Είναι φυτό αυτοφυές στη Νότια Ινδία από όπου και κατάγεται, είναι όμως γνωστό και σε όλη την ’πω Ανατολή, όπου συνδυάζεται πάντοτε με το ρύζι και μάλιστα φυτεύεται στο κέντρο κάθε ορυζώνα για να φέρει τύχη και καλή σοδειά. Στην Ευρώπη έγινε γνωστό από τους Πέρσες και στη συνέχεια από τους ’ραβες.

Έχει θερμαντική δράση και ηρεμεί και τα τρία doshas. Ενισχύει την πεπτική λειτουργία και βελτιώνει όλες τις διαδικασίες του μεταβολισμού. Βοηθάει τη διάσπαση και πέψη όλων των πρωτεϊνών. Σε μεγάλη όμως ποσότητα και σε συχνή χρήση, έχει την τάση να διαταράσσει και το Pitta αλλά και το Vata, αυξάνοντάς τα.

Χρησιμοποιείται ευρύτατα στην Ινδική κουζίνα (δίνοντας το χαρακτηριστικό του κίτρινο – χρυσαφί χρώμα στα φαγητά), αλλά και σε όλες τις περιοχές που σχηματίζουν ένα νοητό τόξο από το δυτικό άκρο της Βόρειας Αφρικής (με το Μαρόκο) έως τη νότια ζώνη της Κίνας και την Ινδονησία στην Ανατολή.

Στη μαγειρική χρειάζεται προσοχή όταν χειριζόμαστε τον κουρκουμά, διότι το έντονο χρώμα του λεκιάζει πολύ εύκολα τα ρούχα, τα πλαστικά πιάτα και ποτήρια, αλλά ακόμη και τα πορσελάνινα σκεύη στην κουζίνα. Είναι χαρακτηριστικό το κίτρινο χρώμα που έχουν τα χέρια των νοικοκυρών στην Ινδία και τις άλλες χώρες από τη συνεχή χρήση του κουρκουμά στην καθημερινή μαγειρική τους.

Είναι από τα σπουδαιότερα μπαχαρικά με πικρή γεύση και είναι ένα από τα βασικά συστατικά του “κάρρυ”. Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι το γνωστό σε όλη τη Δύση “κάρρυ”, δεν είναι κάποιο βότανο ή μπαχαρικό, αλλά είναι μίγμα τουλαχιστον έξι μπαχαρικών και μπορεί να έχει διαφορετική σύσταση ανάλογα με την εποχή του χρόνου αλλά και από περιοχή σε περιοχή. Στην Ινδία με τη λέξη “κάρρυ” υποννοείται οποιοδήποτε μπαχαρικό προστεθεί στο φαγητό, είτε είναι καυτερό, είτε πικρό, κλπ.

Μαζί με την πικρή γεύση στον κουρκουμά (turmeric), υπάρχει και λίγη καυτερή και στυφή και σαν ποιότητες έχει το ελαφρύ, το θερμό, το στεγνό και το οξύ.

Έχει πολύ καλή δράση στο πεπτικό σύστημα και βοηθά την πέψη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μαζί με λίγο ginger σαν ορεκτικό, λίγο πρίν από το κυρίως γεύμα της ημέρας.

Σαν σκόνη εάν προστεθεί λίγη ποσότητα (στη μύτη του κουταλιού) σε ένα ποτήρι ζεστό γάλα, βοηθά πολύ σε κρυολογήματα, βήχα και καταρροή, “στεγνώνοντας” προσωρινά τους βλεννογόνους του αναπνευστικού συστήματος και ανακουφίζοντας τον ασθενή.

Επιταχύνει την παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας και βοηθά σημαντικά τον μη ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη των ενηλίκων (εκεί δηλαδή όπου δεν χρησιμοποιείται ενέσιμη ινσουλίνη).

Ανακουφίζει σχεδόν όλες τις αλλεργικές καταστάσεις, είτε του δέρματος (έκζεμα), είτε του αναπνευστικού (εαρινός κατάρρους, επιπεφυκίτιδες, κλπ). Αυτό γίνεται και μέσω της διατροφής, αλλά και σε τοπική εφαρμογή στην περιοχή της αλλεργικής δερματίτιδας ενός μίγματος από γιαούρτι (που έχει καλές αντιφλογιστικές ιδιότητες) και κουρκουμά.

Η σκόνη του κουρκουμά εάν πασπαλιστεί προσεκτικά πάνω από πληγές, σταματάει γρήγορα την αιμορραγία και έχει αντισηπτικές ιδιότητες.