Τα τελευταία χρόνια οι έξυπνες συσκευές έχουν διεισδύσει δυναμικά στην καθημερινότητα μας. Οι μικροσυσκευές αυτές με εντυπωσιακή τεχνολογία και εξελιγμένο λογισμικό αναδεικνύονται σε πολύτιμα βοηθήματα που αυξάνουν την παραγωγικότητα του μέσου χρήστη αξιοποιώντας νέες δυνατότητες, οι οποίες ξεπερνούν πια την απλή ανάγνωση ενός email ή γραπτού μηνύματος στην οθόνη ενός ρολογιού.

Η καθημερινή φυσική μας δραστηριότητα παρακολουθείται από ένα βραχιόλι που μεταδίδει τα ζωτικά μας σημεία σε μια άλλη υπολογιστική μονάδα (tablet, κινητό τηλέφωνο, υπολογιστή) με τη χρήση ασύρματων τεχνολογιών.

Χάρη στην αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας περίπλοκες διαδικασίες  όπως για παράδειγμα η εκπόνηση στατιστικών ή ο σχεδιασμός προγραμμάτων προπόνησης, μπορούν να βασιστούν σε δεδομένα που λαμβάνονται σε πραγματικό χρόνο και με τρόπο αξιόπιστο.

Θα μπορούσε όμως η χρήση αυτών των νέων τεχνολογικών εργαλείων να επεκταθεί στην καθημερινή ιατρική πρακτική και ειδικότερα στην Καρδιολογία; 

Wearables: τι είναι και τι προσφέρουν

Δεν αποτελεί έκπληξη, ότι οι δυνατότητες που προσφέρουν οι σύγχρονες τεχνολογίες δεν είναι απλώς υπό διερεύνηση. Τα φορητά διαγνωστικά μέσα είναι πραγματικότητα και είναι εδώ για να μείνουν.

Εταιρείες τεχνολογίας έχουν ήδη αναπτύξει φορητές και “φορετές” συσκευές που προορίζονται για ιατρική χρήση και μπορούν να παρακολουθήσουν την θερμοκρασία του ασθενούς, την καρδιακή συχνότητα, την αναπνευστική συχνότητα και άλλες παραμέτρους ενώ έχουν σχεδιαστεί για ιατρική χρήση.

Εργαλεία παρακολούθησης του καρδιακού ρυθμού  αλλά και της μορφολογίας του καρδιογραφήματος με δυνατότητα μετάδοσης των δεδομένων στο τηλέφωνο του θεράποντος ή σε ένα κεντρικό monitor ή και τα δύο, είναι ήδη έτοιμα προς χρήση.

Ο θεράπων Ιατρός  αποκτά τη δυνατότητα της διάγνωσης μιας αρρυθμίας για παράδειγμα, ασύρματα από το κινητό ή το tablet του, ακόμη κι αν ο ασθενής είναι εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά.

Εξυπακούεται ότι από άποψη κόστους και η ευελιξίας, αυτά τα φορητά μικροεργαλεία μπορούν να αποδειχθούν απείρως πιο αποδοτικά  αφού είναι επαναχρησιμοποιούμενα και επαναφορτιζόμενα.

Για παράδειγμα, η διερεύνηση ενός επεισοδίου απώλειας της συνείδησης ή ενός κρυπτογενούς αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου περιλαμβάνει (μεταξύ άλλων) την παρακολούθηση και διάγνωση πιθανών διαταραχών του καρδιακού ρυθμού η οποία έως τώρα βασιζόταν σε δύο άξονες: το HOLTER ρυθμού 24 ή 48 ωρών και τους εμφυτεύσιμους καταγραφείς (με αυτονομία μπαταρίας 2-3 ετών).

Οι τελευταίοι τοποθετούνται κάτω από το δέρμα και μεταδίδουν τις διαταραχές του ρυθμού ασύρματα σε ειδικά κέντρα που με τη σειρά της ενημερώνουν το αρρυθμιολογικό κέντρο ή τον θεράποντα Ιατρό.

Σύγκριση με συσκευές όπως το Holter

Το HOLTER ρυθμού είναι ογκώδες, δύσχρηστο απαιτεί τη χρήση καλωδίων, είναι σίγουρα αντιαισθητικά ορατό και η διάρκεια χρήσης του περιορίζεται σε ώρες ή λίγες ημέρες.

Οι εμφυτεύσιμοι καταγραφείς είναι σχεδόν αόρατοι αλλά κοστίζουν κάποιες χιλιάδες ευρώ (για έναν καταγραφέα μιας χρήσης) και αυτό τους καθιστά δυσπρόσιτους για το μέσο ασθενή καθώς η κρατική αρωγή στο συγκεκριμένο θέμα αποτελεί ένα ζητούμενο.

Επιπλέον η εμφύτευση ενός καταγραφέα απαιτεί μια μικροεπέμβαση που για αρκετούς ασθενείς μας αποτελεί πρόβλημα, καθώς θα αφήσει τουλάχιστον μια μικρή ουλή, ενδέχεται να οδηγήσει σε μικροεπιπλοκές και δεσμεύει τον Καρδιολόγο στη χρήση ενός κατάλληλου χώρου – εργαστηρίου.

Στον αντίποδα, οι φορητές συσκευές – τα wearables – είναι φθηνότερα καθώς είναι επαναφορτιζόμενα και επαναχρησιμοποιούμενα. Είναι εξαιρετικά διακριτικά καθώς είναι μικρά και κρύβονται εύκολα κάτω από ένα μπλουζάκι. Η ποιότητα της καταγραφής και η δυνατότητα απομόνωσης των παρεμβολών (artifacts) είτε οφείλονται σε μυοδυναμικά είτε είναι μηχανικής προέλευσης, τουλάχιστον σε κάποιες περιπτώσεις, υπερέχει του συμβατικού καταγραφέα που χρησιμοποιεί καλώδια.

Η διάρκεια της χρήσης του περιορίζεται μόνο από τις ανάγκες του ασθενούς, τις απαιτήσεις του Καρδιολόγου του και ίσως από τη διάθεση του ενός ή του άλλου να επαναφορτίζει τη συσκευή (π.χ.ανά τρεις ημέρες σε μια από τις περιπτώσεις). Η ουλή που σε αρκετές περιπτώσεις θα ήταν αναπόφευκτη ίσως να μην είναι απαραίτητη στο μέλλον.

Η χρήση συσκευών παρακολούθησης σχεδόν μηδενικού όγκου, υψηλής αξιοπιστίας (όπου αυτό αποδεικνύεται) και σημαντικά χαμηλού κόστους ενδέχεται δώσει στην καθημερινή ιατρική πρακτική  αλλά και στην ιατρική έρευνα νέα ώθηση.

Εφαρμογές των wearables

H παρακολούθηση ευμετάβλητων κλινικών παραμέτρων από απόσταση είτε από έναν μεμονωμένο κλινικό Ιατρό είτε από ένα οργανωμένο ιατρείο (αρρυθμιολογικό ή καρδιακής ανεπάρκειας για τη διαπίστωση της αποτελεσματικότητας της συνταγογραφηθείσας αγωγής για παράδειγμα) γίνεται ευκολότερη, πρακτικότερη, φθηνότερη.

Όσον αφορά στην κυβερνοασφάλεια, την ασφάλεια για το χρήστη της ασύρματης αυτής τεχνολογίας και την αξιοπιστία των διαγνωστικών αυτών συσκευών, τουλάχιστον όταν αυτές προορίζονται για αυστηρά ιατρική χρήση θα πρέπει να υπάρχει έγκριση από τον ευρωπαϊκό EMA ή τον αμερικανικό FDA ή άλλες εθνικές υπηρεσίες όπως το NICE της Μεγάλης Βρετανίας και στις περιπτώσεις τεχνολογιών που εγώ έχω υπ’ όψιν και προορίζονται για ιατρική χρήση οι σχετικές εγκρίσεις υπάρχουν ήδη.

Επιπρόσθετα ασύρματες τεχνολογίες όπως εκείνη του «bluetooth» έχουν ήδη δοκιμαστεί στις νέες βηματοδοτικές και απινιδωτικές συσκευές και εξυπηρετούν με ασφάλεια την επικοινωνία της συσκευής με το tablet Καρδιολόγου ή του τεχνολόγου.

Εξίσου σημαντικές θεωρώ τις προοπτικές εφαρμογής και τη μελλοντική συμβολή των wearables στην τηλεϊατρική και τη διάγνωση ασθενών που είναι αναγκασμένοι ή επιλέγουν να διαβιώνουν και να εργάζονται σε απομακρυσμένες γεωγραφικά περιοχές.

Φανταστείτε ότι ένας ασθενής που ζει στο Καστελόριζο ή την αγαπημένη Ιθάκη ή ακόμη και σε ένα απομακρυσμένο ορεινό χωριό και έως σήμερα είχε πρακτικά μηδενική πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, τώρα να μεταδίδει την καταγραφή του ρυθμού του στο καρδιολογικό – αρρυθμιολογικό ιατρείο του θεράποντος Ιατρού εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά.

Φανταστείτε οι χιλιάδες ναυτικοί μας να μπορούν να λάβουν πραγματική ιατρική συμβουλή από το θεράποντα Ιατρό τους σε ωφέλιμο χρόνο, βασισμένη στη θερμομέτρηση τους ή στην καταγραφή του ηλεκτροκαρδιογραφήματος τους που γίνεται εν πλώ στο Αιγαίο ή στον Ειρηνικό.

Καρδιολογία και wearables: τι επιφυλάσσει το μέλλον

Είναι γεγονός ότι οι νέες τεχνολογίες που προορίζονται να γεμίσουν τα διαγνωστικά κενά του παρελθόντος θα αναβαθμίσουν τα ήδη υπάρχοντα μέσα με απεριόριστες δυνατότητες και θα προσφέρουν περισσότερες και πρακτικότερες λύσεις.

Πέραν όμως αυτού, αν αναλογιστεί κανείς την επί μακρόν οικονομική δυσπραγία του πληθυσμού και τη δυσκολία την οποία συναντούν οι ασθενείς της περιφέρειας να κάνουν χρήση των ιατρικών υπηρεσιών, δηλαδή του αυτονόητου, αυτό που προκύπτει είναι ότι η τεχνολογία είναι εδώ για να προσφέρει λύσεις,  και γιατί όχι να σώσει ζωές.

Αξίζει να δείτε