Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Αγγειοσυσπαστική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από επεισοδιακά εμφανιζόμενες, αλλαγές του χρώματος των δακτύλων, μετά την έκθεσή τους στο κρύο. Συνυπάρχει πόνος και μούδιασμα (αιμωδία). Όταν δεν ανευρίσκεται αιτία του φαινομένου, τότε αυτό ονομάζεται πρωτοπαθές ή νόσος Raynaud. Στις δευτεροπαθείς καταστάσεις, μιλούμε απλώς για φαινόμενο Raynaud.

Παθογένεια

Ο μηχανισμός με τον οποίο γίνονται οι αλλαγές της χροιάς του δέρματος, είναι ασαφής. Σημαντικό ρόλο παίζει όμως η αγγειοσύσπαση.
Τα συνηθέστερα αίτια του φαινομένου Raynaud είναι:
– Συστηματικά ρευματικά νοσήματα του συνδετικού ιστού: Σκληροδερμία, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, μικτή νόσος του συνδετικού ιστού, ρευματοειδής αρθρίτιδα, σύνδρομο Sjogren.
– Επαγγελματική ενασχόληση: π.χ. χρήστες κομπρεσσέρ.
– Φάρμακα: β-αναστολείς, παράγωγα εργοταμίνης, βινμπλαστίνη, βρωμοκρυπτίνη.
– Αποφρακτικές αρτηριοπάθειες, σύνδρομο θωρακικής εξόδου.
– Καταστάσεις αυξημένης γλοιότητας: πολυκυτταραιμία, κρυοσφαιριναιμία, θρομβοκυττάρωση.

Πρόληψη

Στις περιπτώσεις που υπάρχει υποκείμενη νόσος, λήψη φαρμάκων ή επαγγελματική έκθεση, είναι δυνατόν να ληφθούν μέτρα για την αποφυγή επανεμφάνισης του φαινομένου. Αυτό γίνεται με την αντιμετώπιση της νόσου, τη διακοπή των φαρμάκων και της επαγγελματικής ενασχόλησης αν είναι δυνατόν, καθώς και με την αποφυγή έκθεσης στο κρύο.

Κλινική εικόνα

Μετά τη έκθεση στο κρύο τα δάκτυλα εμφανίζουν τριφασική αλλαγή της χροιάς τους: αρχικά γίνονται ωχρά, ακολούθως κυανά και τελικά ερυθρά. Σπανιότερα, οι αλλαγές αυτές εκδηλώνονται με αφορμή άλλους παράγοντες εκτός από το κρύο, όπως stress, τραύμα κ.α.
Και η νόσος και το φαινόμενο Raynaud, έχουν τη ίδια κλινική εικόνα. Η νόσος εμφανίζεται συνήθως σε μικρότερες ηλικίες και δεν προκαλεί τροφικές αλλοιώσεις στα δάκτυλα (έλκη, γάγγραινα), σε αντίθεση με το φαινόμενο Raynaud, που συχνά συνοδεύεται με έλκη και γάγγραινα των δακτύλων, μετά από συχνές προσβολές.

Διάγνωση

Γίνεται κλινικά. Καμία εργαστηριακή εξέταση δεν είναι παθογνωμονική. Όταν υποψιαζόμαστε υποκείμενη νόσο, ο έλεγχος κατευθύνεται ανάλογα.

Αντιμετώπιση

– Γενικά μέτρα:
Αποφυγή έκθεσης στο κρύο και προστασία των χεριών με γάντια.
Αποφυγή των τραυματισμών.
Χρήση μαλακτικών και λιπαντικών λοσιόν για αντιμετώπιση της ξηρότητας και των ραγάδων του δέρματος.
Διακοπή καπνίσματος.
Αποφυγή υπεύθυνων φαρμάκων.
Διακοπή, αν είναι δυνατόν της υπεύθυνης επαγγελματικής ενασχόλησης.

– Αγγειοδιασταλτικά φάρμακα:
Τοπική εφαρμογή αλοιφών νιτρογλυκερίνης.
Νιφεδιπίνη.
Α- αναστολείς όπως πραζοσίνη.
Παράγωγα προστακυκλίνης (iloprost).

– Αντιμετώπιση της υποκείμενης νόσου, σε περίπτωση φαινομένου Raynaud.

– Χειρουργικά μέτρα:
Συμπαθεκτομή.

Διαβάστε επίσης

• Κρύα χέρια και πόδια
• Το φαινόμενο του θερμοκηπίου συμβάλλει στην έξαρση ασθενειών