Συνέντευξη με τον Ακτινολόγο, Διευθυντή στον Ευαγγελισμό, Δρ. Π. Πιπερόπουλο
Ο καρκίνος του μαστού είναι μία από τις μορφές καρκίνου, που αν και απασχολεί ένα μεγάλο κομμάτι του γυναικείου πληθυσμού, με την βοήθεια της μαστογραφίας, μπορεί να διαγνωστεί έγκαιρα ώστε να είναι εφικτή η αντιμετώπιση του. Το Care, συμμετέχοντας στην Παγκόσμια Ημέρα Μαστογραφίας, συζητά με τον Διευθυντή του Ακτινολογικού τμήματος του “Ευαγγελισμού”, κ. Πλούταρχο Πιπερόπουλο για το τι είναι μαστογραφία, πως γίνεται, αν είναι ακίνδυνη και ποιά η σημασία της, θέλοντας να βοηθήσει ώστε όλες οι γυναίκες να ξέρουν πότε πρέπει να κάνουν μαστογραφία για να γίνει εφικτή η μείωση των επιπτώσεων από τον καρκίνο του μαστού.

Care
Τι είναι η μαστογραφία;

Δρ. Πλούταρχος Πιπερόπουλος
Μαστογραφία είναι η ακτινολογική απεικόνιση του μαστού με σκοπό την ανάδειξη και διάγνωση της πιθανής υποκείμενης παθολογίας, καλοήθους ή κακοήθους και κυρίως για την ανακάλυψη του καρκίνου του μαστού. Με άλλα απλούστερα λόγια είναι η ακτινογραφία του μαστού. Η επισήμανση αυτή, όσον αφορά τον καρκίνο του μαστού έγινε καθ’ ότι σε παγκόσμιο επίπεδο στατιστικώς ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερα απαντώμενος καρκίνος στον γυναικείο πληθυσμό και είναι η πρώτη αιτία θανάτου των γυναικών.

Care
Πώς γίνεται; Είναι ανώδυνη;

Π. Π.
Η μαστογραφία γίνεται με εξειδικευμένα ακτινολογικά μηχανήματα, με συνδυασμό ειδικών κασετών και ειδικών films ώστε να επιτυγχάνεται το καλύτερο απεικονιστικό αποτέλεσμα με την λιγότερη δυνατή δόση ακτινοβολίας που δέχεται η εξεταζόμενη.

Η τεχνική αυτή λέγεται μαστογραφία χαμηλής δόσης (low dose mammography) και είναι τεχνική που χρησιμοποιείται παντού πλέον σε όλη την Ελλάδα. Συνήθως οι μαστογραφίες εκτελούνται από ειδικά εκπαιδευμένο τεχνολόγο που συμμετέχει στην ομάδα εργασίας μαζί με τον προϊστάμενο του τμήματος και την απαραίτητη γραμματειακή υποστήριξη, σε συνεργασία με τους γιατρούς ακτινολόγους.

Ο μαστός τοποθετείται επάνω σε ένα ειδικό επίπεδο παραλληλόγραμμο διάφραγμα και πιέζεται μέχρι ένα ορισμένο βαθμό, με ένα ειδικό πίεστρο. Αυτή η εφαρμοζόμενη πίεση δυνατό να δημιουργήσει δυσφορία ή ενόχληση σε μερικές εξεταζόμενες. Είναι όμως απαραίτητη διότι ακινητοποιεί τον μαστό και έτσι η ποιότητα της μαστογραφίας είναι καλύτερη διότι ελαττώνεται η ασάφεια που δημιουργεί η κίνηση και ακόμη αυξάνεται η απεικονιστική αντίθεση, απαραίτητη για την ανάδειξη των αβληχρών αλλοιώσεων.

Αυτή η εξασκούμενη πίεση στον εξεταζόμενο μαστό διαχωρίζει τους επιπροβαλλόμενους ιστούς του μαστού και διευκολύνει την ορθή διάγνωση και ακόμη κυριότερα ο μαστός που πιέζεται γίνεται λεπτότερος και έτσι η απαιτούμενη για την απεικόνισή του ακτινοβολία είναι λιγότερη.

Η μαστογραφία πρέπει να γίνεται και στους δύο μαστούς και ο κάθε μαστός να απεικονίζεται σε 2 προβολές. Τα films εμφανίζονται σε ειδικά εμφανιστήρια, με ειδικές συνθήκες και μετά ερμηνεύονται από γιατρούς ακτινολόγους που έχουν την ειδική εκπαίδευση και κατάλληλη εμπειρία.

Care
Πότε μια γυναίκα πρέπει να αρχίσει να κάνει μαστογραφία, και με ποια συχνότητα;

Π. Π.
Οι ασυμπτωματικές γυναίκες πρέπει να κάνουν την πρώτη μαστογραφία στην ηλικία των 40 ετών με συχνότητα κάθε έτος. Η παλαιότερη μαστογραφία πρέπει οπωσδήποτε να προσκομίζεται ώστε να συγκρίνεται με την νέα, ώστε να αξιολογούνται μικρές αλλαγές της εικόνας του μαστού.

Μετά την ηλικία των 50 ετών είναι δυνατόν η μαστογραφία να επαναλαμβάνεται κάθε 1,5 ή 2 έτη. Αν υπάρχουν κλινικά ευρήματα π.χ ψηλαφούμενο οζίδιο μαστού, τότε η μαστογραφία επιβάλλεται έστω και αν η ασθενής είναι μικρότερη των 40 ετών. Επίσης η πρώτη μαστογραφία δύναται να γίνει πολύ νωρίτερα από τα 40 έτη αν υπάρχει κληρονομικότητα καρκίνου μαστού π.χ αν η μητέρα είχε καρκίνο μαστού σε νεαρή ηλικία.

Care
Υπάρχουν κίνδυνοι από την μαστογραφία;

Π. Π.
Μόνο οφέλη αποκομίζονται από την χρήση της μαστογραφίας. Υπάρχει βέβαια θεωρητικός κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού από την χρήση της ακτινοβολίας, επιχείρημα που προβάλλουν πολλές ασθενείς και μερικοί όχι επαρκώς πληροφορημένοι ιατροί. Το επιχείρημα αυτό είναι αφελές. Διότι και στις δύο μαστογραφικές λήψεις η παρεχόμενη ακτινοβολία στον μαστό είναι μόνο 0,25 rad ( 2-4 m Gy ) διότι εφαρμόζεται η τεχνική της χαμηλής δόσης (low dose). Eτσι με αυτή την δόση ακτινοβολίας, χρησιμοποιώντας στατιστικά μοντέλα και αθροιστικά, η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου μαστού είναι 1 στο 1.000.000, όπου στην καθημερινή πράξη αντιστοιχεί σε κινδύνους 1 αεροπορικού ταξιδιού 1.000 μιλίων, αναπνέοντας τον μολυσμένο αέρα μεγαλουπόλεων.

Care
Κάνουν οι Ελληνίδες μαστογραφία;

Π. Π.
Οι Ελληνίδες κάνουν όλο και συχνότερα μαστογραφία σε σύγκριση με το παρελθόν . Οι κυριότεροι λόγοι που θα παραπεμφθεί από τον κλινικό γιατρό μια γυναίκα για μαστογραφία ή θα προσέλθει στο Ακτινολογικό Τμήμα αυτοβούλως, είναι οι εξής :

α) Συμπτωματική ασθενής δηλ. ασθενής με κάποιο κλινικό εύρημα π.χ ψηλαφητό μόρφωμα μαστού , άλγος, έκκριση θηλής κτλ. οπότε ο ρόλος της μαστογραφίας είναι η αιτιολόγηση των συμπτωμάτων, ώστε να εφαρμοσθεί η κατάλληλη αγωγή .

β) Ασυμπτωματική εξεταζόμενη με μαστογραφία, όπου ο σκοπός της εξέτασης είναι η ανίχνευση πρωίμων καρκίνων του μαστού και η άμεση αντιμετώπισή τους ώστε να ελαττωθεί η θνησιμότητα. Αυτός ο τρόπος εξέτασης δύναται να εφαρμοσθεί σε μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες οπότε έχουμε τον πληθυσμιακό έλεγχο των γυναικών για καρκίνο μαστού ( screening μαστού ) με σκοπό την ανακάλυψη πρωίμων αψηλάφητων καρκίνων μαστού .

γ) Παρακολούθηση των δύο ανωτέρω ομάδων.

Care
Πόσο έχει βοηθήσει η Μαστογραφία την μάχη κατά του καρκίνου;

Π. Π.
Η Μαστογραφία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος στην μάχη κατά του καρκίνου του μαστού διότι πρώτον σε συμπτωματικές γυναίκες, θα δώσει απάντηση για το κλινικό εύρημα, ώστε να εφαρμοσθεί η δέουσα αγωγή και δεύτερο σε ασυμπτωματικές γυναίκες θα βοηθήσει, ώστε να ανιχνευθούν μικροί, κάτω του 1 εκ., αψηλάφητοι διηθητικοί καρκίνοι ή καρκίνοι ενδοπορώδεις μη διηθητικοί (in situ). Και εδώ ευρίσκεται όλη η ουσία του εγχειρήματος της πρώιμης διάγνωσης, διότι αν εφαρμοσθεί η ορθή θεραπεία σ’ αυτές τις γυναίκες τότε ελαττώνεται η θνησιμότητα κατά 30%, ποσοστό πολύ σημαντικό. ΄Αρα η πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού με την μαστογραφία βοηθά στην ελάττωση της θνησιμότητας κατά 30%, και όχι να το μάθει η γυναίκα νωρίτερα ότι έχει καρκίνο του μαστού. Βέβαια πολλές φορές η απλή μαστογραφία δεν δίδει επαρκή απάντηση σε όλα τα απεικονιστικά ερωτήματα και ο ακτινολόγος συνιστά περαιτέρω διερεύνηση

Η περαιτέρω διερεύνηση συνιστάται:

α) Σε επιπρόσθετες μαστογραφικές λήψεις με ειδικές προβολές.

β) Σε υπερηχογραφικό έλεγχο του μαστού. Πρέπει να λεχθεί ότι το υπερηχογράφημα του μαστού είναι αναπόσπαστο πλέον εργαλείο διερεύνησης των παθήσεων του μαστού σε συνδυασμό πάντα με την Μαστογραφία .

γ) Σε επεμβατικές τεχνικές που σκοπό έχουν την λήψη υλικού από ύποπτες περιοχές για κυτταρολογική ή ιστολογική διάγνωση. Αυτό μπορεί να γίνει χειρουργικά ή με κατευθυνόμενη τεχνική με τους υπερήχους ή την μαστογραφία, οπότε το προς εξέταση υλικό λαμβάνεται με ειδικές βελόνες. Πρέπει να τονισθεί ότι η κλινική εξέταση τόσο από τον θεράποντα γιατρό όσο και η αυτοεξέταση του μαστού, είναι σπουδαίας σημασίας και επ’ ουδενί δεν πρέπει να υποκαθιστώνται από τον μαστογραφικό έλεγχο καθ’ ότι ο συνδυασμός της κλινικής εξέτασης με την Μαστογραφία αυξάνουν τα ποσοστά ανίχνευσης του κλινικού και υποκλινικού καρκίνου του μαστού.

---

Σύντομο βιογραφικό
Δρ Πλούταρχος Ν. Πιπερόπουλος.
Ακτινολόγος. Διευθυντής ΠΓΝΑ “Ευαγγελισμός”

Διαβάστε επίσης

• Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS – ενθαρρυντικά τα επιδημιολογικά στοιχεία
• Χρήσιμες συμβουλές για το Πασχαλινό Τραπέζι
• Κακλαμάνης για την Παγκόσμια Ημέρα για τα θύματα βασανιστηρίων
• Παγκόσμια Ημέρα για τα θύματα των Βασανιστηρίων
• Παγκόσμια ημέρα των Προσφύγων