Είναι γνωστό από πολλών ετών,πως η μόνη ριζική αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας τελικού σταδίου ,που δεν ανταποκρίνεται στη συμβατική φαρμακευτική αγωγή , είναι η μεταμόσχευση καρδιάς. Δυστυχώς όμως τα προβλήματα στη μεταμόσχευση είναι πολλά και μερικά από αυτά άλυτα.Βασικότερο πρόβλημα είναι η εύρεση δοτών καθώς οι υποψήφιοι δέκτες γιά μεταμόσχευση είναι πολύ περισσότεροι απο τους δότες.Αυτή η έλλειψη δοτών είναι και ο λόγος που ο αριθμός των μεταμοσχεύσεων σε όλο τον κόσμο το 1998 έφτασε τις 2450,την στιγμή που οι υποψήφιοι είναι εκατοντάδες χιλιάδες.Σαν απάντηση στο πρόβλημα αυτό έρχεται η διαρκώς εξελισσόμενη έρευνα στον τομέα των μηχανικών συσκευών υποστήριξης της κυκλοφορίας (VAD’s) που στην ουσία είναι μικροσκοπικές αντλίες που συνδέονται παράλληλα με την καρδιά και τη βοηθούν να ανταποκριθεί στις ανάγκες του σώματος.Ομως και αυτές οι συσκευές δεν είναι πανάκεια καθώς είναι υψηλότατου κόστους προς το παρόν.Γιά τον λόγο αυτό οι επιστήμονες προσπαθούν διαρκώς να βρούν άλλους τρόπους,χειρουργικούς,για να βοηθήσουν την «ανεπαρκούσα καρδιά» των ασθενών.Ετσι μερικοί ασθενείς επωφελούνται απο την αορτοστεφανιαία παράκαμψη (by-pass) ,την ανευρυσματοραφή,την βαλβιδοπλαστική ή αντικατάσταση μιάς ανεπαρκούσης βαλβίδος,την καρδιομυοπλαστική,ή την χειρουργική μείωση του όγκου της αριστερής κοιλίας(μερική αριστερή κοιλιεκτομή).

Αορτοστεφανιαία παράκαμψη

Το γνωστό by-pass έχει πρωταρχική θέση στην αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας όταν αυτή έρχεται σαν αποτέλεσμα της βαρειάς στεφανιαίας νόσου.Αυτό γιατί αφενός απαλλάσει τον ασθενή απο τα στηθαγχικά συμπτώματα και αφετέρου ανακόπτει την σταδιακή επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας.Ομως δεν είναι άμοιρο επιπλοκών.Σε παλαιότερες μελέτες όπου το by-pass γινόταν ανεξαιρέτως σε όλους τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια τελικού σταδίου ,τα αποτελέσματα ήταν μάλλον απογοητευτικά με θνησιμότητα που έφτανε το 37%.Αφορούσε όμως αυτό σε αρρώστους με κλάσμα εξωθήσεως κάτω του 20% (κλάσμα εξώθησης:το ποσοστό του διαστολικού όγκου αίματος που εξωθεί η καρδιά κατά την συστολή) δηλαδή αρρώστους που έτσι κι αλλιώς ήταν καταδικασμένοι.
Γιά να είναι τα αποτελέσματα καλύτερα πρέπει η επιλογή των ασθενών να γίνεται καλύτερα.Πρέπει για να επωφεληθούν απο το by-pass να έχουν ανεξέλεγκτη στηθάγχη,να υπάρχει βιώσιμο κομμάτι του μυοκαρδίου ,ελάχιστη ή καθόλου διάταση της αριστερής κοιλίας ή ανεπάρκεια μιτροειδούς,και να διατηρείται άθικτη η λειτουργία της δεξιάς κοιλίας της καρδιάς.
Δυστυχώς ελάχιστοι ασθενείς πληρούν αυτά τα κριτήρια και έτσι πρέπει συνήθως ταυτόχρονα με το by-pass να γίνεται εκτομή και τμήματος του καρδιακού μυός (έστω και αν δεν υπάρχει ανεύρυσμα) ή βαλβιδοπλαστική της μιτροειδούς.Πρωτίστης όμως σημασίας είναι η σωστή προεγχειρητική τεκμηρίωση της ύπαρξης βιώσιμου μυοκαρδίου με τη χρήση σπινθηρογραφήματος με Θάλιο , υπερηχοκαρδιογραφήματος κόπωσης (stress echo),ή τομογραφίας με εκπομπή ποζιτρονίων (ΡΕΤ)

Ενδοκοιλιακή τοποθέτηση patch

Πρόκειται γιά μιά επέμβαση κατα την οποία εάν υπάρχει μεγάλη ουλή απο προηγούμενο έμφραγμα ή ανεύρυσμα,γενικώς δηλαδή τμήμα της καρδιάς που δεν κινείται σωστά,αυτό διορθώνεται με την χρήση ενός patch (εμβάλωμα,μπάλωμα) απο συνθετικό υλικό,το οποίο διορθώνει τη γεωμετρία της αριστερής κοιλίας της καρδιάς συμβάλοντας έτσι στην καλύτερη σύσπαση της.

Αντικατάσταση ή βαλβιδοπλαστική μιτροειδούς βαλβίδας

Η ανεπάρκεια της μιτροειδούς μπορεί να είναι δευτεροπαθής,να προκαλείται δηλαδή απο οποιαδήποτε πάθηση προκαλεί διάταση της καρδιάς,όπως η διατατική μυοκαρδιοπάθεια.Στις περιπτώσεις αυτές και επειδή η ίδια η ανεπάρκεια της μιτροειδούς προκαλεί περαιτέρω διάταση της καρδιάς η αποκατάσταση της βαλβίδας μπορεί να προσφέρει αύξηση του κλάσματος εξωθήσεως κατά 24-32%.Σε περιπτώσεις με μεγάλη διάταση (>70mm) της αριστερής κοιλίας η παραπάνω επέμβαση γίνεται ταυτόχρονα με

Μερική αριστερή κοιλιεκτομή (επέμβαση Batista)

Είναι μια χειρουργική τεχνική που εισήγαγε ο Batista και συνεργάτες και χρησιμοποιείται απο το 1996.Συνίσταται στην εκτομή τμήματος του «ξεχειλωμένου» καρδιακού μυός,έτσι ώστε το υπόλοιπο κομμάτι να αποτελέσει στο μέλλον μιά μικρότερη αριστερή κοιλία που θα συσπάται και καλύτερα.Σημασία σε αυτή την επέμβαση έχει η έκταση της ανεπανόρθωτης βλάβης που έχει υποστεί η αριστερή κοιλία,εν μέρει λόγω παρόδου αρκετών ετών απο την αρχικά βλάβη έως την στιγμή που ο ασθενής θα παραπεμφθεί γιά χειρουργική επέμβαση.Ετσι εξηγείται και το παράδοξο αυτής της τεχνικής,να έχει καλύτερα αποτελέσματα σε υποανάπτυκτες χώρες σε σχέση με τα αποτελέσματα στις Ηνωμένες Πολιτείες.Αυτό γιατί στην Αμερική υπάρχουν τόσα άλλα μέσα υποστήριξης των ασθενών που η απόφαση για το χειρουργείο πολλές φορές μετατίθεται γιά χρόνια.Ετσι πλέον,η πενταετία θεωρείται σαν όριο για την εκτέλεση αυτής της επέμβασης.

Καρδιομυοπλαστική

Είναι μιά περίεργη τεχνική κατά την οποία ενας πλατύς μύς (συνήθως ο πλατύς ραχιαίος) μεταφέρεται και τυλίγεται γύρω απο την καρδιά.Στην συνεχεια με τη βοήθεια ενός τεχνητού βηματοδότη συντονίζεται με τον καρδιακό ρυθμό και έτσι συσπάται όποτε συσπάται και η καρδιά προσφέροντας όμως περισσότερη μυϊκή δύναμη κατά την συστολή.Γενικά παρά το οτι η επέμβαση αυτή προσφέρει στον άρρωστο απο πλευράς ποιότητας ζωής και ελλάτωσης των συμπτωμάτων(δύσπνοια,πνευμονικό οίδημα κλπ.) δεν έχει να επιδείξει αντίστοιχα καλά αποτελέσματα στο θέμα της αύξησης της επιβίωσης.

Συσκευές υποστήριξης της κυκλοφορίας (VAD:Ventricular Assist Device)

Οπως αναφέρθηκε και στην αρχή αυτές οι συσκευές είναι αντλίες που λειτουργούν εν παραλλήλω με την καρδιά υποβοηθώντας την κυκλοφορία.Είναι ακόμη σε περιορισμένη χρήση ,πρώτον λόγω κόστους και δεύτερον γιατί υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα κυρίως σε ότι έχει να κάνει με τον σωστό χρόνο παραμονής μιάς τέτοιας συσκευής στο σώμα.Μέχρι στιγμής έχουν χρησιμοποιηθεί σάν «γέφυρες ζωής» έως ότου ο ασθενής φθάσει τον χρόνο του χειρουργείου.Ομως τα αποτελέσματα απο τις ηχογραφικές,αιμοδυναμικές και ιστολογικές μελέτες σε τέτοιους ασθενείς έχουν δείξει οτι η ξεκούραση που προσφέρουν στην καρδιά βοηθά πάρα πολύ στην βελτίωση σε μονιμότερη βάση της καρδιακής λειτουργίας (όπως αποδεικνύεται και με τη μέτρηση στο αίμα των επιπέδων νορεπινεφρίνης και TNF που αποτελούν δείκτες της καρδιακής ανεπάρκειας).Δεν μένει λοιπόν παρά να λυθούν και τα πρακτικά προβλήματα αυτών των συσκευών που έχουν να κάνουν με την «επιθετικότητα» της όλης επέμβασης,την ανάγκη για αντιπηκτική αγωγή,το μέγεθος της συσκευής και το βαθμό ανεξαρτησίας του ασθενούς μετά την εμφύτευση,γιά να μπορούμε να υπολογίζουμε αυτές τις συσκευές σαν μακροπρόθεσμο όπλο κατά της καρδιακής ανεπάρκειας.

Ισως λοιπόν ο 21ος αιώνας να μας βρεί πιό δυνατούς και έτοιμους να αντιμετωπίσουμε την αναπηρία που λέγεται καρδιακή ανεπάρκεια τελικού σταδίου.

Διαβάστε επίσης

• Στεφανιαία νόσος – πρόληψη και αντιμετώπιση
• Ηπατίτιδες Α, Β, C: Διαφορές και αντιμετώπιση
• Προβλήματα της τρίτης ηλικίας. Υπάρχει αντιμετώπιση
• Η ψυχική μας κατάσταση και η αντιμετώπιση της νόσου
• Αισιόδοξα μηνύματα για την αντιμετώπιση της χρόνιας αναιμίας