Ο καρκίνος του στόματος αποτελεί την 6η πιο συχνή κακοήθεια ανά τον κόσμο, με 350.000 ανθρώπους να προσβάλλονται ετησίως. Στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας αποτελεί την συχνότερη μορφή καρκίνου, ενώ στην Ελλάδα κάθε χρόνο 600 άτομα εμφανίζουν κάποιου είδους νεοπλασία στην στοματική τους κοιλότητα. Η κατανόηση των μηχανισμών και των παραγόντων που ευθύνονται για την εμφάνιση καρκινωμάτων αλλά και των προκαρκινικών βλαβών γίνεται συνεπώς επιτακτική, προκειμένου να γίνει κατορθωτή η πρόληψη και η έγκαιρη αντιμετώπισή τους. Στις προκαρκινικές βλάβες κατατάσσονται παθολογικές οντότητες όπως η λευκοπλακία και η ερυθροπλακία, ενώ στις προκαρκινικές καταστάσεις, νοσήματα όπως το σύνδρομο Plumer-Vinson, η ατροφική γλωσσίτιδα στη σύφιλη, η υποβλεννογόνια ίνωση, η διαβρωτική μορφή του λειχήνα, κ.α.

Σύμφωνα λοιπόν με τα σημερινά δεδομένα, διάφοροι εξωγενείς (περιβαντολλογικοί παράγοντες) ενοχοποιούνται είτε άμεσα είτε έμμεσα και εμπλέκονται στους μηχανισμούς γενέσεως των προκαρκινικών βλαβών και του καρκίνου στην στοματική κοιλότητα, ενώ ταυτόχρονα ενδογενείς παράγοντες όπως τα ογκογονίδια, τα ένζυμα επιδιόρθωσης του DNA, ορμόνες, η ανοσολογική άμυνα του οργανισμού κ.α. συμβάλλουν από την πλευρά τους στην εκδήλωση τους.

Σχηματικά όμως μπορούμε να πούμε ότι είναι μια μακροχρόνια διαδικασία, κατά την οποία οι εξωγενείς παράγοντες προκαλούν αλλαγές στο γενετικό υλικό του κυττάρου, οι οποίες δεν διορθώνονται.

Μια τέτοια αλλαγή βέβαια δεν είναι ποτέ αρκετή για να μετατρέψει ένα φυσιολογικό κύτταρο σε καρκινικό, αλλά αν αυτή περάσει στην επόμενη γενιά κυττάρων, τότε αυτά καθίστανται περισσότερα ευάλωτα σε νέες μεταλλάξεις, λόγω δυσλειτουργίας των γονιδίων που ελέγχουν τους μηχανισμούς της επιδιόρθωσης και του ελέγχου του κυτταρικού κύκλου με αποτέλεσμα την έναρξη της διαδικασίας της καρκινογένεσης .

Το κάπνισμα έχει συνδεθεί με τις παραπάνω παθολογικές καταστάσεις από το 1859. Ένας παράγοντας σχετικός με το κάπνισμα, που όπως φαίνεται παίζει ρόλο στην πρόκληση δυσπλαστικών εξεργασιών στην στοματική κοιλότητα είναι και ο τύπος καπνίσματος.

Έτσι ενώ το κάπνισμα τσιγάρων φαίνεται να ευθύνεται περισσότερο για την ανάπτυξη νεοπλασματικών εξεργασιών στον φάρυγγα και στους πνεύμονες, το κάπνισμα πίπας ή πούρων και η μάσηση του καπνού προκαλεί συνήθως τις εξεργασίες αυτές στην στοματική κοιλότητα.

Η αιτία αυτού του φαινομένου αποδίδεται στο ότι οι καπνιστές αυτού του τύπου δεν εισπνέουν τον καπνό, αλλά τον διατηρούν μέσα στο στόμα τους, οπότε αυτός δρα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στον βλεννογόνο.

Το αλκοόλ αυτό καθ΄αυτό δεν θεωρείται καρκινογόνος παράγοντας. Τα προϊόντα όμως του μεταβολισμού του, η ερεθιστική του δράση στους βλεννογόνους, αλλά και οι βλαπτικές συνέπειες του στο ήπαρ (με αποτέλεσμα διαταραχές στην τροφική ισορροπία των ιστών και στην ανοσοβιολογική ικανότητα αντίδρασης), σε συνδυασμό με την επίδραση τους στους κυτταρικούς μηχανισμούς, το ενοχοποιούν έμμεσα.

Η δράση του καπνίσματος και του αλκοόλ ενισχύεται σε μεγάλο βαθμό, όταν στη στοματική κοιλότητα δρουν διάφοροι χρόνιοι ερεθιστικοί ή τραυματογόνοι παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι κατεστραμμένα, οξύαιχμα δόντια και σφραγίσματα, κακότεχνες προσθετικές εργασίες, οδοντοστοιχίες που δεν εφαρμόζουν καλά, γαλβανικά ρεύματα, κ.α.

Μια ιδιαίτερη κατηγορία των παραγόντων αυτών είναι διάφορες διατροφικές συνήθειες ατόμων ή πληθυσμών, όπως η κατανάλωση πολύ θερμών φαγητών και η χρήση ή μάσηση καρυκευμάτων, συνήθεια αρκετά διαδεδομένη σε διάφορες χώρες της Ασίας.

Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι η αποφυγή του καπνίσματος και της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, η διατήρηση της στοματικής υγείας και η διερεύνηση κάθε αλλοίωσης, είτε ενοχλεί είτε είναι ασυμπτωματική, περιορίζει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης νεοπλασματικών εξεργασιών στο στόμα.

Διαβάστε επίσης

• Αν σκέφτεστε να μείνετε έγκυος…
• Είμαι συνέχεια κουρασμένος, μήπως μου λείπει μαγνήσιο;
• Πίνετε για να ζεσταθείτε;
• Πόσο παχαίνουν τα ποτά;
• Αυξημένες τρανσαμινάσες. Τι μπορεί να σημαίνουν;