Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Πυρετικοί σπασμοί, ονομάζονται τα επεισόδια σπασμών που παρατηρούνται σε βρέφη και νήπια κατά την διάρκεια εμπύρετων καταστάσεων, με εξαίρεση τις λοιμώξεις του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ).

Γενικά

Με τον όρο σπασμοί, εννοούμε επιληπτικές κρίσεις, (δηλαδή παροξυσμικά κλινικά επεισόδια, που προκαλούνται από υπερβολική και συγχρονισμένη μεταβολή της ηλεκτρικής δραστηριότητας μεγάλων ομάδων νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου), οι οποίες εμφανίζουν ακούσιες (χωρίς την θέλησή μας) μυϊκές συσπάσεις, διαρκείς (τονικές), διακεκομμένες (κλονικές) ή μικτές (τονικοκλονικές).

Αίτια

Οι πυρετικοί σπασμοί, εκλύονται με τη γρήγορη άνοδο της θερμοκρασίας του σώματος από οποιαδήποτε αιτία, όπως κατά την διάρκεια ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού, ιλαράς, αιφνίδιου εξανθήματος, πνευμονίας, ωτίτιδας, γαστρεντερίτιδας (π.χ. από σιγκέλλα) και ουρολοιμώξεων. Αναφέρεται γενετική προδιάθεση για σπασμούς κατά την βρεφική ηλικία. Η συχνότητα τους στα παιδιά ανέρχεται σε 3%. Εμφανίζονται σε ηλικία μεταξύ 6 μηνών και 5 ετών (συνήθως μεταξύ 1 και 2 ετών) και όταν υπάρχει πυρετός μεγαλύτερος από 38,5 °C.

Πιθανολογείται ότι οφείλονται στην επίδραση του πυρετού από ορισμένους λοιμογόνους παράγοντες, συνήθως ιούς, στον ανώριμο εγκέφαλο του βρέφους και του μικρού παιδιού.

Ταξινόμηση

Οι πυρετικοί σπασμοί διακρίνονται σε απλούς (είναι γενικευμένοι τονικοκλονικοί σπασμοί που εμφανίζονται μέσα σε ώρες από την έναρξη του πυρετού, διαρκούν λιγότερο από 15 λεπτά, δεν υποτροπιάζουν στο 24ωρο, δεν συνοδεύονται από εστιακά γνωρίσματα, η νευρολογική εξέταση καθώς και το ηκεκτροεγκεφαλογράφημα μεταξύ των επεισοδίων είναι φυσιολογικά) και σύνθετους (είναι συνήθως εστιακοί, διαρκούν περισσότερο από 15 λεπτά, υποτροπιάζουν στο 24ωρο και μετά το τέλος του επεισοδίου παρατηρείται πάρεση Τοdd ενός μέλους ή ημιμορίου του σώματος για λίγες ώρες).

Οι πυρετικοί σπασμοί έχουν την τάση να υποτροπιάζουν σε ποσοστό που διαφέρει ανάλογα με την ηλικία εμφάνισής τους. Ειδικότερα το 50% των παιδιών που εμφανίζουν πυρετικούς σπασμούς πριν από το 1 έτος, το 28% αυτών που εμφανίζουν πυρετικούς σπασμούς μετά το 1 έτος και το 10% εκείνων που τους εμφανίζουν μετά το 3 έτος παρουσιάζουν υποτροπή. Στο 50% των παιδιών, υποτροπές παρατηρούνται τα πρώτα 1-2 χρόνια μετά το πρώτο επεισόδιο. Περίπου 10% των παιδιών με πυρετικούς σπασμούς παρουσιάζουν 3 ή περισσότερες νέες κρίσεις, Γενικά ο κίνδυνος πολλών υποτροπών είναι μεγαλύτερος στα βρέφη που παρουσιάζουν την 1η κρίση κατά το 1ο έτος της ζωής τους.

Διάγνωση

Η διάγνωση τίθεται από την κλινική εικόνα και μετά από αποκλεισμό άλλων αιτιών που μπορεί να προκαλέσουν σπασμούς. Ο εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει οσφυονωτιαία παρακέντηση (αποκλείουμε την μηνιγγίτιδα), τον προσδιορισμό του σακχάρου και του ασβεστίου του αίματος, των ηλεκτρολυτών του ορού (Να, Κ), της ουρίας του αίματος και καλλιέργεια ούρων και κοπράνων.

Διαφορική διάγνωση

Η διαφορική διάγνωση θα γίνει από άλλες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν σπασμούς με ή χωρίς πυρετό, όπως μηνιγγίτιδα, μεταβολικά νοσήματα, διαταραχές ηλεκτρολυτών (Να, Κ,Ca ), υπογλυκαιμία, ουραιμία κ.ά.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση του επεισοδίου των πυρετικών σπασμών εφόσον αυτό διαρκεί περισσότερο από 2-3 λεπτά, γίνεται με την χορήγηση διζεπάμης από το ορθό (Stezolid) ή ενδοφλέβια (σε status). Οι πυρετικοί σπασμοί είναι καλοήθης κατάσταση, ενώ μακροχρόνια θεραπεία για την αποφυγή νέων επεισοδίων πυρετικών σπασμών συνιστάται: σε παιδιά που παρουσίασαν σύνθετους πυρετικούς σπασμούς, σε παιδιά που παρουσίασαν περισσότερα από 3 επεισόδια απλών πυρετικών σπασμών και σε παιδιά με νοητική καθυστέρηση ή με οικογενειακό ιστορικό επιληψίας. Φάρμακο εκλογής είναι η φαινοβαρβιτάλη, που χορηγείται σε δόση 5 mg/ kg βάρους σώματος την ημέρα διαιρεμένη σε δύο δόσεις (πρωΐ-βράδυ), για ένα τουλάχιστο χρόνο, μετά από το τελευταίο επεισόδιο πυρετικών σπασμών.

Πρόγνωση

Η πρόγνωση των απλών πυρετικών σπασμών είναι καλή και ο κίνδυνος ανωμαλιών διανοητικής ή σωματικής ανάπτυξης, καθώς και η πιθανότητα να εκδηλωθεί επιληψία αργότερα δεν διαφέρει σημαντικά από αυτή του γενικού πληθυσμού Αντίθετα παιδιά που παρουσιάζουν νευρολογικό πρόβλημα ή ψυχοκινητική καθυστέρηση ή οικογενειακό ιστορικό επιληψίας ή παρουσίασαν σύνθετους πυρετικούς σπασμούς έχουν αυξημένο (τριπλάσιο) κίνδυνο (9,6%) να εκδηλώσουν επιληψία αργότερα.

Συμβουλές προς τους γονείς

Οι οδηγίες που δίνονται στους γονείς των παιδιών που εμφάνισαν πυρετικούς σπασμούς είναι
– να δίνουν αντιπυρετικό όταν η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη από 37,5 °C
– να έχουν διαζεπάμη (Stezolid) για χορήγηση από το ορθό, όταν οι σπασμοί διαρκούν περισσότερο από 2-3 λεπτά και
– σε περίπτωση σπασμών, να τοποθετούν το παιδί σε ασφαλές μέρος, για να προστατευθεί από ενδεχόμενο τραυματισμό και σε πλάγια θέση για να αποφευχθεί τυχόν εισρόφηση και να αποφεύγουν την βίαιη διάνοιξη του στόματος, όταν οι μασητήρες είναι συνεσπασμένοι. Μόνο σε περιπτώσεις κλονικών συσπάσεων του στόματος επιτρέπεται η τοποθέτηση μαλακού αντικειμένου μεταξύ των δοντιών για την προστασία της γλώσσας από τον τραυματισμό.

Διαβάστε επίσης

• Βασικές ερωτοαπαντήσεις για την επιληψία
• Τικ