητική τριάδα – συμπτώματα και θεραπεία