Η αναμόρφωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, 17 χρόνια μετά την θεσμοθέτηση του, αποτέλεσε το γεγονός της χρονιάς για την υγεία στην Ελλάδα, αφενός γιατί αφορά όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες αλλά και γιατί τάραξε τα λιμνάζοντα ύδατα σε έναν χώρο που όλοι συμφωνούν ότι νοσεί αλλά διαφωνούν στο “δια ταύτα”. Οι αντιδράσεις των επαγγελματιών του χώρου της υγείας, πότε με εποικοδομητική κριτική, πότε με απεργιακές κινητοποιήσεις, κάλυψαν όλο το φάσμα των λειτουργών της υγείας, από τους φοιτητές των Ιατρικών σχολών που προχώρησαν σε καταλήψεις, μέχρι τους γιατρούς και τους εργαζόμενους των Νοσοκομείων αλλά και του ιδιωτικού τομέα. Ο υπουργός Υγείας κ. Παπαδόπουλος, έχοντας σαν προίκα την αποτελεσματικότητα του από τον “Καποδίστρια” και το ξεπέρασμα των αντιδράσεων που είχε αντιμετωπίσει από τις τοπικές κοινωνίες, είναι αποφασισμένος να προχωρήσει στην αναμόρφωση του χώρου της Υγείας θεωρώντας ότι είναι μια απαίτηση της ίδιας της κοινωνίας.

Οι κύριοι άξονες του Νομοσχεδίου

Κυρίαρχος άξονας του νέου νομοσχεδίου είναι οι διοικητικές αλλαγές του ΕΣΥ, που σύμφωνα με το υπουργείο έχουν εκτός από οργανωτικό και ποιοτικό χαρακτήρα. Προβλέπονται να συγκροτηθούν 16 περιφερειακά συστήματα υγείας, από τα οποία τα τρία θα είναι στην Αττική και τα δύο στην Θεσσαλονίκη. Στα περιφερειακά αυτά Συμβούλια Υγείας, θα υπάγονται όλες οι μονάδες του ΕΣΥ κάθε περιφέρειας, όπως τα νοσοκομεία, τα κέντρα υγείας κλπ. Οσον αφορά την οργάνωση των νοσοκομείων συγκροτούνται αυτοτελείς αποκεντρωμένες μονάδες, που θα θα έχουν δικό τους προϋπολογισμό και θα διοικούνται από επαγγελματίες μάνατζερς. Σε ότι αφορά τους γιατρούς αν και αναφέρει ξεκάθαρα την πλήρη και αποκλειστική απασχόληση τους, προβλέπει ότι συγκεκριμένες βαθμίδες(από επιμελητή Α και πάνω), θα έχουν την δυνατότητα να διατηρούν ιδιωτικό ιατρείο εντός της μονάδας το απόγευμα.

Η δημιουργία του Οργανισμού Διαχείρισης Πόρων Υγείας (ΟΔΙΠΥ) αποτελεί τον έτερο άξονα των αλλαγών στην υγεία, που αφορά την διαχείριση των πόρων των ταμείων, με την αγορά υπηρεσιών υγείας τόσο από το ΕΣΥ όσο και από ιδιωτικούς φορείς, για να τις προσφέρει στους πολίτες ανεξάρτητα από τον ασφαλιστικό τους φορέα, οδηγώντας προς την κατεύθυνση της ισότιμης πρόσβασης των ασθενών στις παροχές υγείας.

Ο αντίλογος

Ο κύριος πόλος των αντιδράσεων αφορά τους εργαζόμενους στο Δημόσιο Τομέα, που μέσα από τις συνδικαλιστικές τους οργανώσεις θεωρούν ότι θίγεται ο δημόσιος και δωρεάν χαρακτήρας του Εθνικού Συστήματος Υγείας, με την είσοδο ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων λειτουργίας των νοσοκομείων αλλά και συνολικότερα του ΕΣΥ, εμπορευματοποιώντας τις υπηρεσίες υγείας. Ταυτόχρονα οι γιατροί αντιδρούν στην άρση της μονιμότητας τους, μια και το νομοσχέδιο προβλέπει δύο πενταετείς θητείες ως προϋπόθεση για να προβούν σε σύμβαση αορίστου χρόνου. Δυναμικές ήταν και οι αντιδράσεις των φοιτητών της Ιατρικής όλης της χώρας που συσπειρώθηκαν κυρίως από την πρόβλεψη του νομοσχεδίου για αποδέσμευση του πτυχίου από την αγορά εργασίας και την ύπαρξη εξετάσεων, τόσο για την άδεια εξάσκησης επαγγέλματος όσο και για την έναρξη ειδικότητας, παρόλο που το υπουργείο Υγείας αναγκάστηκε σε ελιγμούς οπισθοχώρησης σε ότι αφορούσε το συγκεκριμένο θέμα.

Κριτική στάση απέναντι στην συγκεκριμένη αναμόρφωση του ΕΣΥ φαίνεται να έχουν και οι ιδιώτες γιατροί. Χαρακτηριστικά ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών αν και αναγνωρίζει ότι με ευθύνη των πολιτικών πρακτικών που ασκήθηκαν τα τελευταία χρόνια το ΕΣΥ κινείται σε επίπεδα καταρρεύσεως και χρήζει συνεπώς αναμορφώσεως, ριζικών βελτιωτικών παρεμβάσεων που θα το εναρμονήσουν του στα σύγχρονα δεδομένα, θεωρεί ότι τα μέτρα που προβλέπονται δεν λαμβάνουν καμία μέριμνα για τους εκτός συστήματος γιατρούς, των οποιων ο αριθμός είναι και ο μεγαλύτερος, προβλέποντας ότι θα οδηγήσει σε διολίσθηση και εξίσωση των παροχών προς τα κάτω, χωρίς να δίνει λύσεις σε προβλήματα όπως ο πληθωρισμός των γιατρών, η υπερεξειδίκευση τους που κινείται μακράν των μέσων όρων των χωρών της Ευρώπης, η αστυφιλία ασθενών και γιατρών η ανισοκατανομή του ιατρικού δυναμικού με όσα αυτή συνεπάγεται, ενώ χαρακτηρίζει συγκεντρωτικού χαρακτήρα την επιχειρούμενη αποκέντρωση μέσω των Περιφερειακών Συμβουλίων.

Η Υγεία στο κέντρο της κυβερνητικής πολιτικής

Στην επερχόμενη μεταρρύθμιση ο υπουργός Υγείας κ. Παπαδόπουλος θα βρεθεί πολλές φορές αντιμέτωπος με τα αξεπέραστα εμπόδια που έχουν συσωρευτεί, αλλά ταυτόχρονα εκτός από την αποφασιστικότητα και την αποτελεσματικότητα που τον διακρίνει, έχει σύμμαχό του τον ίδιο τον Πρωθυπουργό κ. Σημίτη, ο οποίος δήλωσε χαρακτηριστικά ότι η Υγεία θα είναι ο χώρος όπου θα δικαιωθεί όχι απλώς η πολιτική πρόταση της κυβέρνησης, αλλά το πρότυπο κοινωνίας που πρεσβεύει, μιας κοινωνίας αλληλεγγύης με ανθρώπινο πρόσωπο.