Σύντομη περιγραφή – ορισμός
Με τον όρο γλαύκωμα εννοούμε ένα σύνολο παθολογικών καταστάσεων του οφθαλμού, που έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης σε τέτοιο βαθμό που να προκαλεί βλάβη στο οπτικό νεύρο και αλλοιώσεις από το οπτικό πεδίο.
Παθογένεια
Στη διαμόρφωση του ύψους της ενδοφθάλμιας πίεσης σημαντικό ρόλο παίζει το υδατοειδές υγρό του οφθαλμού.Το υδατοειδές υγρό παράγεται από το ακτινωτό σώμα χύνεται στον οπίσθιο θάλαμο και στη συνέχεια μέσω της κόρης μεταβαίνει από τον οπίσθιο θάλαμο στον πρόσθιο. Το μεγαλύτερο ποσό του υδατοειδούς υγρού αποχετεύεται από τη γώνια του προσθίου θαλάμου. Πρόσθιος θάλαμος ονομάζεται ο χώρος που αφορίζεται, μπροστά από την οπίσθια επιφάνεια του κερατοειδούς, πίσω από την πρόσθια επιφάνεια της ίριδας και περιφερικά από την σκληροκερατοειδη ζώνη. Οπίσθιος θάλαμος είναι ο χώρος που αφορίζεται, εμπρός από την οπίσθια επιφάνεια της ίριδας και προς τα πίσω από την πρόσθια επιφάνεια του φακού. Ο περιφερικός χώρος του προσθίου θαλάμου ονομάζεται γωνία.
Μορφές
Το γλαύκωμα μπορεί να είναι πρωτοπαθές, όπως το χρόνιο απλό γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας και το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας ή δευτεροπαθές, οπότε η αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης είναι σύμπτωμα κάποιας άλλης οφθαλμικής πάθησης. Δευτεροπαθή γλαυκώματα είναι το ψευδοαποφολιδωτικό (εναπόθεση ελαφρά γκριζωπών ή λευκωπών φολίδων στα πρόσθια μόρια του οφθαλμού), το χρωστικό (κοκκία χρωστικής στο πρόσθιο ημιμόριο, ιδίως σε σκουρόχρωμα μάτια ), το νεοαγγειακό (ισχαιμία του αμφιβληστροειδούς ), το φακογενές, το μετατραυματικό, το φαρμακευτικό (μακροχρόνια χρήση κολλυρίου κορτιζόνης) και το μεταφλεγμονώδες (μετά ραγοειδίτιδα).
Συγγενές γλαύκωμα
Το γλαύκωμα το οποίο εμφανίζεται κατά τη γέννηση του ατόμου ονομάζεται συγγενές. Όταν εμφανιστεί μέσα στα τρία πρώτα χρόνια της ζωής, μιλάμε για παιδικό γλαύκωμα και κατά την ενηλικίωση για νεανικό. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα του βούφθαλμου (μεγάλος βολβός που απωθεί τα βλέφαρα με μεγάλο κερατοειδή), η οποία παρατηρείται στο συγγενές γλαύκωμα.
Χρόνιο απλό γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας
Αποτελεί τη συχνότερη μορφή γλαυκώματος και απαντά στο γενικό πληθυσμό , ηλικίας άνω των 40 ετών, σε ποσοστό 1-2% αυξανόμενο με την ηλικία.
Το χρόνιο απλό γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας χαρακτηρίζεται από:
– Αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης πάνω απο 21 mm Hg. (Παρολαυτά
ενα σημαντικό ποσοστό των ασθενών που πάσχουν απο γλαύκωμα αυτής της
μορφής έχουν συνέχεια ΕΟΠ χαμηλότερη από 21mmΗg οπότε μιλάμε για
γλαύκωμα χαμηλής
πιέσεως.
– Ανοιχτή γωνία προσθίου θαλάμου.
– Ατροφική κοίλανση της οπτικής θηλής η οποία διαγιγνώσκεται
βυθοσκοπικά.
– Αλλοιώσεις του οπτικού πεδίου.
Η εισβολή και η πρόοδος της νόσου είναι ύπουλη. Ο ασθενής συνήθως δεν παραπονείται για κάνενα σύμπτωμα, εως ότου μετά από πολλά χρόνια επέλθει σημαντική έκπτωση του οπτικού πεδίου και της κεντρικής όρασης.
Η ακριβής αιτιολογία της νόσου είναι άγνωστη. Κληρονομείται με πολυγονιδιακό πολυπαραγοντικό χαρακτήρα ενώ οι τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι αγγειακοί παράγοντες συμμετέχουν στην εκδήλωση της νόσου.
Οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας
Το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας είναι μία κατάσταση κατά την οποία εμποδίζεται η αποχέτευση του υδατοειδούς υγρού του οφθαλμού, λόγω της απόφραξης της γωνίας προσθίου θαλάμου από την περιφέρεια της ίριδος. Αποτέλεσμα της απόφραξης είναι η αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης σ’ επίπεδα μεγαλύτερα από 40-50 mmΗg.
Είναι νόσος σπανιότερη απο το χρόνιο απλό γλαύκωμα και παρατηρείται συχνότερα στις γυναίκες. Εμφανίζεται συνήθως σε μάτια μικρά, υπερμετρωπικά, με αβαθή πρόσθιο θάλαμο και στενή γωνία προσθίου θαλάμου, με μικρή διάμερο κερατοεδούς. Για την εμφάνιση της νόσου μπορεί να παίζει ρόλο και η επίδραση παραγόντων του περιβάλλοντος, η ψυχοσύνθεση του ατόμου, μια έντονη κατάσταση stress.
Ο ασθενής εμφανίζει αιφνίδια έντονο πόνο, φωτοφοβία, δακρύρροια, σημαντική ελάττωση της όρασης καθώς και τάση για έμετο. Ο οφθαλμός είναι κόκκινος και η κόρη σε ημιμυδρίαση και δεν αντιδρά στο φως.
Το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας είναι απο τις λίγες επείγουσες περιπτώσεις στην Οφθαλμολογία και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση.
Αντιμετώπιση
Σκοπός της θεραπείας του χρόνιου απλού γλαυκώματος όπως και κάθε άλλου τύπου γλαυκώματος είναι η ελάττωση της παθολογικά υψηλής ενδοφθάλμιας πίεσης μέσα σε φυσιολογικά όρια.
Αρχικά χρησιμοποιείται η φαρμακευτική θεραπεία και σε περίπτωση μη ικανοποιητικής ρύθμισης της ενδοφθάλμιας πίεσης προχωρούμε στη χειρουργική θεραπεία.
Οι κατηγορίες των αντιγλαυκωματικών φαρμάκων που
χρησιμοποιούνται είναι:
– Παρασυμπαθητικομιμητικά (μυωτικά) (πιλοκαρπίνη)
– β-αναστολείς (Τιμολόλη, Βηταξολόλη)
– Αναστολείς καρβονικής ανυδράσης (Χορηγούνται και τοπικά π.χ.
Δορζολαμίδη και απο το στόμα π.χ. Ακεταζολαμίδη)
– Εκλεκτικοί α2 αδρενεργικοί αγωνιστές π.χ. Βριμονιδίνη
– Ανάλογα προσταγλαδινών π.χ. Λατανοπρόστη καθώς και συνδυασμοί
αυτών
Σκοπός των αντιγλαυκωματικών εγχειρήσεων είναι η δημιουργία μιας νεας οδού αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού του οφθαλμού ώστε να ελαττωθεί η ενδοφθάλμια πίεση. Τέτοιες εγχειρήσεις είναι η καλυμμένη σκληρεκτομή και η τραμπεκουλεκτομή. Υπάρχει η δυνατότητα χρήσης Laser (Argon Laser τραμπεκουλοπλαστική) για τη θεραπεία του χρόνιου απλού γλαυκώματος συνήθως ως βοηθητική της φαρμακευτικής θεραπείας.
Σε περίπτωση οξέος γλαυκώματος κλειστής γωνίας μετά την εφαρμογή της κατάλληλης φαρμακευτικής θεραπείας με σκοπό να ελαττωθεί η ενδοφθάλμια πίεση, προχωράμε στη χειρουργική θεραπεία που συνίσταται είτε σε περιφερική ιριδεκτομή είτε σε περιφερική ιριδοτομή αναιμάκτως με τη χρήση ακτίνων Laser. Επειδή το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας είναι νόσος αμφοτερόπλευρος συνιστάται προφυλακτική ιριδοτομή και στον άλλο μη προσβεβλημένο οφθαλμό.
Διαβάστε επίσης
Χειρουργός Οφθαλμίατρος
