Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Μυοκαρδίτις είναι η εμπλοκή του καρδιακού μυός σε μία γενικότερη φλεγμονώδη διεργασία πολλές φορές οφειλόμενη σε κάποιον λοιμώδη παράγοντα.

Παθογένεια

Παρακτικά όλοι οι παθογόνοι μικροοργανισμοί (ιοί, ρικέτσιες, πρωτόζωα και μετάζωα π.χ. εχινόκοκκος) μπορούν να προκαλέσουν μυοκαρδίτιδα. Οι τρόποι που αυτοί οι μικροοργανισμοί προκαλού μυοκαρδίτιδα είναι τρείς βασικά :
1. άμεση εισβολή στο μυοκάρδιο
2. μέσω παραγωγής κάποιας μυοκαρδιακής τοξίνης π.χ. στην διφθερίτιδα
3. μυοκαρδιακή βλάβη μέσω ανοσολογικών μηχανισμών.

Η μυοκαρδιακή βλάβη μπορεί να είναι εστιακή ή διάχυτη αλλά οι βλάβες συνήθως εμφανίζουν τυχαία διασπορά σε όλο το μυοκάρδιο και έτσι οι κλινικές επιπτώσεις εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το μέγεθος και τον αριθμό των βλαβών. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου μία και μόνη και πολύ μικρή σε έκταση βλάβη μπορεί να προκαλέσει έντονη συμπτωματολογία εάν π.χ. εντοπίζεται πάνω στο ερεθισματαγωγό (το «ηλεκτρικό») σύστημα της καρδιάς. Υπάρχουν τέλος περιπτώσεις μυοκαρδίτιδος από άλλα αίτια (χημικά, τοξικά, ακτινοβολίες) που προκαλούν βλάβες στο μυοκάρδιο με εικόνα μυοκαρδίτιδος. Ενα από αυτά είναι και η χρήση κοκαϊνης. Συχνή όμως στην Ελλάδα είναι και η μυοκαρδίτιδα από θερμοπληξία.

Κλινική εικόνα

Ποικίλλει από ασυμπτωματική νόσηση έως μοιραία συμφοριτική καρδιακή ανεπάρκεια. Ενα αρχικό επεισόδιο ιογενούς λοίμωξης που παρέχεται μπορεί να είναι η αιτία για την ανάπτυξη αργότερα ιδιοπαθούς διατατικής μυοκαρδιοπάθειας. Σε άλλους η μυοκαρδίτης μπορεί να εμφανισθεί με την μορφή αρρυθμιών σε μία υγιή έως τότε καρδιά. Αλλοι άρρωστοι παραπονούνται για στηθαγχικά ενοχλήματα και εικόνα εμφράγματος στο ηλεκτροκαρδιογράφημα αλλά χωρίς στεφανιαία νόσο, όπως αποδεικνύεται με την στεφανιογραφία. Τέλος μπορεί η μυοκαρδίτης να διαδράμει ταυτόχρονα με μία οξεία περικαρδίτιδα η οποία παρουσιάζει και επικαρδική προσβολή του μυοκαρδιακού μυός.

Γενικότερα τα συμπτώματα είναι μη ειδικά και συμπεριλαμβάνουν, καταβολή, δύσπνοια, αίσθημα παλμών και προκάρδια «δυσφορία». Στο ηλεκτροκαρδιογράφημα υπάρχουν ανωμαλίες του ST και T και σπανιότερα εικόνα εμφράγματος με Q νέκρωσης. Στην κλινική εξέταση διαπιστώνεται ταχυκαρδία, τρίτος ή και τέταρτος καρδιακός τόνος και σπανιότερα φυσήματα. Η α/α δεν προσφέρει ιδιαίτερα ενώ στο υπερηχογράφημα φαίνονται περιοχές υποκινησίας διάχυτα και σχετικά επηρεασμένη συστολική λειτουργία. Εξετάσεις εκλογής είναι το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου με gallium-67 ή αντιμυοσίνη – indium- III ή πυροφωσφορικό τεχνητό -99m και η πυρηνική Μαγνητική τομογραφία, όπου και στις δύο φαίνονται φλεγμονώδεις και νεκρωτικές εστίες χαρακτηριστικές της νόσου.

Διάγνωση

Η υπόνοια της νόσου τίθεται από την κλινική εικόνα, το ηλεκτροκαρδιογράφημα και το υπερηχοκαρδιογράφημα και ενισχύεται από καλλιέργειες σε κόπρανα, αίμα, περικαρδιακό υγρό και άλλα βιολογικά υγρά. Τελική όμως διάγνωση γίνεται με την βιοψία μυοκαρδίου αν και μία οριακή ή αρνητική βιοψία δεν αποκλείει την διάγνωση.

Αντιμετώπιση

Είναι συμπτωματική και υποστηρικτική. Συνιστάται κλινοστατισμός ή έστω περιορισμός της φυσικής δραστηριότητας και θεραπεία με δακτυλίτιδα, διουρητικά, ενδοφλέβια χορήγηση γ-σφαιρίνης. Σε μερικές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται και κορτικοστεροειδή ενώ σε μικροβιακές λοιμώξεις θέση έχουν και τα αντιβιοτικά.