Η ενημέρωση, όπως και  η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, παγκοσμίως, αποτελεί καθημερινό στοιχείο της ζωής τους. Ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούν, πλέον, έχει εξελιχθεί και τους δίνει τη δυνατότητα να γράφουν, ακούνε ή βλέπουν το άλλο μέρος της συζήτησης ανά πάσα στιγμή.

Κάποτε τα γράμματα και τα ταχυδρομικά περιστέρια ήταν ο μόνος τρόπος για την ανταλλαγή μηνυμάτων⸱ στις μέρες μας η βασική ερώτηση είναι «Έχεις facebook ή Instagram;».

Η διευκόλυνση αυτή πραγματοποιείται πια με τη βοήθεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία δε σταματούν να αυξάνονται ή και να αναπροσαρμόζονται, στοχεύοντας στην καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση των χρηστών τους.

Social media

Ο όρος «Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης» (ή Social Media), λοιπόν, παραπέμπει στα μέσα εκείνα με τα οποία ομάδες ανθρώπων, μέσω διαδικτυακών κοινοτήτων, έχουν τη δυνατότητα να αλληλεπιδρούν και να επικοινωνούν, σε όποιο σημείο του κόσμου κι αν βρίσκονται και οποιαδήποτε ώρα της μέρας.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να εμφανιστούν με ποικίλες μορφές, μεταξύ άλλων το Facebook, το Twitter, το Instagram, κ.α. Μέσω των εφαρμογών αυτών, τα άτομα μπορούν να δημιουργούν, να μοιράζονται και να ανταλλάσσουν απρόσκοπτα όχι μόνο πληροφορίες για θέματα επίκαιρα ή διαχρονικά, αλλά και  ιδέες και απόψεις, προάγοντας με αυτόν τον τρόπο την συζήτηση.

Ωστόσο, παρατηρείται ότι τα social media έχουν, εκτός από τη δύναμη να «ενώνουν» τους ανθρώπους που βρίσκονται μακριά, και τη δύναμη να σχηματοποιούν και να διαστρεβλώνουν την κοινή γνώμη.

Fake news

Οι ψευδείς ειδήσεις, ή αλλιώς ευρέως γνωστές ως fake news, αποτελούν ένα είδος προπαγάνδας (ή κίτρινου τύπου), που στοχεύει στην προώθηση της παραπληροφόρησης των ανθρώπων.

Ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Ιντιάνα κατέληξαν στο συμπέρασμα πως υπάρχουν δύο είδη fake news: η κακή πληροφορία και η παραπληροφόρηση. Όποια μορφή κι αν εμφανίζουν, όμως, οι ψευδείς ειδήσεις, η διάχυσή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γίνεται χωρίς έλεγχο και πάντα στο βωμό του κέρδους.

Τα social media, όπως έχει ήδη αναφερθεί, έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας ⸱ αποτελούν με αυτόν τον τρόπο την εύκολη οδό για την προώθηση των fake news, καθώς αποτελούν μια δημόσια πλατφόρμα, στην οποία μπορεί να δημοσιευτεί οτιδήποτε χωρίς κάποιος να είναι υπόλογος για τον έλεγχο των γεγονότων.

Προκειμένου να προστατευθεί κανείς, αλλά και να εξαλειφθεί η διάδοση ψευδών ειδήσεων, είναι σημαντική τόσο η διασταύρωση των πηγών πληροφόρησης, όσο και η χρήση της κριτικής σκέψης.

Για να γίνει αυτό, μπορεί κανείς να αναρωτηθεί τα εξής: ποια είναι η πηγή της είδησης, ποιος είναι ο συγγραφέας, πότε δημοσιεύτηκε η είδηση, αν είναι το περιεχόμενο προκατειλημμένο.

Για τον σκοπό αυτό, δηλαδή την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση των fake news στα social media, δημιουργήθηκε από Βρετανούς ερευνητές του Πανεπιστημίου Cambridge, ένα ενδιαφέρον, διαδικτυακό παιχνίδι (ονομάζεται Bad News).

Στο συγκεκριμένο παιχνίδι οι χρήστες έχουν το ρόλο των παραγωγών ψευδών ειδήσεων και το παιχνίδι λειτουργεί ως “εμβόλιο” κατά της παραπληροφόρησης, βοηθώντας τους ανθρώπους να αναπτύξουν μεγαλύτερη ψυχολογική αντίσταση σε κάθε είδους προπαγάνδα (κυρίως πολιτική), όταν τύχει να τη συναντήσουν κάποια στιγμή πραγματικά.

Έτσι, μέσω του παιχνιδιού αυτού, οι άνθρωποι (και κυρίως οι χρήστες των social media) είναι σε θέση να καταλάβουν πόσο εύκολα μπορούν να γίνουν θύματα εξαπάτησης.