Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα μάστιζαν και συνεχίζουν να μαστίζουν παρ’ όλη την εξαιρετική πορεία που σημειώνουν η ιατρική επιστήμη και η τεχνολογία.

Διαφορετικά καλούνται ως αφροδίσια νοσήματα που είναι λοιμώξεις μεταδιδόμενες κατά κύριο λόγο μέσω της σεξουαλικής επαφής.

Το πλήθος τους είναι μεγάλο και ποικίλο. Κάποια από αυτά είναι άκρως σημαντικά και επικίνδυνα για την ζωή του ανθρώπου. Τα υπόλοιπα είναι ενοχλητικά δυσχεραίνοντας την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής του ατόμου.

Πολλά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα παραμένουν δυστυχώς ακόμα πρόβλημα τόσο για τις αναπτυσσόμενες, όσο και για τις αναπτυγμένες χώρες, αφού καμία ικανοποιητική θεραπεία δεν έχει βρεθεί, ώστε να τα εξαλείψει.

Η πρόληψη συνεχίζει και παραμένει το κυριότερο αγαθό για τέτοιες περιπτώσεις, επειδή είναι περισσότερο αποτελεσματική από κάθε άλλη θεραπεία. Ας πάμε όμως να δούμε μερικά από τα κυριότερα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

• Η Γονόρροια ή βλεννόρροια και τα χλαμύδια είναι Βακτηριακές λοιμώξεις προκαλούνται από το βακτήριο Ναϊσσέρια της γονόρροιας και τα Chlamydia trachomatis αντίστοιχα. Εμφανίζονται κυρίως με κίτρινες ή λευκωπές εκκρίσεις υγρών από τον κόλπο ή το πέος, όπως και αίσθημα “καψίματος” κατά την ούρηση. Χρειάζεται καλλιέργεια υγρού ή μοριακές μέθοδοι για τη διάγνωση. Η θεραπεία περιλαμβάνει μια ενδομυϊκή ένεση αντιβιοτικού μαζί με αντιβιοτική αγωγή από το στόμα διάρκειας μιας ημέρας.
• Η Σύφιλη είναι επίσης βακτηριακή λοίμωξη και οφείλεται στο treponema pallidum, που μπορεί να παραμένει στον οργανισμό σε λανθάνουσα κατάσταση. Στην αρχική φάση εμφανίζεται ως ανώδυνο έλκος στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, του φάρυγγα ή του πρωκτού.  Η διάγνωση γίνεται μέσω ουρολογικών εξετάσεων και αντιμετωπίζεται εξ’ ολοκλήρου με αντιβιοτική αγωγή πενικιλίνης. Όμως αν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η νόσος, οδηγεί σε χρόνιες επιπλοκές από τον εγκέφαλο, την καρδιά, καθώς και σε δερματικές βλάβες.

• Η Νόσος των ανθρώπινων κονδυλωμάτων (HPV) μεταδίδεται μέσω επαφής του δέρματος με την πάσχουσα περιοχή. Οι καλοήθεις μορφές εμφανίζονται ως εξογκώματα στα γεννητικά όργανα, ενώ κάποια στελέχη του θεωρούνται υπεύθυνα για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Η διάγνωση γίνεται μέσω κολποσκόπησης, πρωκτοσκόπησης και τεστ ΠΑΠ (ανακάλυψη από τον Παπανικολάου Γεώργιο) και συνήθως αντιμετωπίζεται με λέιζερ, κρυοπηξία και χειρουργική αφαίρεση. Η πρόληψη επιτυγχάνεται με το ειδικό εμβόλιο που χορηγείται δωρεάν σε ανήλικα κορίτσια.
• Ο έρπης γεννητικών οργάνων εμφανίζεται στο δέρμα και τους βλεννογόνους ως φυσαλίδες και οφείλεται στον ιό HSV-2. Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση, αιματολογικές εξετάσεις και καλλιέργεια υγρού. Παραμένει στον οργανισμό σε λανθάνουσα μορφή και επανεμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα είναι αδύναμο. Συνήθως χορηγούνται αντιϊικά φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.
• Η ηπατίτιδα Β είναι μια λοιμώδης και φλεγμονώδης ασθένεια του ήπατος η οποία οφείλεται στον ιό της ηπατίτιδας B ή διαφορετικά ως HBV, ο οποίος είναι ένας ιός με γενετικό υλικό DNA. Η οξεία ηπατίτιδα Β περιλαμβάνει συμπτώματα, όπως φλεγμονή του ήπατος, εμετό, ίκτερο και σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο. Η χρόνια ηπατίτιδα Β μπορεί να προκαλέσει κίρρωση του ήπατος, καθώς και ηπατικό καρκίνο, ένα καρκίνωμα που δεν αντιδρά στην χημειοθεραπεία και συνήθως προκαλεί θάνατο.
• Το σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (acquired immune deficiency syndrome‎ ή AIDS) είναι το τελικό στάδιο της λοίμωξης του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλείται από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (Human immunodeficiency virus, HIV). Η νόσος παρεμβαίνει στο ανοσοποιητικό σύστημα και παρεμποδίζει τη λειτουργία του, κάνοντας τα άτομα με AIDS ευάλωτα στο να αποκτήσουν ευκαιριακές λοιμώξεις και όγκους που συνήθως δεν προσβάλουν τα άτομα με λειτουργικά ανοσοποιητικά συστήματα. Αυτή η ευπάθεια επιδεινώνεται με την εξέλιξη της νόσου.

Πρωτοζωικές

• Η μόλυνση από Τριχομονάδες εκδηλώνεται με δύσοσμα υγρά από τον κόλπο, φαγούρα και ερεθισμό των γεννητικών οργάνων. Η διάγνωση γίνεται με καλλιέργεια υγρού και η θεραπευτική αγωγή πρέπει να λαμβάνεται και από τον ερωτικό σύντροφο για επτά ημέρες.

Παράσιτα

• Οι ψείρες των γεννητικών οργάνων είναι αρθρόποδα. Εξαπλώνονται με κάθε είδους σεξουαλική επαφή και είναι ορατές με γυμνό μάτι. Δεν αποτελούν κίνδυνο για την υγεία, αλλά προκαλούν έντονη φαγούρα και ερεθισμό. Αντιμετωπίζονται με τοπική αντιπαρασιτική αγωγή.

Η δυσκολία στη διάγνωση των ΣΜΝ εντοπίζεται στο γεγονός ότι εμφανίζονται με κοινή συμπτωματολογία, που είναι εξανθήματα, πληγές στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, εξογκώματα πάνω ή γύρω από τα γεννητικά όργανα, ασυνήθιστη έκκριση υγρών από τον κόλπο και το πέος, φαγούρα, καθώς και πόνος ή κάψιμο κατά τη σεξουαλική επαφή ή την ούρηση.

Σε αρκετές περιπτώσεις η προσβολή από ένα ΣΜΝ ενδέχεται να μη γίνει αντιληπτή, καθώς τα συμπτώματα μπορεί να είναι ασήμαντα ή και ανύπαρκτα με  αποτέλεσμα ο δυνητικά ασθενής να θέτει σε κίνδυνο, όχι μόνο τον εαυτό του, αλλά και το/τη σύντροφό του.

Έστω, η υποψία κάποιας τέτοιας προσβολής από μεταδιδόμενη λοίμωξη πρέπει να οδηγεί στο γιατρό προκειμένου να γίνει έλεγχος που θα θέσει τη διάγνωση του νοσήματος και ακολούθως την παροχή της κατάλληλης θεραπείας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζεται αγωγή και ο/η ερωτικός σύντροφος. 

Η χρήση προφυλακτικού, η πλύση των γεννητικών οργάνων μετά από κάθε επαφή και η επίσκεψη στο γιατρό αμέσως μόλις διαπιστωθεί κάποιο σύμπτωμα προτρέποντας και το σύντροφό του/της να κάνει το ίδιο, είναι η καλύτερη πρόληψη για την αποφυγή και μετάδοση τέτοιων λοιμώξεων.

Πηγές:

Δρ. Λαΐνη Ευφροσύνη

Δρ. Πλουμίδης Αχιλλέας

Δρ. Χριστάκης Δημήτριος