Με τους όρους “εναλλακτική” ή “συμπληρωματική” ιατρική νοούνται όλες εκείνες οι διαγνωστικές και θεραπευτικές μέθοδοι, που διαφοροποιούνται τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο από την κλασσική ιατρική σκέψη. Επίσης, έχουν χρησιμοποιηθεί οι όροι “μη συμβατική” και “ανορθόδοξη” ιατρική, προκειμένου να διαχωριστούν οι μέθοδοι αυτές από τη σύγχρονη, συμβατική ιατρική. Επειδή πρόκειται κυρίως για διαγνωστικές ή θεραπευτικές τεχνικές και όχι για πλήρη ιατρικά συστήματα, με συγκεκριμένο φάσμα παθήσεων που μπορούν να διαγνώσουν και να αντιμετωπίσουν, που έχουν σαν σκοπό να συμπληρώσουν και όχι να αντικαταστήσουν την μία και ενιαία ιατρική, περισσότερο ακριβής θα ήταν ο όρος “συμπληρωματικές μέθοδοι” ή “συμπληρωματικές τεχνικές”.

Tα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία διαρκώς αυξανόμενη στροφή των ασθενών προς αυτές. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 15 δις δολάρια δαπανώνται ετησίως στις συμπληρωματικές θεραπευτικές μεθόδους μόνο στις Η.Π.Α. Στην Αυστραλία, το ποσό που δαπανάται για την αγορά μη συμβατικών θεραπευτικών σκευασμάτων ανέρχεται στα 621 εκατ. δολάρια, όταν το αντίστοιχο ποσό για τα κλασικά φαρμακευτικά σκευάσματα δεν υπερβαίνει τα 310 εκατ. Αύξηση τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει επίσης ο αριθμός των γιατρών που ασχολούνται με κάποια από αυτές τις θεραπευτικές μεθόδους αποκλειστικά ή συμπληρωματικά, στα πλαίσια της καθημερινής τους κλινικής πράξης. Παράλληλα αυξάνει και ο αριθμός των γιατρών που παραπέμπουν και κατευθύνουν τους ασθενείς τους προς τις συμπληρωματικές θεραπείες.

Πρόκειται κυρίως για παραδοσιακές (traditional) θεραπευτικές μεθόδους ή σύγχρονες παραλλαγές τους, ψυχοθεραπευτικές τεχνικές, ενώ μεγάλο μερίδιο καταλαμβάνουν και οι εναλλακτικές μέθοδοι σωματικής αγωγής (Body Work). Περισσότερες από 150 τέτοιες μέθοδοι έχουν καταγραφεί ως σήμερα, ενώ η αποτελεσματικότητα των περισσοτέρων δύσκολα μπορεί να αποδειχθεί με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια, αφού δεν υπάρχουν ορθά σχεδιασμένες μελέτες που να τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητά τους και την υπεροχή τους έναντι του φαινομένου placebo. Κάποιες άλλες όμως, όπως ο βελονισμός, έχουν πλέον καταξιωθεί στην συνείδηση του ιατρικού κόσμου, ασκούνται από γιατρούς σε επίσημες νοσηλευτικές μονάδες και η αποτελεσματικότητά τους αποδεικνύεται μελέτες που έχουν σχεδιασθεί με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια και έχουν δημοσιευθεί σε έγκυρα ιατρικά περιοδικά.

Όσο και αν οι εναλλακτικές – συμπληρωματικές θεραπευτικές μέθοδοι θεωρούνται ακίνδυνες καθαυτές, είναι ηθικά ανεπίτρεπτη και δυνητικά επικίνδυνη η αλόγιστη άσκησή τους από άτομα με ελλιπή η αμφίβολη εκπαίδευση. Με δεδομένο τον κίνδυνο που προκύπτει για τη δημόσια υγεία από τη μη έγκαιρη διάγνωση μιας νόσου, αλλά και για να διασφαλιστούν τόσο οι ασθενείς όσο και οι θεραπευτές – ενασχολούμενοι με τις τεχνικές αυτές, γίνονται προσπάθειες από διεθνείς επιτροπές, προκειμένου να οριστούν οι ενδείξεις εφαρμογής και οι προϋποθέσεις άσκησης όλων αυτών των μεθόδων. Στην Ελλάδα, με την υπ’ αριθμ. 547/Α4/1191 της 21-2-1980 απόφαση του Υπουργείου Υγείας, αναγνωρίζεται μόνο σε γιατρούς το δικαίωμα άσκησης του βελονισμού και της Ομοιοπαθητικής. Με άλλες αποφάσεις του Υπουργείου Υγείας, αναγνωρίζεται στους ασφαλισμένους του δημοσίου η δαπάνη για την αγορά ομοιοπαθητικών σκευασμάτων εφόσον συνταγογραφούνται από γιατρούς και για ορισμένο αριθμό συνεδριών βιοανάδρασης (biofeedback) και ηλεκτροθεραπείας (TENS και όχι ηλεκτροβελονισμού) εφόσον εκτελούνται από νευρολόγους και ρευματολόγους ή φυσίατρους αντίστοιχα. Σε ορισμένα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα, παρέχεται θεραπεία με Βελονισμό, ενώ κάποια ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν πλήρως ή μερικώς την δαπάνη για την εφαρμογή του από Ιατρούς, σε ιδιωτική βάση.

Διαβάστε επίσης

• Ναι μεν αλλά του ΠΟΥ για την Εναλλακτική Ιατρική