Πολλές φορές οι γονείς αναρωτιούνται το γιατί τα παιδιά τους τους λένε ψέματα, ακόμη και για πολύ απλά θέματα. Κάποιοι άλλοι θέλουν να καταλάβουν, αν η φαντασία του παιδιού το οδηγεί στην ψευδολογία. Ας δούμε όμως πρώτα τι είναι ψέμα. Ως ψέμα ορίζουμε την απόκρυψη της αλήθειας.
Η φαντασία από την άλλη πλευρά είναι η ικανότητα της αναπαράστασης με το μυαλό γεγονότων, πραγμάτων ή καταστάσεων που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Γιατί τα παιδιά λένε ψέματα; Τόσο οι αιτίες όσο και οι πιθανές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα είναι πολλές. Ας δούμε κάποιες από αυτές.
Ψέματα και …ατέλειες
Τα παιδιά λένε πολλές φορές ψέματα για να αναπληρώσουν ατέλειες που έχουν ή νομίζουν ότι έχουν. Λένε ψέματα όπως οι ενήλικες, για να ξεφύγουν από κάποια δύσκολ στιγμή ή για να αποτρέψουν τις αναπόφευκτες ή οδυνηρές συνέπειες των πράξεων τους.
Οταν ένα παιδί σπάσει με τη μπάλα του το τζάμι του σαλονιού, μπορεί να πει ότι αυτό το έκανε ο σκύλος ή η γάτα, ή ακόμα και το μικρότερο αδελφάκι του (το οποίο είναι μόλις 2 μηνών και κοιμόταν στην κούνια).
Για να προστατεύσουν λοιπόν τον εαυτό τους τα παιδιά λένε ψέματα
άμυνας, όπως το παραπάνω.
Οταν οι γονείς έχουν υψηλές προσδοκίες από τα παιδιά τους, είναι
δυνατόν να τα αναγκάσουν οι ίδιοι να καταφύγουν στο ψέμα.
Ετσι μπορεί ένα αγόρι να πει ότι η ομάδα του νίκησε στο ποδόσφαιρο και ότι εκείνο έβαλε τα περισσότερα γκόλ, διότι γνωρίζει ότι μία τέτοια πληροφορία θα έκανε τον πατέρα το περήφανο για εκείνο.
Ακόμη τα παιδιά προσπαθώντας να ανταποκριθούν στην κοινωνική προβολή κάποιων άλλων, (φίλων τους, συμμαθητών τους), συχνά υπερβάλλουν ή λένε ψέματα για την καταγωγή τους, το επάγγελμα των γονιών του, για το πόσο μεγάλο είναι το σπίτι τους ή πόσο πολύ ακριβό είναι το αυτοκίνητο τους.
Η φαντασία, η προσποιήση και η φαντασιοπληξία
Σαν γονείς λοιπόν, οφείλουμε να ανακαλύψουμε τους ακριβείς λόγους που οδηγούν το παιδί μας να πει ψέματα.
Δίνοντας του, πολύ αγάπη και στοργή, την πλήρη αποδοχή μας, ακόμη και στις αποτυχίες του, όταν το ενθαρρύνουμε να μιλά για τα συναισθημάτα του, και θεωρούμε το λόγο του και την άποψη ισότιμη με τη δική μας, βάζουμε τα θεμέλια έτσι ώστε το παιδί να μην νοιώθει αναγκασμένο από εμάς τους ίδιους να πει ψέματα.
Η παιδική ηλικία είναι μια περίοδος γεμάτη φαντασία, δημιουργική προσποιήση, μία περιόδος φυσιολογικής φαντασιοπληξίας, μίμησης προτύπων και πίστης στο μαγικό. (π.χ ένα παιδί ακούγοντας στο παραμύθι που του διαβάζουμε ότι ο ήρωας γίνεται αόρατος, πιστεύει ότι το ίδιο ισχύει και για εκείνο).
Καθώς το παιδί μεγαλώνει, ακόμη και αν συνεχίζει να χρησιμοποιεί την φαντασία του σε υπερβολικό βαθμό, σιγά – σιγά αρχίζει να κατανοεί ότι τα προίοντα της είναι διαφορετικά από αυτά της πραγματικότητας.
Πρέπει λοιπόν οι γονείς να μάθουν και οι ίδιοι να ξεχωρίζουν το ψέμα από την φανταστική ιστορία και να μην κατηγορούν το παιδί στην δεύτερη περίπτωση.
Αν τα ψέματα που λέει ένα παιδί, είναι απλώς ένα είδος περιστασιακής συμπεριφοράς, αυτό θα πρέπει να το αντιληφθούμε ως ένα φυσιολογικό μέρος της ανάπτυξης.
Φυσικά θα πρέπει να εξηγούμε στο παιδί ότι η συμπεριφορά αυτή είναι κατακριτέα τόσο από εμάς τους ίδιους αλλά και από το κοινωνικό περίγυρο, και να του επισημάνουμε τις αρνητικές συνέπειες που έχει το ψέμα στις ανθρώπινες σχέσεις.
Θα πρέπει να του γίνει κατανοητό ότι το ψέμα είναι τόσο απαράδεκτο όσο και η πράξη, την οποία μέσα από το ψέμα προσπαθεί να καλύψει.
Αν το παιδί σας λέει συχνά ψέματα
Αν ένα παιδί λέει συχνά και επίμονα ψέματα, οι γονείς θα πρέπει να διερευνήσουν και να ξεκαθαρίσουν και την δική τους σχέση με το ψέμα. Πόσο συχνά το χρησιμοποιούν, και πόσο συχνά το παιδί τους γίνεται ο αποδέκτης αυτής της συμπεριφοράς.
Αν παρ’όλα αυτά το παιδί συνεχίζει και επιμένει να χρησιμοποιεί τα ψέματα ή ακόμα αν δείχνει ότι και το ίδιο μπερδεύει το ψέμα με την αλήθεια, τότε πρέπει να ζητηθεί η βοήθεια ενός ειδικού.
Διαβάστε επίσης
Έχει σπουδάσει Συμβουλευτική. Μετά την αποφοίτησή της από το Ελληνικό Παιδαγωγικό Ινστιτούτο σε τριετές πρόγραμμα σπουδών στη Ψυχολογία, ακολούθησε τετραετές πρόγραμμα στη Συμβουλευτική (Counselling & Psychotherapy Central Awarding Body). Συνέχισε τις σπουδές της σε θέματα που αφορούν τη συμβουλευτική πένθους. Ολοκλήρωσε το B.A στη Συνθετική θεραπεία (Middlesex University). Mέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ανθρωπιστικής & Συνθετικής Θεραπευτικής Συμβουλευτικής & Ψυχοθεραπείας.
