Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Αποτελούν επιπρόσθετους ήχους που γίνονται αντιληπτοί κατά την ακρόαση των πνευμόνων και η παρουσία τους υποδηλώνει πάντοτε την παρουσία παθολογικής κατάστασης στο πνευμονικό παρέγχυμα. Ανάλογα με τον μηχανισμό παραγωγής τους και την ακουστική τους χροιά διακρίνονται σε ξηρούς, υγρούς και τρίζοντες.

Ξηροί ρόγχοι

Παράγονται στους βρόγχους όταν υπάρχει σε αυτούς πυκνόρρευστο έκκριμα. Ακούγονται και στις δύο φάσεις της αναπνοής (εισπνοή-εκπνοή), αν και είναι εντονότεροι στην εκπνοή. Η χροιά τους μοιάζει με μουσική που παράγεται από έγχορδα όργανα (μουσικοί ρόγχοι). Οι ακουστικοί τους χαρακτήρες μεταβάλλονται κατά τη βαθιά αναπνοή ή το βήχα. Οι ξηροί ρόγχοι συχνά γίνονται αντιληπτοί από τον ίδιο τον ασθενή, ο οποίος και τους περιγράφει με ακρίβεια σαν “σφύριγμα” ή “γουργουρητό γάτας”. Διακρίνονται στους συρίττοντες και τους ρεγχάζοντες.

Οι συρίττοντες ρόγχοι μοιάζουν με συριγμό ή τρίξιμο τροχού γύρω από τον άξονά του, όταν αυτός δεν έχει λιπανθεί και οφείλονται στη δίοδο του αέρα διαμέσου του στενωμένου αυλού των μικρών βρόγχων. Μπορούν να ακούγονται είτε σε μια μόνο περιοχή του πνεύμονα, είτε διάσπαρτοι σε όλη την επιφάνεια του θώρακα και πολλές φορές γίνονται αντιληπτοί από απόσταση, χωρίς στηθοσκόπιο.

Οι ρεγχάζοντες ρόγχοι μοιάζουν με ροχαλητό ανθρώπου που κοιμάται ή γουργουρητό γάτας και οφείλονται στη δόνηση από τον αέρα παχύρρευστων μεμβρανών βλέννας που έχει προσκολληθεί στα τοιχώματα των βρόγχων.

Υγροί ρόγχοι

Παράγονται στους βρόγχους όταν αυτοί είναι κατειλημμένοι από λεπτόρρευστο έκκριμα. Κατά την εισπνοή το έκκριμα αυτό μετακινείται σχηματίζοντες φυσαλίδες, οι οποίες όταν σπάσουν παράγουν τους υγρούς ρόγχους. Η ακουστική χροιά τους μοιάζει με αυτή που προκαλείται από τη ρήξη φυσαλίδων αεριούχων ποτών. Ακούγονται καλύτερα στο τέλος της εισπνοής.

Τρίζοντες ρόγχοι

Οφείλονται στην αποκόλληση των τοιχωμάτων των κυψελίδων από τον εισπνεόμενο αέρα. Η ακουστική τους χροιά μοιάζει με τον ήχο που παράγεται όταν τρίβονται τρίχες κοντά στο αυτί. Αποτελούν χαρακτηριστικό κλινικό εύρημα της πνευμονίας, ενώ παρατηρούνται επίσης στη φυματίωση, σε πνευμονικό έμφρακτό ή σε ατελεκτασία τμήματος των πνευμόνων από όγκους ή πλευριτικό υγρό. Φυσιολογικά μπορεί να ακούγονται τις πρωινές ώρες, σε άτομα που κοιμούνται τη νύχτα σε ύπτια θέση. Στην τελευταία περίπτωση είναι παροδικοί ρόγχοι που εξαφανίζονται με τις πρώτες βαθιές αναπνοές.