Σπάνια πλέον σήμερα, πάντα όμως σοβαρή κατάσταση.

Γενικά

Η ρήξη της μήτρας είναι μία από τις πιο σοβαρές επιπλοκές της εγκυμοσύνης, στην οποία οφείλεται το 50% περίπου της μητρικής θνησιμότητας. Σήμερα με την πρόοδο της μαιευτικής επιστήμης και την εδραίωση της χαμηλής εγκάρσιας τομής για τις περιπτώσεις της καισαρικής τομής, έχουν καταστήσει τη ρήξη της μήτρας μία σπάνια επιπλοκή .

Αίτια

Η ρήξη της μήτρας μπορεί να γίνει αυτόματα στη μήτρα είτε λόγω ανεπαρκούς κοιλότητας αυτής, οπότε δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του αυξανόμενου όγκου του εμβρύου, είτε εξαιτίας κεντρικής αποκόλλησης του πλακούντα, είτε να οφείλεται σε ιατρογενή αίτια, όπως τραυματισμό εξαιτίας κολπικών μαιευτικών επεμβάσεων και εξωτερικού μετασχηματισμού του εμβρύου, ή χορήγηση φαρμάκων, όπως αλόγιστη χρήση ωκυτοκίνης, είτε τέλος να προκληθεί σε προυπάρχουσα εγχειρητική ουλή στο τοίχωμα της μήτρας, από προηγούμενη καισαρική τομή ή από άλλη επέμβαση, όπως ινωμυωματεκτομή.

Η συνηθέστερη αιτία της ρήξης της μήτρας είναι η προηγηθείσα καισαρική τομή και αυτό γιατί τα τοιχώματα της μήτρας στο σημείο της ουλής δεν έχουν πλέον την ίδια ανθεκτικότητα, με αποτέλεσμα σε μία νέα εγκυμοσύνη, κάτω από την αυξανόμενη ενδομητρική πίεση, τα τραυματικά χείλη της μητρικής ουλής να διαχωριστούν. Αυτός είναι εξάλλου και ο λόγος για τον οποίο μία προηγηθείσα καισαρική τομή αποτελεί ένδειξη για επόμενη νέα καισαρική. Είναι βέβαια γεγονός ότι η αντικατάσταση της κάθετης από την εγκάρσια χαμηλή τομή μείωσε αφάνταστα τις περιπτώσεις ρήξης, ενώ εάν συμβεί πλέον θα πρόκειται για ατελή ρήξη, όπου δεν γίνεται διάσπαση του ορογόνου της μήτρας.

Η ρήξη μπορεί να γίνει είτε κατά τη διάρκεια της κύησης, είτε κατά τη διάρκεια του τοκετού. Η ρήξη ως επιπλοκή μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες τόσο για τη μητέρα όσο και το έμβρυο, ιδίως η ρήξη που συντελείται κατά τη διάρκεια της κύησης, όπου μόνο η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της μπορει να περιορίσει τις συνέπειές της, ενώ εάν η ρήξη συντελεστεί κατά τη διάρκεια του τοκετού, η μητέρα βρίσκεται ήδη σε εντατική παρακολούθηση και η θεραπευτική αντιμετώπισή της μπορεί να είναι και πιο άμεση και πιο αποτελεσματική.

Κλινική εικόνα

Υπάρχουν δύο είδη ρήξης, η ατελής και η τέλεια. Στην ατελή, η ρήξη περιορίζεται μόνο στο ενδομήτριο και μυομήτριο, αφήνοντας ακέραιο τον ορογόνο χιτώνα και το μόνο σύμπτωμα είναι η ευαισθησία στην περιοχή της παλαιάς ουλής, όπου συνήθως υπάρχει ένα ψηλαφητικό κενό. Εφόσον η θέση της ρήξης δεν έχει σχέση με τη θέση πρόσφυσης του πλακούντα, το έμβρυο δεν επηρεάζεται. Στην τέλεια, η ρήξη αφορά σε όλους τους χιτώνες και η κατάσταση είναι πολύ πιο σοβαρή. Εάν η ρήξη οφείλεται σε προηγούμενο εγχειρητικό τραύμα, αιμορραγία μπορεί να μην υπάρχει, γιατί η ρήξη γίνεται στα ουλοποιημένα τραυματικά χείλη της τομής. Ωστόσο δεν αποκλείεται να εμφανιστεί και αιμορραγία, που μπορεί να φανεί και από τα εξωτερικά γεννητικά όργανα. Αποτέλεσμα της ρήξης είναι η αυτόματη ρήξη των υμένων, οπότε το έμβρυο είναι δυνατό να εξέλθει στην ελεύθερη περιτοναική κοιλότητα και να ακολουθήσει αποκόλληση του πλακούντα. Σε ορισμένες περιπτώσεις μεγάλης ρήξης είναι δυνατή και η ψηλάφιση μελών του εμβρούου άμεσα κάτω από το κοιλιακό τοίχωμα. Εάν η ρήξη οφείλεται σε κεντρική πρόωρη αποκόλληση του πλακούντα τα συμπτώματά της είναι έντονος πόνος, βαριά αλλοίωση έως και απώλεια των καρδιακών παλμών του εμβρύου, συμπτώματα εσωτερικής αιμορραγίας, αιμορραγική διάθεση, τετανική σύσπαση της μήτρας.

Εάν η τέλεια ρήξη γίνει κατά τη διάρκεια του τοκετού διαπιστώνεται εξαφάνιση των συστολών της μήτρας, τα σκιρτήματα του εμβρύου γίνονται επώδυνα, η γυναίκα παύει να έχει ωδίνες ενώ πονά ιδιαίτερα στο υπογάστριο και παρουσιάζει συμπτώματα shock. Επιπλέον διαπιστώνεται μεταβολή του σχήματος του εμβρύου και με κολπική εξέταση διαπιστώνεται απεμπέδωση της προβάλλουσας μοίρας.

Αξίζει να σημειωθεί και μία κατηγορία ατελών ρήξεως της μήτρας, που συμβαίνουν στο κατώτερο τμήμα του σώματός της. Αυτές είναι οι συγκαλυμμένες και η υποψία για την ύπαρξή τους εμφανίζεται κατά τις πρώτες ημέρες της λοχείας, όπου παρατηρείται μία καταβολή της λεχωίδας, πόνος στο υπογάστριο, υποπαλινδρόμηση της μήτρας, διάρροια, ταχυκαρδία και χαμηλός αιματοκρίτης.

Αντιμετώπιση

Ο τρόπος αντιμετώπισης της ρήξης είναι η άμεση εκτέλεση λαπαροτομίας, προκειμένου να σωθεί τόσο το έμβρυο όσο και η μητέρα, η οποία κινδυνεύει άμεσα από την ακατάσχετη αιμορραγία. Η παρουσία νεογνολόγου είναι απόλυτα αναγκαία, για την έγκαιρη αντιμετώπιση των προβλημάτων του νεογέννητου. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ρήξης εξαρτάται από το μέγεθός της, δηλαδή εάν πρόκειται για μικρή ρήξη μπορεί να γίνει απλή συρραφή, εάν όμως πρόκειται για μεγάλη και ανώμαλη ρήξη τότε γίνεται μαιευτική ολική υστερεκτομία. Σημειωτέον ότι τις περισσότερες φορές γίνεται μετάγγιση πολλών μονάδων αίματος στη μητέρα για την αντιμετώπιση του εμφανιζόμενου shock.

Διαβάστε επίσης

• Αν σκέφτεστε να μείνετε έγκυος…
• Οι πόνοι της περιόδου
• Γιατί η οστεοπόρωση προτιμά τις γυναίκες;
• Τερηδόνα και ουλίτιδα της κύησης
• Εγκυμοσύνη και ερυθρά