Γενικά

Η ντομάτα κατάγεται από την Κεντρική και Νότια Αμερική (Περού) και εκεί καλλιεργήθηκε συστηματικά για πρώτη φορά. Ήταν άγνωστη στους κατοίκους της Ευρώπης μέχρι το 1544 (!), οπότε οι Ιταλοί βοτανολόγοι ασχολήθηκαν μαζί της και της έδωσαν το όνομα “χρυσό μήλο” (pomi d’oro), και αυτό διότι η πιό διαδεδομένη ποικιλία της εποχής εκείνης ήταν γνωστή για το κίτρινο ή το πορτοκαλί χρώμα που είχε η ώριμη ντομάτα και όχι η συνηθισμένη σήμερα κόκκινη ποικιλία. Στην Ελλάδα η ντομάτα ήρθε το 1818, την ίδια περίπου εποχή με την πατάτα, αλλά στην αρχή οι καρποί της εθεωρούντο δηλητηριώδεις και τοξικοί (αυτό βέβαια όντως ισχύει για την άγουρη ντομάτα η οποία δημιουργεί έντονες πεπτικές διαταραχές και εξάπαντος δεν πρέπει να καταναλώνεται ωμή).

Η ντομάτα, όπως φαίνεται και από τον τόπο καταγωγής της, είναι φυτό των θερμών περιοχών και γι’ αυτό στη χώρα μας καλλιεργείται το καλοκαίρι και κανονικά δίνει παραγωγή από τα τέλη Μαΐου έως τα τέλη Σεπτεμβρίου. Βέβαια όλοι πλέον γνωρίζουμε ότι η ντομάτα δεν λείπει καμμία ημέρα από τα μανάβικα, καθώς τα θερμοκήπια έχουν αναλάβει την παραγωγή της για τους υπόλοιπους (κρύους) μήνες του χρόνου. Όμως οι χαμηλότερες θερμοκρασίες του χειμώνα εμποδίζουν τη γονιμοποίηση και την καρπόδεση, οπότε για να πάρουμε ικανοποιητική παραγωγή πρέπει να επέμβουμε με τις λεγόμενες φυτορμόνες οι οποίες είναι ουσίες που εξασφαλίζουν την ανάπτυξη πολλών και μεγάλων καρπών, χωρίς να χρειαστεί να γίνει κανονική γονιμοποίηση στα φυτά.

Με αυτή την παρθενοκαρπική ανάπτυξη της ντομάτας, δεν υπάρχουν σπόροι μέσα στον καρπό, το σχήμα παραμορφώνεται εύκολα καθώς οι ντομάτες είναι πιό μαλακές, διατηρούνται λιγότερο χρόνο μετά τη συγκομιδή (και έτσι μαζεύονται σχεδόν άγουρες και “ωριμάζουν” στα καφάσια καθ’ οδόν για τον μανάβη), εμφανίζουν κενούς χώρους στο εσωτερικό τους, η δε γεύση τους δεν έχει καμμία σχέση με την πραγματική γεύση της ντομάτας, που σίγουρα θυμάστε οι μεγαλύτεροι από εσάς σε ηλικία.

Η τεχνολογία βέβαια έχει ήδη δημιουργήσει φυτά στα οποία έχει αλλαχθεί το γονίδιο που προκαλεί την ωρίμανση (αυτό λέγεται “γενετική βελτίωση”, σαν να πρέπει οπωσδήποτε ο άνθρωπος να βελτιώσει τη φύση…) και έτσι οι “ντομάτες” αυτές δεν σαπίζουν και μπορούν να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα στα ράφια. Είναι οι λεγόμενες “βιονικές” ντομάτες που μπορεί να ακούγεται και να θεωρείται βέβαια ανέκδοτο σήμερα, αλλά πολλοί από εμάς και ιδιαίτερα τα παιδιά μας θα τις έχουν στο καθημερινό τους τραπέζι μελλοντικά. Ήδη στην Ελλάδα εδόθη το 1996 άδεια (η οποία βεβαια ανεστάλη μετά από έντονες πιέσεις το 1997) σε μία μία πολυεθνική εταιρία για να παράγει βιομηχανική ντομάτα (για πολτοποίηση) γενετικά τροποιημένη. Επίσης έχουν γίνει προσπάθειες για να δημιουργηθεί (γενετικά) η “τετράγωνη” ντομάτα και αυτό διότι η τεράστια αμερικανική αλλά και ευρωπαϊκή αγορά των fast foods και των hamburgers, αναζητά τρόπους ώστε να ταιριάξει τις φέτες της στρογγυλής μέχρι σήμερα ντομάτας στο τετράγωνο σχήμα του σάντουϊτς.

Οι ιδιότητες της ντομάτας

Αγιουρβεδικά μιλώντας, η ντομάτα έχει όξινη και ελαφρώς καυστική γεύση και έχει θερμαντική δράση στον οργανισμό. “Αποδιοργανώνει” και τις τρείς Ενέργειες (αυξάνοντάς τις) και δεν πρέπει να καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες, ειδικά από τα πύρινα άτομα. Εάν μαγειρευτεί είναι σίγουρα πιό εύπεπτη και λιγότερο ενοχλητική για τον οργανισμό από την ωμή ντομάτα.

Η ντομάτα έχει στο μεν στομάχι μάλλον ελαφριά θερμαντική, αλλά στο έντερο έχει σαφώς θερμαντική και έτσι επιδεινώνει όλες τις φλεγμονώδεις εντερικές παθήσεις όπως η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn. Γενικά μιλώντας έχει την τάση (λόγω των οξαλικών αλάτων που περιέχει) να δημιουργεί λίθους στα χοληφόρα και στα νεφρά. Επίσης δεν πρέπει να καταναλώνεται από άτομα με δερματικά προβλήματα, στομαχικές ενοχλήσεις και ουρική αρθρίτιδα, διότι έχει την τάση να αυξάνει στη στάθμη του ουρικού οξέος στο αίμα.

Από την άλλη πλευρά βέβαια, η ντομάτα έχει ευεργετική δράση στο ανοσοποιητικό σύστημα και συνιστάται (πάντα όμως με τον κατάλληλο συνδυασμό μπαχαρικών τα οποία θα εξουδετερώσουν τις βλαπτικές της επιδράσεις, όπως είναι το κύμινο, ο κουρκουμάς και οι κόκκοι της μουστάρδας), σε όλες τις περιπτώσεις χρονίων νόσων που οφείλονται σε ανεπαρκείς αμυντικούς μηχανισμούς του σώματος. Τελευταία μάλιστα, όπως ήδη αναφέρθηκε, έχει ανακαλυφθεί ότι η ουσία “λυκοπίνη” που περιέχεται σε μεγάλες ποσότητες στις ντομάτες έχει ισχυρότατη αντιοξειδωτική δράση (ισχυρότερη και από αυτήν της β-καροτίνης) και προφυλάσσει τον οργανισμό από τις καταστροφές που προκαλούν οι τοξικές ελεύθερες ρίζες.

Διαβάστε επίσης

• Ντομάτες “γίγαντες” στην Κοζάνη