Στη φύση φιλοξενούνται πολλά βακτηριακά γονίδια που προκαλούν ευαισθησία ή αντοχή στις ασθένειες, με αποτέλεσμα αυτή η ποικιλία να συνεισφέρει στην επιβίωσή μας. Η πάλη ανάμεσα στα βακτήρια και σε εμάς γίνεται με πολλούς σύνθετους τρόπους. Ενας παρόμοιος αγώνας συντελείται στη φύση ανάμεσα στα εκατομμύρια είδη του ζωικού και φυτικού βασιλείου και στα δικά τους βακτήρια. Τα παραπάνω ανέφερε η Διευθύντρια του Μικροβιολογικού Εργαστηρίου του Π.Γ.Ν.Α. “Ευαγγελισμός” κ. O. Πανιάρα σε διάλεξη που έδωσε, στα πλαίσια του 28ου Πανελλήνιου Ιατρικού Συνεδρίου, που πραγματοποιείται από τις 21 έως και τις 25 Μαΐου στο ξενοδοχείο Divani Caravel.

Τα αντιβιοτικά αποτελούν τη μοναδική θεραπευτική ανακάλυψη στην ιστορία των λοιμώξεων και είναι μία κατηγορία φαρμάκων που έχει τελείως ανατρέψει την έκβαση των θανατηφόρων ασθενειών που προκαλούνται από λοιμογόνους μικροοργανισμούς.

Η ικανότητα των αντιβιοτικών, όπως η πενικιλίνη να επιφέρουν ταχεία θεραπεία σε προηγουμένως θανατηφόρες λοιμώξεις τα τοποθέτησε στην κορυφή της κλίμακας των θεραπευτικών παραγόντων. Τα βακτήρια όμως, που εκτίθενται στην ευρεία δράση των αντιβιοτικών, βρίσκουν τρόπους να αντιμετωπίζουν το αποτέλεσμα της δράσης των αντιβιοτικών και να γίνονται ανθεκτικά σε αυτά τα ισχυρά φάρμακα.

Φαίνεται ότι τα αντιβιοτικά έσπειραν τους “σπόρους” της δικής τους δυνητικής ανεπάρκειας, αφού επιλεγμένα στελέχη βακτηρίων μπορούν να ανθίστανται στη δράση τους. Ακόμη, πολλά από αυτά τα στοιχεία αντοχής μπορεί να μεταφερθούν και να διασπαρούν από τα ανθεκτικά βακτήρια σε άλλα βακτήρια, ακόμη και διαφορετικού είδους.

Παρά τα ανεπιθύμητα αποτελέσματα από την υπερκατανάλωση, τα αντιβιοτικά δεν έχουν αποτύχει ως σημαντικοί θεραπευτικοί παράγοντες. Μάλλον είναι προφανής η δυναμική της δράσης τους και το ό,τι θα πρέπει να χρησιμοποιούνται συνετά.

Ευτυχώς τα αντιβιοτικά παραμένουν πολύ αποτελεσματικά στη θεραπεία της πλειονότητας των βακτηριακών ασθενειών. Αυτή η κατάσταση όμως αλλάζει συνεχώς. Σε πολλά μέρη του κόσμου, φθηνά και ανασφαλή αντιβιοτικά δεν είναι πλέον δραστικά, γεγονός που οφείλεται στην άσκοπη ή μη κατάλληλη χρήση τους.

Αποτελεσματική θεραπεία δε γίνεται σε πολλά μέρη του κόσμου, όπου τα νεώτερα φάρμακα για την αντιμετώπιση των ανθεκτικών βακτηρίων είναι πολύ ακριβά για τους περιορισμένους εθνικούς οικονομικούς προϋπολογισμούς. Παλαιότερα φάρμακα συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται, παρά την αλλαγή των φαινότυπων αντοχής, προάγοντας νέους και συχνά περισσότερο ανθεκτικούς τύπους βακτηρίων. Ακόμη σε μερικές χώρες τα αντιβιοτικά υπερκαταναλώνονται, ενώ σε άλλες όπου είναι περισσότερο απαραίτητα, υπάρχει αξιοσημείωτη έλλειψη.

Γεγονός είναι ότι η γενική χρήση των αντιβιοτικών χρειάζεται βελτίωση σε όλα τα μέρη του κόσμου. Η επιδίωξη της βελτίωσης της χρήσης των αντιβιοτικών αφορά τους καταναλωτές (ανθρώπους, ζώα ή φυτοκαλλιέργειες), τα άτομα που συνταγογραφούν τα αντιβιοτικά ( ιατροί, κτηνίατροι, γεωπόνοι) και στις βιομηχανίες που παράγουν και προάγουν τα αντιβιοτικά.

Αν καταφέρουμε να αναγνωρίσουμε τους διαφορετικούς τομείς που χρειάζονται βελτίωση στη χρήση των αντιβιοτικών, θα μπορέσουμε να επιτύχουμε καλύτερη κατανομή και χρήση τους, αύξηση της επαγρύπνησης σφαιρικά και μείωση της απειλής από την ανάπτυξη αντοχής.

Η προσοχή της παγκόσμιας ιατρικής κοινότητας θα πρέπει να στραφεί στην προστασία της αποτελεσματικότητας αυτών των πολύτιμων παραγόντων διεθνώς. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μεγιστοποίηση της ευνοϊκής κλινικής έκβασης με μεγιστοποίηση της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας, ελαχιστοποίηση της δυναμικής για την ανάπτυξη διασποράς επιλεγμένης αντοχής και μεγιστοποίηση του κόστους-όφελους της θεραπείας.

Διαβάστε επίσης

• Θετικά αποτελέσματα από τη χρήση κλιοκινόλης κατά του Αλτσχάιμερ
• Χρήση υπερήχων για την αντιμετώπιση εγκεφαλικών όγκων
• Αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων καταγγέλλει το ΙΝΚΑ
• Κόμβος πληροφόρησης για υγιεινή και ασφαλή χρήση του φυσικού αερίου
• Προσοχή στη χρήση αντιβιοτικών στα παιδιά