Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Ομάδα αρθροπαθειών, οι οποίες χαρακτηρίζονται από φλεγμονώδη αρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης ή των ιερολαγονίων αρθρώσεων και των μεγάλων περιφερικών αρθρώσεων ή όλων των παραπάνω, σε συνδυασμό με κοινές εξωαρθρικές εκδηλώσεις, απουσία ρευματοειδούς παράγοντα και αυτοαντισωμάτων και ανεύρεση σε μεγάλο ποσοστό θετικού του αντιγόνου ιστοσυμβατότητας HLA B27.

Παθογένεια

Οι οροαρνητικές σπονδυλαρθροπάθειες είναι:
1. Η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα
2. Το σύνδρομο Reiter και οι αντιδραστικές αρθρίτιδες
3. Η ψωριασική αρθρίτιδα
4. Οι εντεροπαθητικές αρθρίτιδες
Λεπτομέρειες για την κάθε μία δίνονται στα κεφάλαια που ακολουθούν.

Η αιτιολογία είναι άγνωστη. Παράγοντες που παίζουν ρόλο είναι:
1. Γενετικοί παράγοντες. Η σημασία τους στην παθογένεια των οροαρνητικών σπονδυλαρθροπαθειών φαίνεται από την ανίχνευση θετικού του HLA B27. Τα αντιγόνα ιστοσυμβατότητας (HLA) είναι πρωτεϊνικά μόρια, προϊόντα συστήματος γονιδίων. Το σύστημα αυτό λέγεται Μείζον Σύμπλεγμα Ιστοσυμβατότητας (MHC), βρίσκεται στο χρωμόσωμα 6 και κληρονομείται στους απογόνους. Με τις πρωτεΐνες-προϊόντα του, εξυπηρετεί την ικανότητα του ανοσολογικού συστήματος να δεσμεύει τα διάφορα αντιγόνα, ώστε να συντονίζει την ανοσολογική απάντηση του οργανισμού εναντίον τους. Σαν αντιγόνα λειτουργούν διάφορες ουσίες τοξικές για τον οργανισμό (π.χ. προϊόντα μικροβίων). Ορισμένες φορές όμως, λειτουργούν σαν αντιγόνα και δομικές ουσίες του ίδιου του οργανισμού.
Τα αντιγόνα ιστοσυμβατότητας ταξινομούνται σε τρεις τάξεις και εκφράζονται σε διαφορετικά είδη κυττάρων. Κάποια από αυτά έχουν συνδεθεί με γενετικά ή αυτοάνοσα νοσήματα. Ενα από αυτά είναι το HLA B 27 αντιγόνο, που ανευρίσκεται στο αίμα πολλών πασχόντων από οροαρνητικές αρθρίτιδες και συγκεκριμένα:
– Στο 90% των ασθενών με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα
– Στο 75% των ασθενών με σύνδρομο Reiter
– Στο 50% των ασθενών με ψωριασική αρθρίτιδα
– Στο 50% των ασθενών με εντεροπαθητική αρθρίτιδα
Στο γενικό πληθυσμό ανευρίσκεται φυσιολογικά σε συχνότητα 8% στη λευκή φυλή και 3% στη μαύρη.
2. Ο ρόλος των λοιμώξεων στην παθογένεια της ομάδας αυτής των σπονδυλαρθροπαθειών είναι επίσης σημαντικός, ιδιαίτερα στη περίπτωση του συνδρόμου Reiter.

Οι οροαρνητικές σπονδυλαρθροπάθειες εμφανίζονται συχνότερα σε άντρες και μάλιστα σε σχετικά νεαρή ηλικία.

Κλινική εικόνα

Τα κοινά κλινικά χαρακτηριστικά είναι:
– Σπονδυλαρθροπάθεια της σπονδυλικής στήλης.
– Προσβολή των ιερολαγονίων αρθρώσεων (ιερολαγονίτιδα).
Υπάρχει δηλαδή προσβολή του αξονικού σκελετού. Κύριο κλινικό ενόχλημα των πασχόντων είναι η οσφυαλγία.
– Τενοντίτιδες (ενθεσοπάθειες).
– Από την καρδιά: ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδας, διαταραχές της αγωγής του ερεθίσματος στον καρδιακό μυ.
– Από τους πνεύμονες: πνευμονική ίνωση των άνω λοβών.
– Από τα μάτια: ραγοειδίτιδα.

‘Οπως γίνεται αντιληπτό, δεν συνυπάρχουν πάντα όλες οι παραπάνω εκδηλώσεις.

Διάγνωση

– Η προσβολή της σπονδυλικής στήλης σε νέους ενήλικες με οσφυαλγία θέτει την υποψία.
– Ο ακτινολογικός έλεγχος της σπονδυλικής στήλης έχει χαρακτηριστικά ευρήματα.
– Το HLA B27 αντιγόνο είναι θετικό σε σημαντικό ποσοστό.
– Ο ρευματοειδής παράγοντας είναι αρνητικός. Δεν υπάρχουν αυτοαντισώματα.

Αντιμετώπιση

Περισσότερες λεπτομέρειες για την κλινική εικόνα, τη διάγνωση και την αντιμετώπιση, δίδονται ξεχωριστά για κάθε μία από τις οροαρνητικές σπονδυλαρθροπάθειες.