Το παιχνίδι είναι μια οικουμενική δραστηριότητα. Όλα τα παιδιά στον κόσμο παίζουν! Ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού, το παιχνίδι είναι το μέσο που χρησιμοποιεί για να εξερευνήσει και να ανακαλύψει τον κόσμο.

Σημαντικοί αρωγοί σε αυτή την ανακάλυψη είναι οι γονείς. Ο μπαμπάς και η μαμά, με τον καθένα χωριστά να έχουν διαφορετικούς ρόλους με κοινό σκοπό: Την ψυχοσυναισθηματική, νοητική και κοινωνική ανάπτυξή του παιδιού τους.

Πώς παίζει ο μπαμπάς και πώς η μαμά;

Συνήθως η μητέρα αλληλοεπιδρά με το παιδί με ένα τρόπο πιο συμβατικό, ήρεμο και στοργικό. Χρησιμοποιεί έντονα τη λεκτική επικοινωνία, για παράδειγμα, κάθεται στον καναπέ με το παιδί διαβάζοντας του ένα παραμύθι, διδάσκοντάς το κάτι, τραγουδώντας του κτλ. Η μητέρα επίσης, δίνει ένα παιχνίδι στο παιδί π.χ. μια κουδουνίστρα, και του αφήνει το περιθώριο να επεξεργαστεί το παιχνίδι μόνο του, ενώ εκείνη το παρατηρεί.

Από την άλλη πλευρά, ο πατέρας αλληλεπιδρά με ένα πιο παιγνιώδη, ιδιόμορφο τρόπο, που περιλαμβάνει ασυνήθιστα παιχνίδια, έντονη σωματική επαφή, διεγείροντας έτσι τις αισθήσεις του παιδιού. Ο ίδιος, προσφέρει το σώμα του ως παιχνίδι πχ. παίζει πάλη, αφήνει το παιδί να πηδάει πάνω του, να σκαρφαλώνει, το κάνει κούνια με τα χέρια του κλπ.

Μάλιστα αυτό συμβαίνει πιο έντονα και συχνά όταν το παιδί είναι αγόρι. Ο πατέρας επίσης, δε συνηθίζει να έχει τον παθητικό ρόλο του παρατηρητή, αλλά ένα πιο ενεργητικό και συχνά πρωταγωνιστικό ρόλο στο παιχνίδι.

Ακόμα και το διάβασμα του πατέρα είναι διαφορετικό. Φαίνεται να είναι πιο περιορισμένο σε κίνηση και ύφος απ’ότι της μητέρας, η οποία όταν διαβάζει αλλάζει έντονα τον τόνο της φωνής της και χρησιμοποιεί πολλά επιφωνήματα. Επίσης, σε σχέση με τον πατέρα, η μητέρα μπορεί να χρησιμοποιήσει και διάφορα αντικείμενα ή παιχνίδια για να αφηγηθεί μια ιστορία.

Λεξιλόγιο – Γλώσσα

Οι γονείς που παίζουν με τα παιδιά τα βοηθούν όχι μόνο να μάθουν τον κόσμο, αλλά και να αναπτύξουν καλό λεξιλόγιο. Φαίνεται πως όταν οι μητέρες παίζουν, προσπαθούν να επικοινωνήσουν με πιο παιδιάστικο τρόπο, που θεωρούν ότι ανταποκρίνεται καλύτερα στην ηλικία του παιδιού.

Σε σχέση με τη μητέρα, ο πατέρας χρησιμοποιεί πιο σύνθετη γλώσσα, εκθέτοντας έτσι το παιδί σε μεγαλύτερο αλλά και υψηλότερου επιπέδου λεξιλόγιο και γραμματική. Παίζοντας με τον πατέρα, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας φαίνεται να ακούνε περισσότερες νέες και ασυνήθιστες λέξεις, που προκαλούν τη σκέψη και τη διαδικασία της ερμηνείας.

Ανάπτυξη ασφαλούς δεσμού

Σύμφωνα με μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Σουηδία, διαπιστώθηκε πως τα βρέφη 8-16 μηνών προτιμούσαν να είναι με τη μητέρα τους παρά με τον πατέρα τους, ανεξάρτητα από το βαθμό φροντίδας που τους πρόσφερε ο πατέρας τους. Ο λόγος σύμφωνα με τους ερευνητές ήταν ότι οι Σουηδοί πατέρες δε μπορούσαν να παίζουν ικανοποιητικά με τα παιδιά τους – με άλλα λόγια δεν ήταν καλοί σύντροφοι στο παιχνίδι.

Το παιχνίδι λοιπόν  και η ποιότητά του, αποτελεί μέσο για να αναπτυχθεί ισχυρός δεσμός μεταξύ παιδιού και γονιού και τα παιδιά που δεν παίζουν με τον ένα γονιό δείχνουν σαφή προτίμηση στον άλλον. Ο ισχυρός αυτός δεσμός που αναπτύσσεται προσφέρει ασφάλεια στο παιδί.

Το παιδί που νιώθει ασφάλεια, είναι εκείνο που εύκολα θα προσαρμοστεί σε νέες καταστάσεις και εμπειρίες και δε θα παρουσιάζει διαρκή εξάρτηση και έντονη προσκόλληση στο γονιό.

Συναισθηματική αυτορρύθμιση

Επίσης, το παιχνίδι με τους γονείς βοηθά το παιδί ρυθμιστεί συναισθηματικά. Τα παιδιά με μητέρες που παίζουν έντονα και δια-δραστικά (πχ. δημιουργικά & αστεία), φαίνεται να έχουν πολύ καλές ικανότητες συναισθηματικής αυτορρύθμισης.

Τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να πάρουν ένα διαφορετικό κοινωνικό ρόλο που απαιτεί να επεξεργάζονται τη νοητική κατάσταση των άλλων και να επιλέγουν να προσαρμόσουν τα συναισθήματά τους και τη συμπεριφορά τους σύμφωνα με εκείνων που παίζουν μαζί τους.

Το παιχνίδι με τον πατέρα, που περιλαμβάνει έντονη σωματική επαφή, βοηθά επίσης στη συναισθηματική αυτορρύθμιση του παιδιού. Εξαιτίας του έντασης του παιχνιδιού, προκαλούνται έντονα συναισθήματα στα παιδιά και παραβιάζονται συχνά τα όρια.

Ο πατέρας λοιπόν εκείνη την ώρα έχει μια καλή ευκαιρία σε ένα ευχάριστη στιγμή με το παιδί του, να το βοηθήσει να ρυθμίσει τα έντονα συναισθήματά του αλλά και τη συμπεριφορά του.

Τελικά ποιος παίζει πιο καλά;

Η απάντηση είναι και οι δύο! Κανείς από τους δυο γονείς δεν παίζει καλύτερα, γιατί αυτοί οι δύο τρόποι παιχνιδιού που παίζουν η μητέρα και πατέρας, αλληλοσυμπληρώνουν ο ένας τον άλλο και συνεισφέρουν ισάξια στη νοητική και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού τους.

Το παιδί αντιλαμβάνεται αυτή τη διαφορετικότητα στο παιχνίδι και μέσα από αυτή τη μοναδική αλληλοεπίδραση μαθαίνει τους ξεχωριστούς τρόπους που μπορεί το ίδιο να επικοινωνεί και να σχετίζεται με τους διαφορετικούς ανθρώπους στον έξω κόσμο.

Παίξτε ελεύθερα!!!

Βιβλιογραφικές αναφορές

Cabrera, NJ, Karberg, E., Malin, JL, & Aldoney, D. (2017). The magic of play: Low-income mothers ‘and fathers’ playfulness and children’s emotion regulation and vocabulary skills. Infant Mental Health Journal, 38(6), 757–771.

Dickson, K. L., Walker, H., & Fogel, A. (1997). The relationship between smile type and play type during parent-infant play. Developmental Psychology, 33(6), 925–933.

MacDonald, K. B. (1993). Parent-child play: Descriptions and implications (Ser.Suny series, children’s play in society). State University of New York Press.

May, J. C., Lacher, D. B., & Nichols, T. (2011). Connecting with kids through stories : Using narratives to facilitate attachment in adopted children 2nd ed. Jessica Kingsley Publishers.

Roggman, L., Boyce, L., Cook, G., Christiansen, K., & Jones, D. (2004). Playing with daddy: Social toy play, early head start, and developmental outcomes. Fathering, 2, 83–108.