Άλλες ονομασίες

Αυχενικό σύνδρομο

Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Επώδυνο αίσθημα στην περιοχή του αυχένα και στο πίσω μέρος της κεφαλής που ποικίλλει σε διάρκεια (οξεία ή χρόνια) και σε ένταση (βύθιος έως αφόρητος πόνος). Οφείλεται σε παθήσεις της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και των παρακείμενων μυών (σπονδυλαρθρίτιδα, οστεοπόρωση, κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου, διάστρεμμα ή διάταση). Είναι δυνατό να αποτελεί τη μοναδική εκδήλωση της υποκείμενης διαταραχής ή να συνδυάζεται με άλλα συμπτώματα (περιορισμός της κινητικότητας του αυχένα ή εκδηλώσεις από την πίεση κάποιας νευρικής ρίζας).

Αντιμετώπιση με βελονισμό

Η αυχεναλγία αποτελεί ένα συχνό αίτιο προσέλευσης των ασθενών στο γιατρό. Οι περισσότεροι από τους ασθενείς θα αποκατασταθούν πλήρως με απλές θεραπευτικές παρεμβάσεις και κατάλληλη εκπαίδευση. Κάποιοι όμως συχνές υποτροπές των συμπτωμάτων ή βαριές επιπλοκές από την πίεση των νευρικών ριζών και θα χρειαστεί τελικά να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση. Ο βελονισμός μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στην ταχύτερη αποκατάσταση των ασθενών, αρκεί η πρωτοπαθής διαταραχή να μην χαρακτηρίζεται από σοβαρές ανατομικές αλλοιώσεις. Έτσι, περιπτώσεις αυχεναλγίας που οφείλονται σε τραυματική κάκωση της σπονδυλικής στήλης και των παρακείμενων μυών, σε μικρή πρόπτωση του μεσοσπονδύλιου δίσκου ή σε οστεοαρθρίτιδα χωρίς σοβαρές ακτινολογικές αλλοιώσεις, ο βελονισμός μπορεί κάλλιστα ως μοναδική θεραπευτική παρέμβαση ή σε συνδυασμό με άλλες κλασσικές τεχνικές, να επιτύχει γρήγορη ανακούφιση από τον πόνο και να επιταχύνει την κινητοποίηση του ασθενή. Αντίθετα, σε καταστάσεις σοβαρής πρόπτωσης του μεσοσπονδύλιου δίσκου ή σε παρουσία έκδηλης οστεοφυτικής υπερπλασίας με έντονα συμπτώματα πίεσης νεύρων, δεν αναμένονται με το βελονισμό ευνοϊκά αποτελέσματα. Στις περιπτώσεις αυτές, ο βελονισμός απλά μπορεί να αποτελέσει συμπληρωματική αναλγητική μέθοδο, μέχρι τη χειρουργική αποκατάσταση της βλάβης.

Κατά την Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική, οι αυχεναλγίες διακρίνονται σε δύο ομάδες ανάλογα με την εντόπιση του πόνου: α) αυτές που εντοπίζονται στη μέση γραμμή, με περιορισμό της κάμψης και υπερέκτασης του αυχένα και αφορούν τους Μεσημβρινούς της Ουροδόχου Κύστης, του Λεπτού Εντέρου και του Κυβερνητικού Αγγείου και β) αυτές που εντοπίζονται στα πλάγια του τραχήλου, με περιορισμό της πλάγιας στροφής της κεφαλής και αφορούν τους Μεσημβρινούς της Χοληδόχου Κύστης και του Τριπλού Θερμαστή. Ως προς την παθογένεια της νόσου, η Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική δέχεται ότι αυτή μπορεί να οφείλεται: α) σε επίδραση των εξωγενών βλαπτικών παραγόντων Άνεμος, Κρύο, Υγρασία στους Μεσημβρινούς με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η ομαλή κυκλοφορία της ενέργεια Τσι και του Αίματος β) σε στάση της ενέργειας Τσι και του Αίματος στους Μεσημβρινούς λόγω κάκωσης του αυχένα γ) σε ανεπάρκεια της ενέργειας Τσι των Νεφρών σε ηλικιωμένα ή εξασθενημένα από μακροχρόνια νόσο, άτομα και δ) σε λίμναση της ενέργειας του Ήπατος λόγω επίδρασης ενός ενδογενούς συναισθηματικού βλαπτικού παράγοντα.

Ανάλογα με την παθογένεια της νόσου και την συμπτωματολογία του ασθενή, επιλέγονται τα σημεία βελονισμού. Χρησιμοποιούνται τοπικά και απόμακρα σημεία των Μεσημβρινών που πάσχουν. Οι βελόνες παραμένουν για τριάντα λεπτά της ώρας και είναι δυνατό να συνδεθούν με συσκευή ηλεκτροθεραπείας προκειμένου να χορηγηθεί ηλεκτρικό ρεύμα ελεγχόμενης συχνότητας και έντασης. Με τον τρόπο αυτό, αφενός αυξάνει η αναλγητική δράση του βελονισμού με την έκκριση ενδογενών οποιοειδών αναλγητικών πεπτιδίων, αφετέρου επιτυγχάνεται κινητοποίηση των παρασπονδυλικών μυών που βρίσκονται σε σύσπαση. Η κινητοποίηση αυτή λύει το μυϊκό σπασμό, αυξάνει τοπικά την αιμάτωση, απομακρύνει το γαλακτικό οξύ που έχει συσσωρευτεί από την παρατεταμένη μυϊκή σύσπαση και καταστέλλει τη φλεγμονή που εμπλέκεται στη δημιουργία του πόνου. Άλλα τοπικά σημεία που αν και δεν ανήκουν στο σύστημα των Μεσημβρινών, εν τούτοις χρησιμοποιούνται στην Κινέζικη θεραπευτική από το 16ο αιώνα, είναι τα παρασπονδυλικά σημεία extra 21 ή Huatuojiaji. Τα σημεία αυτά βρίσκονται σε απόσταση 0,5 cm από τη μέση γραμμή, εκατέρωθεν της σπονδυλικής στήλης. Παρουσιάζουν προφανή σχέση με τις κινητικές ρίζες του αυχενοβραχιόνιου πλέγματος και με τις σπονδυλικές αρθρώσεις και βελονίζονται βαθιά (2 – 3 cm), με γωνία 45 μοιρών προς το δέρμα, με κατεύθυνση το σπονδυλικό τρήμα. Σε καταστάσεις τύπου ανεπάρκειας ή όταν ο ασθενής αναφέρει επιδείνωση των ενοχλημάτων στο κρύο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μόξα. Ιδιαίτερα σε οξέα σύνδρομα, είναι δυνατό να εντοπισθούν με ειδικούς ανιχνευτές ή με την ψηλάφηση και να βελονισθούν, σημεία στην ανθέλικα που σύμφωνα με της αρχές της Ωτοθεραπείας, αντιστοιχούν στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.

Η ανταπόκριση στη θεραπεία είναι συνάρτηση τόσο των υποκείμενων ανατομικών αλλοιώσεων όσο και της χρονιότητας της νόσου. Σε οξέα περιστατικά, είναι δυνατό ο ασθενής να ανακουφισθεί πλήρως από την πρώτη κιόλας θεραπεία. Αντίθετα, ένα σύνδρομο που διαρκεί αρκετό καιρό και έχει υποβληθεί σε πολυάριθμες θεραπείες, χρειάζεται προσεκτική αντιμετώπιση και περισσότερο χρόνο για αποκατάσταση. Στην οξεία φάση η θεραπεία πρέπει να επαναλαμβάνεται καθημερινά, μέχρι τη μερική βελτίωση των συμπτωμάτων και στη συνέχεια τρεις φορές την εβδομάδα, μέχρι την πλήρη ανακούφιση του ασθενή (συνήθως στις 15 ημέρες). Στα χρόνια περιστατικά θεωρείται σκόπιμο η θεραπεία να επαναλαμβάνεται δύο φορές την εβδομάδα. Στην περίπτωση αυτή, η βελτίωση των συμπτωμάτων αναμένεται μετά την 5η – 6η συνεδρία και συνολικά μπορεί να απαιτηθούν 15 – 20 συνεδρίες.

Μια παραλλαγή του κλασσικού βελονισμού που χρησιμοποιείται από τους γιατρούς στην καθημερινή άσκηση της ιατρικής, αποτελεί ο έλασσον βελονισμός (minimal acupuncture). Κατ’ αυτόν, με την ψηλάφηση του αυχένα εντοπίζονται από το γιατρό επώδυνα σημεία (Ah Shi points, tender points) ή σημεία στα οποία η μικρή πίεση αναπαράγει τα ενοχλήματα του ασθενή (σημεία σκανδάλης, trigger points). Στα σημεία αυτά εισάγεται βελόνα βελονισμού, που παραμένει για τριάντα δευτερόλεπτα και στη συνέχεια απομακρύνεται. Η όλη διαδικασία διαρκεί πολύ λίγο (10 λεπτά), είναι εύκολη και ασφαλής στην εφαρμογή της έχει ψηλά ποσοστά επιτυχούς ύφεσης του πόνου, τουλάχιστον όσο αφορά τα οξέα σύνδρομα.