Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Λοίμωξη με το μικρόβιο της φυματιώσεως(βάκιλλος του Koch) M tuberculosis που υπάγεται στην ομάδα των μυκοβακτηριδίων.

Παθογένεια

Το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης μεταδίδεται με τα σταγονίδια της αναπνοής και του βήχα απο άνθρωπο σε άνθρωπο. Συγκεκριμένα ένα άτομο με ενεργό φυματίωση που βήχει , παράγει σταγονίδια που περιέχουν βιώσιμους μικροοργανισμούς. Η λοίμωξη αρχίζει όταν τα σωματίδια εισπνέονται απο άτομο ευπαθές στη νόσο. Όταν φθάσουν στους πνεύμονες, οι μικροοργανισμοί προσλαμβάνονται απο τα αμυντικά κύτταρα του οργανισμού και η πεθαίνουν η παραμένουν και πολλαπλασιάζονται(πρωτοπαθής λοίμωξη). Πριν αναπτυχθεί αποτελεσματική ανοσολογική απάντηση τα μυκοβακτηρίδια διασπείρονται σε όλο το σώμα (φυματίωση των οργάνων). Όταν αυτή αναπτυχθεί τα μυκοβακτηρίδια απομονώνονται στα σημεία του σώματος που έχουν βρεθεί. Βιώσιμοι μικροοργανισμοί που λανθάνουν όμως μπορεί να παραμείνουν στο σώμα για χρόνια (λανθάνουσα φάση). Οποιαδήποτε βλάβη στους αμυντικούς μηχανισμούς του ξενιστή μπορεί να οδηγήσει σε αναδραστηριοποίηση της νόσου σε αυτές τις περιοχές (επανεργοποίηση). Οι περισσότερες περιπτώσεις φυματιώσεως στους ενήλικες οφείλονται σε αναδραστηριοποίηση και όχι σε πρόσφατη λοίμωξη.

Τι είναι η Mantoux (φυματινοαντίδραση);

Η φυματινοαντίδραση είναι μια δερματική δοκιμασία που αποκαλύπτει άτομα που έχουν μολυνθεί κάποια στιγμή με το M. tuberculosis, αλλά δεν διακρίνει μεταξυ παρούσης νόσου και λοιμώξης κατά το παρελθόν. Γίνεται με ενδοδερμική ένεση φυματίνης και παρακολούθηση της δερματικής αντίδρασης 48 ώρες μετά. Θετική αντίδραση θεωρείται η διήθηση του δέρματος πάνω απο 10 χιλιοστά. Δεν είναι χρήσιμη αν έχει προηγηθεί εμβολιασμός.

Πρόληψη

Γίνεται με δύο τρόπους με εμβόλιο η χημειοπροφύλαξη. Το εμβόλιο είναι το BCG που αποτελείται απο ένα αδρανοποιημένο ζωντανό στέλεχος και στην χώρα μας συνιστάται σε όλους που έχουν αρνητική φυματινοαντίδραση και ιδίως στα παιδιά και τους στρατιώτες για λόγους επιδημιολογικούς. Η χημειοπροφύλαξη συνιστάται σε ασθενείς που έχουν μολυνθεί απο το M tuberculosis αλλά δεν έχουν ενεργό νόσο. Περιλαμβάνει την χορήγηση για ένα έτος ισονιαζίδης για όλους τους ασθενείς με θετική φυματινοαντίδραση κάτω των 35 ετών που δεν εχει εμβολιασθεί και σε μερικές άλλες ειδικές περιπτώσεις.

Κλινική εικόνα

Το μυκοβακτηρίδιο κατά την αρχική του είσοδο προκαλεί την πρωτοπαθή φυματίωση που είναι συνήθως ασυμπτωματική η με ήπια συμπτώματα, διόγκωση των λεμφαδένων του πνεύμονος χωρίς άλλα σημεία. Η νόσος μπορεί να μην εκδηλώσει ποτέ κανένα άλλο σύμπτωμα αλλά μπορεί να επανεργοποιηθεί μετά απο χρόνια (όταν ελαττωθεί η άμυνα του οργανισμού) και να προκαλέσει πνευμονική φυματίωση, πλευρίτιδα, φυματιώδη περικαρδίτιδα, περιτονίτιδα, φυματίωση των οστών, του ουροποιητικού, των μηνίγγων κα.

Διάγνωση

Με την ανίχνευση του μικροβίου στα πτύελα άμεσα, με καλλιέργεια η με την εξαιρετικά ευαίσθητη μέθοδο PCR. Η ακτινογραφία θώρακος και η Mantoux είναι συχνά υποβοηθητική

Αντιμετώπιση

Η θεραπεία περιλαμβανει την χορήγηση τουλάχιστον τριων αντιφυματικών φαρμάκων ταυτόχρονα επι ένα έτος συνήθως. Τα συχνότερα χορηγούμενα αντιφυματικά είναι η ισονιαζίδη, η ριφαμπικίνη, η εθαμβουτόλη, η πυραζιναμίδη, η στρεπτομυκίνη κα.

Πότε παυει να είναι μολυσματικός ο ασθενης με φυματίωση

Όταν η καλλιέργεια πτυέλων του αποβεί αρνητική. Συνήθως αυτό συμβαίνει δύο εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας. Ας σημειωθεί οτι τα τελευταία χρόνια έχει παρουσιαστεί αντοχή σε πολλά αντιφυματικά.

Διαβάστε επίσης

• Κρήτη: ιατρομουσική εκδήλωση «Η φυματίωση στο ρεμπέτικο τραγούδι»
• Τα αποτελέσματα των εξετάσεων για φυματίωση των νεοσύλλεκτων του 2001
• Η φυματίωση επιστρέφει
• Η φυματίωση επιστρέφει
• Φυματίωση: μια σύγχρονη απειλή