Άλλες ονομασίες

Subconscious

Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Μία από τις βασικές έννοιες που χρησιμοποίησε ο Freud είναι το ασυνείδητο. Αν θέλαμε να κατανοήσουμε ευκολότερα την έννοια αυτή, δεν έχουμε παρά να φανταστούμε ένα παγόβουνο όπου μόνο ένα μικρό μέρος του είναι ορατό, ενώ το υπόλοιπο, το μεγαλύτερο παραμένει καλυμμένο.

Χαρακτηριστικά ασυνείδητου

Η ανθρώπινη προσωπικότητα, όπως υποστηρίζει ο Freud, έχει διάφορες πλευρές τις οποίες ουδέποτε τις συνειδητοποιήσαμε ή τις ανακαλύψαμε, όμως έχουν σημαντικές επιδράσεις στη συμπεριφορά μας.

Το ασυνείδητο λοιπόν περιέχει ιδέες, συναισθήματα, φαντασίες που βρίσκονται έξω από τη συνειδητότητα μας. Τις ασυνείδητες αυτές διαδικασίες μπορούμε όμως να τις ανακαλύψουμε με έμμεσους τρόπους μέσω των παραδρομών της γλώσσας (ψευδή γλώσσα τα αληθή λέγει), μέσω των ονείρων, των κενών στην μνήμη και μέσω του ελεύθερου συνειρμού, μία τεχνική της ψυχανάλυσης. Ακόμη και η ύπνωση χρησιμοποιήθηκε ως τεχνική για την έρευνα του ασυνείδητου.

Δομικά στοιχεία του ψυχισμού

Ο Freud χρησιμοποίησε τον όρο «δυναμικό ασυνείδητο» για να περιγράψει το πως επηρεάζεται η συμπεριφορά ενός ατόμου από αυτό. Ο ψυχικός μηχανισμός αποτελείτε από τρία δομικά στοιχεία το «Εκείνο», το «Εγώ» και το «Υπερεγώ».

Το «Εκείνο» περιλαμβάνει όλες τις ορμές και τις παρορμήσεις ανάμεσα στις οποίες κυρίαρχη θέση έχουν η σεξουαλικότητα και η επιθετικότητα. Η δραστηριότητα του είναι ασυνείδητη.
Το «Υπερεγώ» αντιπροσωπεύει την ηθική και αποτελεί ένα είδος εσωτερίκευσης των απαγορεύσεων που συνάντησε το άτομο στη ζωή του.
Το «Εγώ» αποτελεί το μόνο δομικό στοιχείο του ψυχισμού το οποίο έχει επαφή με την πραγματικότητα, ενώ παράλληλα βρίσκεται κάτω από την επίδραση των δυνάμεων του «Εκείνο» και του «Υπερεγώ». Η δραστηριότητα του είναι συνειδητή, με τη μορφή της αντίληψης και τις διανοητικές λειτουργίες αλλά και ασυνείδητη με τη μορφή των μηχανισμών άμυνας.

Τέλος, ο Carl Jung εισήγαγε τον όρο «ομαδικό ή συλλογικό ασυνείδητο», εννοώντας ότι πέρα από το ατομικό ασυνείδητο που σχηματίζεται κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου, ο άνθρωπος κληρονομεί το ομαδικό ασυνείδητο. Το συλλογικό ασυνείδητο αποτελείται από προγονικές καταστάσεις και έχει παγκόσμια ισχύ.

Διαβάστε επίσης

• Μηχανισμοί άμυνας